Słowa kluczowe
transinsularity
Macaronesia
comic books
Jak cytować
Abstrakt
This paper proposes a contextualization of the didactic comic book Aguinha!! De Cabo Verde às Canárias... e vice-versa. The comic book in question emerged as part of the institutional project financed by European funds, but at the plot level it hides any explicit affinities with Europe. For this reason, we chose to analyze the contents of the book in the transinsular order and to draw both on the concept of environmental education and on border thinking. It is also proposed to frame this comic book as a complementary, non-autonomous didactic material.
Bibliografia
Almeida, G. (2018). As mulheres de João Nuno. Estórias de dentro de casa. Alfragide: Editorial Caminho [versão kindle].
Anderson, L.W. et al. (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing. New York et al.: Longman.
Andrade Ferreira, N. (2022). Seca deixa comunidades rurais em “muitas dificuldades. Expresso das Ilhas. https://expressodasilhas.cv/pais/2022/03/05/seca-deixa-comunidades-rurais-em-muitas-dificulda-des/78989 [acesso: 05.03.2022].
Comissão Europeia (2007). Cooperação territorial transnacional “Madeira – Açores – Canárias”. https://ec.europa.eu/regional_policy/pt/atlas/programmes/2007-2013/crossborder/operational-programme-madeira-acores-canarias [site temporarialmente inativo, verificado em 11.07.2023].
Couto, S. (1999). Método Paulo Freire: princípios e práticas de uma concepção popular de educação. Dissertação de Mestrado. São Paulo: Faculdade de Educação, Universidade de São Paulo. http://www.acervo.paulofreire.org:8080/jspui/handle/7891/141 [acesso: 01.07.2022].
Expresso das Ilhas, Lusa (2022). Dessalinizadora com renováveis mais do que duplica capacidade de água no Maio. Expresso das Ilhas. https://expressodasilhas.cv/pais/2022/02/28/dessalinizadora-com-re-novaveis-mais-do-que-duplica-capacidade-de-agua-no-maio/78922 [acesso: 28.02.2022].
Gorjão Henriques, J. (2016). Racismo em português. O lado esquecido do colonialismo. Lisboa: Tinta-da-China.
Governo de Cabo Verde (2013). Cabo Verde e Japão assinam acordo de empréstimo. https://www.governo.cv/cabo-verde-e-japao-assinam-acordo-de-emprestimo/ [acesso: 28.02.2022].
ISHLáGUA (2017). Transferencia de material pedagógico ISLHáGUA a sistema educativo caboverdiano. http://www.islhagua.itccanarias.org/web/guest/home/-/asset_publisher/8uMx/content/transferencia-de-material-pedagogico-islhagua-a-sistema-educativo-caboverdiano?redirect=%2Fweb2Fguest[acesso: 28.02.2022].
Janicki, B. (2016). Dydaktyczny potencjał komiksu historycznego. Opole-Poznań: Zin Zin Press.
Jankowski, J. (2022). Traduzir para ensinar e mais além – o potencial da banda desenhada no ensino e na aprendizagem. Studia Iberystyczne, 21, 249-266. DOI: https://doi.org/10.12797/SI.21.2022.21.13
Kasprolewicz, A. (2018). Łowcy mgły. Przekrój, jesień, 4/18, 96-97.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1980/2010). Metafory w naszym życiu. Trad. T.P. Krzeszowski. Warszawa: Aletheia.
Lanzarote Pérez, B. (guião, ilustração e cor) (2012). Aguinha!! De Cabo Verde às Canárias... e vice-versa. Trad. para português C.C. Ruano. Santa Cruz de Tenerfie: Instituto Tecnológico de Canarias, S.A. http://www.islhagua.itccanarias.org/flipbooks/comic_pt/files/downloads/Comic_Aguinha_De_Cabo_Verde_as_Canarias_e_vice-versa.pdf [acesso: 28.02.2022].
Lanzarote Pérez, B. (guião, ilustração e cor) (2017). Água e as alterações climáticas. Uma voltinha pela Madeira e Porto Santo. Santa Cruz de Tenerfie: Instituto Tecnológico de Canarias, S.A. https://adaptares.com/wp-content/uploads/2022/01/AF-C%C3%B3mic-ADAPTaRES-PT-baja-1.pdf [acesso: 28.02.2022].
Lanzarote Pérez, B. (guião, ilustração e cor) (2018). Água e as alterações climáticas. Uma voltinha por Cabo Verde e Canárias. Santa Cruz de Tenerfie: Instituto Tecnológico de Canarias, S.A. https://adaptares.com/wp-content/uploads/2021/11/AF-C%C3%B3mic2-ADAPTaRES-PT-baja.pdf [acesso: 28.02.2022].
Leroy Merlin (2022). Como instalar um sistema de rega gota a gota [vídeo]. https://www.leroymerlin.pt/pt/ideias-e-projetos/faca-voce-mesmo/jardim/instalar-sistema-de-rega-gota-a-gota [acesso: 28.02.2022].
Lopes, C. (2020). África em transformação. Desenvolvimento económico na era da dúvida. Lisboa: Tinta-da-China.
Lusa (2022). Angola quer levar dessalinização de água de Cabo Verde ao deserto de Moçâmedes. https://visao.sapo.pt/atualidade/mundo/2022-04-28-angola-quer-levar-dessalinizacao-de-agua--de-cabo-verde-ao-deserto-de-mocamedes/ [acesso: 28.04.2022].
Martinó de Azevedo Coutinho, A.M. (1978). Banda desenhada e ensino básico. Lisboa: Livraria Novidades Pedagógicas.
Mignolo, W.D. & Tlostanova, M.V. (2006). Theorizing from the Borders Shifting to Geo- and Body-Politics of Knowledge. European Journal of Social Theory, 9 (2), 205-221. DOI: https://doi.org/10.1177/1368431006063333
Nós Genti. (2013). José Luís Cuevas – Cabo Verde como porta para outros mercados (entrevista). https://nosgenti.com/jose-luis-cuevas-cabo-verde-como-porta-para-outros-mercados/ [acesso: 30.05.2013].
Ribeiro, S. (2020). Governo assina acordo de financiamento com a Áustria para reforço da capacidade de dessalinização de água. Expresso das Ilhas, 11.02.. https://expressodasilhas.cv/politica/2020/02/11/governo-assina-acordo-de-financiamento-com-a-austria-para-reforco-da-capacidade-de-dessaliniza-cao-de-agua/67930 [acesso: 11.02.2020].
Santos, A., Gomes, R. & Sá Marques, A. (2014). Evolução dos processos de dessalinização da água do mar para consumo humano na ilha do Sal, Cabo Verde. https://www.researchgate.net/publication/260782469_Evolucao_dos_processos_de_dessalinizacao_da_agua_do_mar_para_consumo_humano_na_ilha_do_Sal_Cabo_Verde [acesso: 11.02.2020].
Trading Economics (2022). Cabo Verde – Precipitación. https://es.tradingeconomics.com/cape-verde/precipitation [acesso: 11.02.2020].
Vieira Teixeira, C. (2017). Dessalinização de água com tecnologia europeia em Cabo Verde [fotoreportagem com legendas]. https://www.dw.com/pt-002/dessaliniza%C3%A7%C3%A3o-de-%C3%A1guacom-tecnologia-europeia-em-cabo-verde/g-39467716 [acesso: 11.02.2020].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jakub Jankowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).