Słowa kluczowe
aerostatic novel
Edouard Deburaux
Léo Dex
Jules Verne
Jak cytować
Abstrakt
Between 1895 and 1904, Captain Edouard Deburaux, under the name Léo Dex, wrote several novels that fully embraced the codes of the geographical novel. Most of his writings, following in the footsteps of Jules Verne’s Cinq semaines en ballon (1863), were intended to take the reader mainly to Africa. So, is he a mere imitator? In fact, he differs from Verne in that he himself was a nationally and internationally recognized balloonist. And if he did not invent the “balloon novel”, he was nonetheless the most prolific contributor to the genre.
Bibliografia
Danrit, É.-C. (1900). Les Robinsons de l’air. Paris : Ernest Flammarion.
Deburaux, É. (1891). De la possibilité des voyages aériens au long cours. Paris : Berger-Levrault.
Dex, L. (1897a). Du Tchad au Dahomey en ballon, voyage aérien au long cours. Paris : Librairie Hachette.
Dex, L. (1897b). Vers le Tchad – roman aérostatique. Paris : Librairie Hachette.
Dex, L. (1899a). À travers le Transvaal, aventures d’une mission française. Paris : Libraire Hachette.
Dex, L. (1899b) Notre voisine la planète Mars. Le Magasin pittoresque, XVII, 387-389.
Dex, L. (1901). Les Aventures scientifiques. Trois reporters à Fachoda. Paris : Combet.
Dex, L. (1902). Un Héros de treize ans, épisode de la guerre du Transvaal. Paris : Librairie Hachette.
Dex, L. & Dibos, M. (1895). Voyages et aventures d’un aérostat. À travers Madagascar insurgée. Tours : A. Mame et fils.
Le Rouge, G. (1902). La princesse des Airs. Paris : Guyot.
Noir, L. (1899). Dans les airs – Le ballon fantôme. Paris : Fayard frères.
Robida, A. (1900). La guerre au XXe siècle. Asnières : Imprimerie Boyer.
Sémant, P. de (1907). Gaëtan Faradel, explorateur malgré lui. Paris : Ernest Flammarion.
Anonyme (1895). Les prix de l’Académie des sciences en 1894. Revue du Génie militaire, 9, 476-477.
Anonyme (1903). Expériences d’aérostation à travers le Sahara – lancement des ballons pilotes. Le Petit Journal, 25 janvier 1903.
Blanchet, G. (1903). La traversée du Sahara par ballons-pilotes, L’Aérophile, 11, 13-16.
Coët, M.-C. & Chanetz, B. (2008). Meudon, de l’aérostation à l’aérospatial. La revue pour l’histoire du CNRS, 20. DOI: https://doi.org/10.4000/histoire-cnrs.6292
Gautier, É. (1900). La navigation aérienne. Le Petit Journal. 28 avril 1900.
Grilleau, B. de (1884). Les Aérostats dirigeables, leur passé, leur présent et leur avenir. Paris : Dentu.
Laussedat, M. (1884). Sur les tentatives effectuées à diverses époques pour la direction des aérostats. L’Aéronaute, novembre 1884, 207-210.
Rousselet, L. (1892). Nos grandes écoles militaires et civiles. Paris : Librairie Hachette.
Tomel, G. (1890). Voyage au pôle nord. L’Illustration, 2488, 1er novembre 1890.
Berdoulay, V. (1988). Des mots et des lieux. La dynamique du discours géographique. Paris : Éditions du CNRS.
Clerc, P. (2017). La « géographie coloniale » en France – une catégorie à déconstruire. Revista da Rede Brasileira de História da Geografia e Geografia Histórica, 8. DOI: https://doi.org/10.4000/terrabrasilis.2043
Dupuy, L. (2005). En relisant Jules Verne – un autre regard sur les Voyages extraordinaires. Dole : La Clé d’Argent.
Dupuy, L. (2009). Géographie et imaginaire géographique dans les « Voyages extraordinaires » de Jules Verne : « Le superbe Orénoque » (1898). Thèse de Doctorat en Géographie, Pau : Université de Pau et des Pays de l’Adour. DOI: https://doi.org/10.4000/gc.1654
Dupuy, L. (2013). Les voyages extraordinaires de Jules Verne ou le roman géographique au XIXe siècle. Annales de Géographie, 690, 131-150. DOI: https://doi.org/10.3917/ag.690.0131
Dupuy, L. (2017). Le dialogue des imaginaires. Formes du monstrueux et merveilleux géographique dans Voyage au centre de la Terre (Jules Verne, 1869). Cahiers de Géographie du Québec, 172, 117-131. DOI: https://doi.org/10.7202/1042718ar
Dupuy, L. & Puyo, J.-Y. (2014). L’Imaginaire géographique. Entre géographie, langue et littérature. Pau : PUPPA.
Fuligni, B. (1997). Les Constituants de l’Eldorado ou la République de Counani. Bassac : Plein Chant.
Gagnol, L. (2009). Pour une géographie nomade. Perspectives anthropogéographiques à partir de l’expérience des Touaregs Kel Ewey (Aïr – Niger). Thèse de l’U.J.F. - Grenoble I.
Gagnol, L. (2011). Les Touaregs dans l’oeuvre de Jules Verne : une lecture fidèle ou une relecture déformée des récits d’explorateurs ?. In M.P. Tresaco (dir.), Alrededor de la obra de Julio Verne – escribir y describir el mundo en el siglo XIX (pp. 95-117). Zaragoza : Prensas Universitarias de Zaragoza.
Husti, C. (2016). Voyage à la recherche du chaînon manquant de l’évolution – l’exemple du village aérien de Jules Verne. Arts et Savoirs, 7, 1-10. DOI: https://doi.org/10.4000/aes.924
Lejeune, D. (1993). Les Sociétés de Géographie en France et l’expansion coloniale au XIXe siècle. Paris : Albin Michel.
Letourneux, M. (2010). Le Roman d’aventures, 1870-1930. Limoges : PULIM.
Puyo, J.-Y. (2011). La République fantasmée de Counani : une histoire digne d’un roman (géographique). In M.P. Tresaco (dir.), Alrededor de la obra de Julio Verne – escribir y describir el mundo en el siglo XIX (pp. 119-144). Zaragoza : Prensas Universitarias de Zaragoza.
Puyo, J.-Y. (2017). La Guyane française et les romans géographiques : Boussenard, Maël et al. (1850-1920). In L. Jalabert (dir.), Littérature et sociétés coloniales (1850-1960) (pp. 85-103). Paris : Les Indes Savantes.
Puyo, J.-Y. (2020). Utopian and Developmental Mediterranean Spaces : the Example of the Inland Sea of Martins, Lavigne, Roudaire et al. (1869-1892). In R.C. Lois-González (dir.), Geographies of Mediterranean Europe (pp. 181-200). Cham : Springer Geography. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-49464-3_9
Schiano, S. (2014). Rumeurs de Mars et rêveries astronomiques. Des canaux de Schiaparelli aux mondes habités de Flammarion. Romantisme, 166, 43-52. DOI: https://doi.org/10.3917/rom.166.0043
Seillan, J.-M. (2006). Aux sources du roman colonial. L’Afrique à la fin du XIXe siècle. Paris : Karthala. DOI: https://doi.org/10.3917/kart.seill.2006.01
Seillan, J.-M. (2011). Roman populaire et fictionnalisation de l’histoire – l’exemple de la Guerre des Boers. Ailleurs, 8, 37-47. DOI: https://doi.org/10.4000/elh.536
Seillan, J.-M. (2022). À quelles conditions minimales un genre existe-t-il ? Le cas limite du roman aérostatique. In É. Pézard & V. Stiénon (dir.), Les Genres du roman du XIXe siècle (pp. 165-180). Paris : Classiques Garnier.
Soubeyran, O. & Bencheik A. (1993). Autopsie d’une utopie environnementale. La Méditerranée Assassinée, 62-63, 183-208.
Soubeyran, O. (2003). Milieu. In J. Lévy & M. Lussault (dir.), Dictionnaire de la géographie et de l’espace des sociétés (pp. 617-619). Paris : Belin.
Sullivan de Olivera, P.L. (2022). « Ce gentlemen [sic] rider du turf atmosphérique » : l’aérostation, la masculinité aristocratique et l’imaginaire colonial au tournant du XXe siècle. Romantisme, 197, 94-106. DOI: https://doi.org/10.3917/rom.197.0094
Tétart, P. (dir.) (2015). La Presse régionale et le sport. Naissance de l’information sportive (1870-1914). Rennes : Presses universitaires de Rennes. DOI: https://doi.org/10.4000/books.pur.91741
Todorov, T. (1970). Introduction à la littérature fantastique. Paris : Éditions du Seuil.
Tournier, M. (2005). Jules Verne ou le génie de la géographie. In J. Verne, La Jangada – Huit cents lieues sur l’Amazone (pp. 9-22). Monaco : Le Serpent à Plumes.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).