Słowa kluczowe
literature and geography
Alexandre von Humboldt
Conrad Malte-Brun
Jak cytować
Abstrakt
The paper is an attempt at showing how the mentions and quotations of contemporary geographic discourses inserted in the Balzacian texts and paratexts are there to outline the features of a new novelistic æsthetic. We will start from the following observation: the Balzacian novel and its encyclopedic ambition are contemporaneous with the first attempts of some geographers to found a unified science from a diversified set of knowledges and practices. Therefore, modern geography may appear as an adversary of Balzac’s own ambition of totalization and we will show that geographic discourse, rather than being a model for him as other scientific discourses are, is distorted in his novels, deprived of its epistemological value and reduced to a science without knowledge.
Bibliografia
Balzac, H. de (1976a). La Maison du Chat-qui-pelote. Albert Savarus. In H. de Balzac, La Comédie hu- maine, éd. P.-G. Castex. T. I. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1976b). Une fille d’Ève. Béatrix. In H. de Balzac, La Comédie humaine, éd. P.-G. Castex. T. II. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1977). Les Employés. Les Comédiens sans le savoir. In H. de Balzac, La Comédie humaine, éd. P.-G. Castex. T. VII. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1978a). Les Petits Bourgeois. In H. de Balzac, La Comédie humaine, éd. P.-G. Castex. T. VIII. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1978b). Le Lys dans la vallée. In H. de Balzac, La Comédie humaine, éd. P.-G. Castex. T. IX. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1980). Sur Catherine de Médicis. Physiologie du mariage. In H. de Balzac, La Comédie humaine, éd. P.-G. Castex. T. XI. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1981). Pathologie de la vie sociale. In H. de Balzac, La Comédie humaine, éd. P.-G. Castex. T. XII. Paris : Gallimard.
Balzac, H. de (1996). Œuvres diverses, éd. R. Chollet & R. Guise. T. II. Paris : Gallimard.
Barel-Moisan, C. (2013). Balzac, Stendhal, les Idéologues et les sciences. In Y. Citton & L. Dumasy (dir.), Le Moment idéologique : littérature et science de l’homme (pp. 217-233). Lyon : ENS Éditions. DOI: https://doi.org/10.4000/books.enseditions.2567
Besse, J.-M. (2010). Introduction. In J.-M. Besse, H. Blais & I. Surun (dir.), Naissances de la géogra- phie moderne, 1760-1860 : lieux, pratiques et formation des savoirs de l’espace (pp. 7-16). Lyon : ENS Éditions.
Bordas, É. (1997). Instruire la femme quand on est un homme : Balzac, la Physiologie du mariage. In G. Leduc (dir.), L’Éducation des femmes en Europe et en Amérique du Nord, de la Renaissance à 1848. Réalités et représentations (pp. 469-482). Paris : L’Harmattan.
Chappey, J.-L. (2010). Géographie et science de l’homme. Regards sur les enjeux scientifiques et poli- tiques de voisinage et de distinction des savoirs. In J.-M. Besse, H. Blais & I. Surun (dir.), Naissances de la géographie moderne, 1760-1860 : lieux, pratiques et formation des savoirs de l’espace (pp. 196-217). Lyon : ENS Éditions.
Claval, P. (1995). Histoire de la géographie. Paris : PUF.
Guest, B. (2017). Révolutions dans le cosmos. Essais de libération géographique : Humboldt, Thoreau, Reclus. Paris : Classiques Garnier.
Humboldt von, A. (1808). Tableaux de la nature. Paris : Schoell.
Humboldt von, A. (2000). Cosmos : essai d’une description physique du monde, trad. H. Faye. Paris : Utz. Kwa, C. (2005). Alexander von Humboldt’s invention of the natural landscape. The European Legacy. Toward New Paradigms, 10/2, 149-162.
Lacoste, Y. (2014). La Géographie, ça sert, d’abord, à faire la guerre. Paris : La Découverte. Malte-Brun, C. (1856). Géographie complète et universelle. T. VII. Paris : Morizot. DOI: https://doi.org/10.3917/dec.lacos.2014.01
Pierssens, M. (1990). Savoirs à l’œuvre : essais d’épistémocritique. Villeneuve d’Asq : Presses universi- taires de Lille.
Saadia, E. (1997). Tableaux géographiques d’Alexandre de Humboldt. In J.-F. Staszak (dir.), Les Discours du géographe (pp. 69-87). Paris : L’Harmattan.
Velut, S. (2004). Savante ou sauvage : la géographie dans La Comédie humaine. In P. Dufour & N. Mozet (dir.), Balzac géographe. Territoires (pp. 39-54). Saint-Cyr-sur-Loire : Christian Pirot.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Killian Huaulmé
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).