Słowa kluczowe
Nicolas Antoine Taunay
audition
attention
articulation
Joseph-Marie de Gérando
Jean Marc Gaspard Itard
conversation’s rules
Jak cytować
Abstrakt
The studies of Jacques Delille’s work put an emphasis on the relations between a group of poetic texts (L’homme des champs, L’Imagination, Les Trois Règnes de la nature) and their scientific intertexts. The aim of this paper is to study the scientific connotations of lesser known poems, stressing the problem of the physiological and anatomical reflections on the human voice and the speech. Is there a relation between Delille’s observations on the voice (La Pitié, p. 40, 151-152 ; La Conversation, p. 141-142, 146-147) and the terminology used by physicians or philosophers of his time? What is the impact of Rousseau’s Essai sur l’origine des langues on Delille? Is it inspiring to use the medical distinction between the physiology and the pathology to understand Delilles’s conception of the human voice?
Bibliografia
Anonyme (1765). Voix. In Encyclopédie Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. T. 11. Paris Neuchâtel : Samuel Faulche.
Canguilhem, G. (1966). Le Normal et le Pathologique. Paris : PUF.
Castil-Blaze (1820). De l’opéra en France. T. 1. Paris : Janet et Cotelle.
Clauzade, L. (2008). Le cerveau chez Cabanis et Gall : la philosophie biologique du XVIIIe siècl en débat. In. C. Dupont & C. Cherici (Éds.), Les Querelles du cerveau (pp. 235-255). Paris : Vuibert.
Colombat, M. (1838). Traité des maladies et de l’hygiène des organes de la voix. Paris : Mansut Fils.
Corsi, P. (2018). Systèmes de la nature and Theories of Life : Bridging the Eighteenth and Nineteenth Centuries. Republic of Letters, 6/1, 1-27.
Court de Gébelin, A. (1775). Le Monde primitif analysé et comparé avec le monde moderne considéré dans son génie allégorique et dans les allégories auxquelles conduisit ce génie. T. 3. Paris : Boudet, Valleyre etc.
Cuvier, G. (1805a). Leçons d’anatomie comparée. T. 2. Paris : Baudouin.
Cuvier, G. (1805b). Leçons d’anatomie comparée. T. 4. Paris : Baudouin.
Delille, J. (1803). La Pitié, poème. Paris : Giguet et Michaud.
Delille, J. (1808). Les Trois Règnes de la nature avec des notes par M. Cuvier, de l’Institut et autres savants. T. 2. Paris : Frères Mame.
Delille, J. (1812). La Conversation, poème en trois chants. Paris : L.G. Michaud. URL : https://books.google.pl/books?id=F5xFAQAAIAAJ&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
Du Marsais, C. Ch. (1751). Accent. In Encyclopédie Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. T. 1. Paris : Briasson etc.
Dumas, Ch.-L. (1800a). Principes de physiologie, ou Introduction à la science expérimentale, philosophique et médicale de l’homme vivant. T. 2. Paris : Crapelet.
Dumas, Ch.-L. (1800b). Principes de physiologie, ou Introduction à la science expérimentale, philosophique et médicale de l’homme vivant. T. 3. Paris : Crapelet.
Gérando, J.-M. de (1799). Des Signes et de l’Art de penser considérés dans leurs rapports mutuels. T. 1. Paris : Goujon.
Gineste, T. (1989). La pensée médico-psychologique de Jean-Marc Gaspard Itard. Bulletin de la Société d’histoire de la médecine, 23 (2), 115-120.
Guitton, É. (1976). Jacques Delille (1738-1813) et le poème de la nature en France de 1750 à 1820. Lille : Service de reproduction des thèses Université de Lille III.
Itard, J.-M. G. (1894). Rapports et mémoires sur le sauvage de l’Aveyron, l’idiotie et la surdimutité. Paris : F. Alcan.
Jamain, C. (2004). Idée de la voix. Études sur le lyrisme occidental. Rennes : Presses Universitaires de Rennes.
Jaucourt, L. de (1765). Oreille. In Encyclopédie Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers. T. 11. Paris Neuchâtel : Samuel Faulche.
Louâpre, M. (2014). La poésie scientifique : autopsie d’un genre. M. Louâpre, H. Marchal & M. Pierssens (Éds.), La Poésie scientifique de la gloire au déclin (pp. 21-42). URL : https ://www.epistémocritique.org
Louâpre, M., Marchal, H. & Pierssens, M. (Éds.). (2014). La Poésie scientifique de la gloire au éclin. URL : https ://www. epistémocritique.org Marchal, H. (2014). Les sciences peuvent avoir quelques obligations à la poésie : Delille et l’institution savante. Francofonia, 67, 91-106. URL : https ://www.jstor.org/stable/24808480
Marchal, H. (2016). Delille plastique. In Ph. Auserve (Éd.), Jacques Delille l’oublié ? Table ronde du 8 novembre 2013 (pp. 71-96). Clermont-Ferrand : Académie des sciences, belles-lettres et arts de Clermont-Ferrand.
Marchal, H. & Wanlin, N. (2014). Le prosimètre didactique et scientifique de la fin du XVIIIe au début du XXe siècle. Atlantide, 1, 1-28. URL : http://atlantide.univ-nantes.fr/Le-prosimetredidactique
Mercier-Faivre, A.-M. (1999). Un supplément à l’Encyclopédie : le Monde primitif d’Antoine Court de Gébelin. Suivi d’une édition du Génie allégorique et symbolique de l’Antiquité, extrait du Monde primitif, 1773. Paris : H. Champion.
Moreau, J.-L. (1797-1798). Éloge de Félix Vicq-d’Azir. Paris : Laurens, Méquignon, Croullebois & Desenne.
Neboit-Mombet, J. (2001). Évolution des connaissances sur la voix humaine de 1770 à 1870. In J. Wagner (Éd.), La Voix dans la culture et la littérature françaises 1713-1875 (pp. 24-34).
Clermont-Ferrand : Presses universitaires Blaise Pascal.
Potton, A. (1843). Observations physiologiques et musicales. Analyse d’un mémoire des docteurs Diday et Pétrequin sur la voix sombrée. Lyon : L. Boitel.
Rousseau, J.-J. (1969). Essai sur l’origine des langues. Paris : Bibliothèque du Graphe.
Savary, A. Ch. (1812). Audition. In Dictionnaire des sciences médicales. T. II. Paris : Panckoucke.
Stalnaker, J. (2010). The unfinished Enlightenment : description in the age of the Encyclopedia. New York : Cornell University Press.
Steuckardt, A. & Thorel, M. (Éds.) (2017). Le Jugement de l’oreille, XVIe-XVIIIe siècles.
Stewart, D. (1808). Élémens de la philosophie de l’esprit humain. T. 1. Trad. Pierre Prévost. Genève : Paschoud.
Viau, T. de (1941). Stances. In D. Aury, T. Maulnier (Éds.), Poètes précieux & baroques du XVIIe. Angers : J. Petit.
Virgile (1804a). L’Enéide. T. I. Trad. J. Delille. In. J. Delille, OEuvres. Paris : Giguet et Michaud.
Virgile (1804b). L’Enéide. T. II. Trad. J. Delille. In. J. Delille, OEuvres. Paris : Giguet et Michaud.
Voisin, F. (1821). Du Bégaiement, ses causes, ses différens degrés, influence des passions, des sexes, des âges, etc. Paris : l’Auteur.
Wanlin, N. (2014). Le poème didactique : un genre réactionnaire ? La Révolution française.
Cahiers de l’Institut d’histoire de la Révolution française, 7, 1-10. DOI : 10.4000/lrf.1198
Williams, E.A. (1994). Physical and the moral : Anthropology, Physiology, and Philosophical
Medicine in France 1750-1850. Cambridge : Cambridge University Press.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).