Słowa kluczowe
Cape Verde
Cape-Verdean language
loan words
rap kriol
Jak cytować
Abstrakt
The main objective of the present study is to observe the influence of English on the Cape Verdean language, taking into account the historical events and the linguistic contacts between the languages in question. It is intended to observe how Anglicisms have been introduced in different contexts, especially in recent times, therefore, without forgetting the British and American influence in Cape Verde in past centuries and its impact on the lexicon. The semantic fields covered include, among others, new technologies, sports and music (rap kriol). The present descriptive research is based mainly on digital sources, such as social networks, online press, dictionaries available online and song texts. In conclusion, the analysis carried out proves the constant presence of Anglicisms in Cape Verdean reality, as well as their flow related to the emergence of new phenomena that need to be named.
Bibliografia
Alves, I.M. (1984). A integração dos neologismos por empréstimo ao léxico português. Alfa: Revista de Linguística (UNESP. São José do Rio Preto. Impresso), 28, 119-126.
Alves, I.M., Maroneze, B.O., Baccin, P.G., Zanon, M.C. & Araujo, M. (2004). Estrangeirismos de origem inglesa no português brasileiro: do mito à realidade. Estudos Lingüísticos (São Paulo), 33, 116-123. Barros, M. & Lima, R.W. (2012). Rap Kriol(U)1 o Pan-Africanismo de Cabral na Música de Intervenção
Juvenil na Guiné-Bissau e em Cabo-Verde. REALIS, Revista de Estudos Antiutilitaristas e Poscolo- niais, 2 (2), 89-117.
Bermingham, N. & O’Rourke, B. (2018). Language awareness amongst “new speakers” in a multilingual classroom. In C. Hélot, C. Frijns, K. Gorp & S. Sierens (eds.). Language awareness amongst “new speakers” in a multilingual classroom in Europe: From Theory to Practice (pp. 143-168). Boston/ Berlin: Walter de Gruyter. DOI: https://doi.org/10.1515/9781501501326-005
Carreira, A. (1984). Cabo Verde (Aspectos sociais. Secas e fomes do século XX). Ulmeiro: Lisboa.
Cohen, R. & Sheringham, O. (2014). Crioulização cotidiana e ecos diaspóricos: Resistência e cooptação em Cabo Verde e Luisiana. Esferas, 1 (3), 121-143. https://portalrevistas.ucb.br/index.php/esf/arti-cle/view/5128 [acesso: 12.07.2022]. DOI: https://doi.org/10.31501/esf.v1i3.5128
Crystal, D. (1997). English as a global language. Cambridge: Cambridge University Press.
Czopek, N. (2016). De uma língua oral sem escrita à escrita de uma língua oral : o caso do crioulo cabo- verdiano das ilhas do barlavento e sotavento. Études Romanes de Brno, 37/1, 11-26. DOI: https://doi.org/10.5817/ERB2016-1-2
Daun e Lorena, C. (2020). À Sombra Do Passado: Memória, Identidade e Cosmopolitismo Insular em São Vicente. In D.N. Chaves (coord.), Questões de Identidade Insular na Macaronésia (pp. 85-101). S. Jorge: Santa Casa da Misericórdia das Velas & CHAM – Centro de Humanidades.
Góis, P. & Marques, J.C. (2008). Práticas transnacionais dos imigrantes cabo-verdianos em Portugal. In P. Góis (org.), Comunidade(s) cabo-verdiana(s): as múltiplas faces da imigração cabo-verdiana. Lisboa: Editorial do Ministério da Educação.
Gonçalves, C.M. Moniz (2014). Uso de Estrangeirismos na Imprensa Escrita Cabo-Verdiana. Estudo de caso do Jornal Expresso das Ilhas. Tese de Licenciatura, Universidade Jean Piaget de Cabo Verde, Cidade da Praia, Santiago.
Guilbert, L. (1975). La créativité lexicale. Paris: Librairie Larousse.
Hlibowicka-Węglarz, B. (2013). Portugalskie języki kreolskie w Afryce. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Holm, J. & Swolkien, D. (2006). A expansão do crioulo cabo-verdiano para São Vicente: Factores sócio-históricos na difusão. In J. Lang et al. (eds.), Cabo Verde: origens da sua sociedade e do seu crioulo (pp. 199-220).Tübingen: Günter Narr Verlag.
Justina, O. (2006). Presença e uso dos anglicismos no cotidiano brasileiro: a visão de pessoas comuns. Dissertação de Mestrado, UFMT, Cuiabá-MT.
Laborinho, A.P. (2018). O poder das línguas, línguas de poder: potencial conjunto do espanhol e do por- tuguês. In H. Barroso (coord.), O Português na Casa do Mundo (pp. 39-52). Edições Húmus: Ribei- rão – V.N. Famalicão.
Lima, R.W. (2020a). Cabo Verde, rap e movimentos sociais. https://www.buala.org/pt/cidade/cabo-verde-rap-e-movimentos-sociais [acesso: 12.08.2022].
Lima, R.W. (2020b). Di Kamaradas a Irmons: o Rap Cabo-Verdiano e a (Re)Construção de uma Identi- dade de Resistência. Revista TOMO, 37. http://portal.amelica.org/ameli/jatsRepo/346/3461388003/ index.html [acesso: 11.08.2022].
Lima, R.W. & Palcos, A.R. (2021a). Ka Ta Kusta Nada: oficina hip-hop Xalabas e a indigenização do rap. https://www.buala.org/pt/palcos/ka-ta-kusta-nada-oficina-hip-hop-xalabas-e-a-indigenizacaodo-rap [acesso: 11.08.2022].
Lima, R.W. & Palcos, A.R. (2021b). O rap cabo-verdiano enquanto plataforma pan-africana. https://www.buala.org/pt/palcos/o-rap-cabo-verdiano-enquanto-plataforma-pan-africana [acesso: 10.08.2022].
Lopes Filho, J. (2007). Imigrantes em Terra de Emigrantes. Instituto da Biblioteca Nacional e do Livro: Praia.
Lopes, A. Lavouras & Rebello, A. Mineiro de Andrade (1997). Primeira fase da instalação do estrangei- rismo. Actas do XIII Encontro da APL, 57-80.
Mańczak-Wohlfeld, E. (2006). Angielsko-polskie kontakty językowe. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Märzhäuser, C. (2019). Txeka kel muv – Panorama do contato linguístico cabo-verdiano-inglês e integração dos anglicismos no cabo-verdiano. Journal of Ibero-Romance Creoles, 9.1, 194-224.
Mbembe, A. (2014). Crítica da razão negra. Lisboa: Antígona. Mbembe, A. (2017). Políticas da inimizade. Lisboa: Antígona.
Melo, V. Andrade (2012). O ethos inglês e a identidade local: o cricket e o golfe em Cabo Verde. Mo- triz, 18/1. https://www.scielo.br/j/motriz/a/pCDWbddLZnnMmFkjsZqqnZd/?lang=pt [acesso: 13.07.2022]. DOI: https://doi.org/10.1590/S1980-65742012000100015
Mikołajczak, S. (2016). As tendências na gramática do Português atual. In B. Hlibowicka-Węglarz, J. Wiśniewska & E. Jabłonka (eds.), Língua Portuguesa. Unidade na Diversidade, vol. I (pp. 165- 171). Lublin: Editora da Universidade Marie Curie-Skłodowska.
Moreira, A.K. Tavares (2020). Documentação e descrição gramatical e lexical do crioulo afro-português da ilha do Fogo (República de Cabo Verde, Africa Ocidental). Linguistics. Institut National des Langues et Civilisations Orientales. Paris: INALCO – LANGUES O’.
Muhacha, B. (2020). Línguas faladas em Cabo Verde. https://sopra-educacao.com/2020/12/25/linguas-fa- ladas-em-cabo-verde/ [acesso: 06.07.2022].
Rodrigues, L.F.M. (2016). “Pobre não fala português”: análise etnográfica da Política e Planificação Linguística em Cabo Verde. https://www.researchgate.net/publication/286460152_Pobre_nao_fala_portugues_analise_etnografica_da_Politica_e_Planificacao_Linguistica_em_Cabo_Verde [acesso: 11.07.2022].
Rodrigues, L.F.M. (2021). A Política e Planificação Linguística na Integração de Imigrantes em Cabo Verde, Njinga & Sepé: Revista Internacional de Culturas, Línguas Africanas e Brasileiras São Fran- cisco do Conde (BA), 1/2, 115-130.
Siepmann, H. (2011). A dimensão global da língua portuguesa. Aspectos da Lusofonia: A Língua Portuguesa. Elo de Ligação e de Integração. Actas do Colóquio, Universitätsbibliothek Heidelberg: Heidelberg, 44-51.
Svobodová, I. (2021). Género gramatical de covid-xenismos. Études Romanes de Brno, 42/1, 95-122. DOI: https://doi.org/10.5817/ERB2021-1-6
Swolkien, D. (2015). The Cape Verdean Creole of São Vicente: Its genesis and structure. Tese de Doutoramento, Universidade de Coimbra.
Teixeira, J. (2018). De todas as línguas se pode ver o mar: o Português e as línguas globais. In H. Barroso (coord.), O Português na Casa do Mundo (pp. 133-153). Edições Húmus: Ribeirão – V.N. Famalicão.
Torquato, C.P. (2011). As políticas linguísticas oficiais em Cabo Verde pós-independência: a construção da nação. Letras, 42, 151-184.
Valadares, F.B. (2014). Estrangeirismos: uma tese para variação e mudança linguística. Revista Vozes dos Vales. Minas Gerais: Publicações Acadêmicas, 6/10. https://docslib.org/doc/6856975/estrangei-rismos-uma-tese-para-varia%C3%A7%C3%A3o-e-mudan%C3%A7a-lingu%C3%ADstica [acesso: 22.08.2022].
Vasconcelos, J. (2012). Histórias do Racionalismo Cristão em São Vicente, de 1911 a 1940. São Vicente: Comissão Organizadora da Comemoração do 1.º Centenário do Racionalismo Cristão em Cabo Verde, 2.ª edição.
Endereços eletrónicos. https://voc.cplp.org/index.php?action=fna [acesso: 28.06.2022].
Expresso das Ilhas. https://www.facebook.com/expressodasilhas [acesso: 16.08.2022].
Famosos de Cabo Verde. https://www.facebook.com/famososdecaboverdeofficial/ [acesso: 20.08.2022]. Fanáticos de Cabo Verde. https://www.facebook.com/groups/61215855019 [acesso: 12.08.2022]. https://letras2.com/kova-m-fronta-2012/ [acesso: 16.08.2022].
https://letras2.com/landim-and-progvid-4l-lyrics/ [acesso: 16.08.2022].
https://letras2.com/lil-mapz-still-active/ [acesso: 16.08.2022].
https://www.miejski.pl/slowo-Nigga [acesso: 20.08.2022].
Na Cozinha cu Maria Júlia. https://www.facebook.com/profile.php?id=100063472302712 [acesso: 16.08.2022].
Perfis FB visitados [acesso: 12.08.2022].
Rádio Televisão Cabo-Verdiana. https://www.facebook.com/rtc.caboverde [acesso: 16.08.2022].
Tupac: Ressurection, 2003. https://www.youtube.com/watch?v=wzHzLx4PYMs [acesso: 20.08.2022].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Edyta Jabłonka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).