Słowa kluczowe
otherness
social meaning
discourse analysis
Jak cytować
Abstrakt
This study aims to show how the principle of otherness emerges in the discourse of the national written press in France. We consider that in the media, the Other is Poland, whose social meaning, stored in the collective memory, embraces the extremely negative traits of difference and threat. The judgment of otherness relates to four components of this meaning. Firstly, Poland is perceived as an object whose location is indefinite and undecided. Secondly, it is strange due to its excessive, aggressive and dangerous Catholicism. Thirdly, it harms France and the common European project. Finally, it constitutes an economic threat.
Bibliografia
Auboussier, J. (2016). De quoi Europe est-il le nom ? Enjeux et usages argumentatifs de la polyréférentialité. Argumentation et Analyse du Discours, 17. DOI: https://doi.org/10.4000/aad.2216
Baechler, J. (2015). Que veut dire européen ? L’Europe en Formation, 376, 25-45. DOI: https://doi.org/10.3917/eufor.376.0025
Bayart, J.-F. (1996). L’illusion identitaire. Paris : Fayard.
Berting, J. (2001). Identités collectives et images de l’Autre : les pièges de la pensée collectiviste. Hermès, La Revue, 30, 41-58. DOI: https://doi.org/10.4267/2042/14516
Cadiot, P. & Furukawa, N. (éds.) (2000). La prédication seconde. Langue française, 127. https://www.persee.fr/issue/lfr_0023-8368_2000_num_127_1. DOI: https://doi.org/10.3406/lfr.2000.1002
Calabrese, L. (2013). L’événement en discours. Presse et mémoire sociale. Louvain-la-Neuve : L’Harmattan.
Chamarat, G. (1998). Identités individuelles, identités collectives. Caen : PUC.
Charaudeau, P. (2009). Identité sociale et identité discursive. Un jeu de miroir fondateur de l’activité langagière. In P. Charaudeau (éd.), Identités sociales et discursives du sujet parlant (pp. 15-28). Paris : L’Harmattan. http://www.patrick-charaudeau.com/Identite-sociale-et-identite,217.html.
Chauchat, H. (1999). Du fondement social de l’identité du sujet. In H. Chauchat & A. Durand-Delvigne (éds.), De l’identité du sujet au lien social. L’étude des processus identitaires (pp. 7-26). Paris : Presses Universitaires de France.
Chruściel, P. (2018). La formule plombier polonais dans la presse écrite. Orbis Linguarum, 50, 37-49.
Chruściel, P. (2019). Pays, bastion et forteresse catholique ? À propos de la construction du sens social du nom propre Pologne dans le discours de la presse écrite. Romanica Wratislaviensia, 66, 163-176. DOI: https://doi.org/10.19195/0557-2665.66.13
Chruściel, P. & Rębkowska, A. (2020). Entre Russie et Pologne : sur les différences de construction du sens social dans le discours de la presse écrite d’information. Academic Journal of Modern Philology, 9, 27-37.
Cislaru, G., Guérin, O., Morim, K., Née, É., Pagnier, T. & Veniard, M. (éds.) (2007). L’acte de nommer. Une dynamique entre langue et discours. Paris : Presses Sorbonne Nouvelle. https://books.openedition.org/psn/2241. DOI: https://doi.org/10.4000/books.psn.2241
Debarbieux, B. (2004). Présentation générale. De l’objet spatial à l’effet géographique. In B. Debarbieux & M.-Ch. Fourny (éds.), L’effet géographique. Construction sociale, appréhension cognitive et configuration matérielle des objets géographiques (pp. 11-33). Grenoble : Publications de la MSH-Alpes. https://www.unige.ch/sciences-societe/geo/files/9414/4464/7588/EffetGeo_Introduction_BD.pdf.
Détrie, C. (2001). Du sens dans le processus métaphorique. Paris : Honoré Champion.
Dumont, G.-F. & Verluise, P. (2014). Les caractéristiques géopolitiques de la Pologne. In G.-F. Dumont & P. Verluise (éds.), Géopolitique de l’Europe (pp. 287-299). Paris : Armand Colin / Sedes. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3310136.
Dumont, L. (1983). Essais sur l’individualisme. Une perspective anthropologique sur l’idéologie moderne. Paris : Seuil.
Ferret, C. (2011). L’identité, une question de définition. Cahiers d’Asie centrale, 19-20, 459-461. https://journals.openedition.org/asiecentrale/1516.
Halbwachs, M. (1950). La Mémoire collective. Paris : Albin Michel.
Hassner, P. (1969). L’Europe de l’Est entre l’Est et l’Europe. Revue française de science politique, 19 (1), 101-144. DOI: https://doi.org/10.3406/rfsp.1969.393144
Havu, E. & Pierrard, M. (2008). La prédication seconde en français : essai de mise au point. Travaux de linguistique, 57, 7-21. DOI: https://doi.org/10.3917/tl.057.0007
Krieg-Planque, A. (2009). La notion de « formule » en analyse du discours. Cadre théorique et méthodologique. Besançon : Presses Universitaires de Franche-Comté. DOI: https://doi.org/10.4000/books.pufc.616
Lamizet, B. (2015). Rhétorique de l’identité et discours identitaires. In A. Richard, F. Hailon & N. Guellil (éds.), Le discours politique identitaire dans les médias (pp. 25-48). Paris : L’Harmattan.
Lecolle, M., Veniard, M. & Guérin, O. (éds.) (2018). Vers une sémantique discursive : propositions théoriques et méthodologiques. Langages, 210. https://www.cairn.info/revue-langages-2018-2.htm. DOI: https://doi.org/10.3917/lang.210.0035
Moirand, S. (2007). Les discours de la presse quotidienne : observer, analyser, comprendre. Paris : Presses Universitaires de France.
Monseu, N. (2007). L’identité entre phénoménologie de la mémoire et éthique de la reconnaissance selon Paul Ricœur. Revue Philosophique de Louvain, 105 (4), 678-705. DOI: https://doi.org/10.2143/RPL.105.4.2023997
Mortureux, M.-F. (1993). Paradigmes désignationnels. Semen, 8, 123-141. DOI: https://doi.org/10.4000/semen.4132
Paskart, P. (2022). Saint comme un Polonais (Święty jak Polak), plombier polonais (polski hydraulik), La Pologne, fille ingrate de l’Europe (Polska, córa marnotrawna Europy). Dyskurs prasowy jako miejsce nadawania znaczeń. (Thèse de doctorat non publiée). Université de Wrocław, Wrocław.
Paveau, M.-A. (2008). Le toponyme, désignateur souple et organisateur mémoriel. L’exemple du nom de bataille. Mots. Les langages du politique, 86, 23-35. DOI: https://doi.org/10.4000/mots.13102
Richard, A., Hailon, F. & Guellil, N. (éds.) (2016). Le Discours politique identitaire dans les médias. Paris : L’Harmattan.
Sémon, J.-P. (1994). Les conjonctions de coordination et la construction du sens. Revue des Études Slaves, 66 (3), 643-668. DOI: https://doi.org/10.3406/slave.1994.6210
Sériot, P. (1997). Ethnos et demos : la construction discursive de l’identité collective. Langage et société, 79, 39-51. DOI: https://doi.org/10.3406/lsoc.1997.2772
Siblot, P. (1997). Nomination et production de sens : le praxème. Langages, 127, 38-55. DOI: https://doi.org/10.3406/lgge.1997.2124
Siblot, P. (2001). De la dénomination à la nomination : les dynamiques de la signifiance nominale et le propre du nom. Cahiers de praxématique, 36, 189-214. DOI: https://doi.org/10.4000/praxematique.368
Szakács, S. (2018). Transnational Identities and Values in Textbooks and Curricula. In E. Fuchs & A. Bock (éds.), The Palgrave Handbook of Textbook Studies (pp. 199-214). New York : Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-53142-1_14
Tutiaux-Guillon, N. (2017). History in French Secondary School: A Tale of Progress and Universalism or a Narrative of Present Society? In M. Carretero, S. Berger & M. Grever (éds.), Palgrave Handbook of Historical Culture and Education (pp. 275-294). London : Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-52908-4_15
Veniard, M. (2013). La nomination des événements dans la presse. Essai de sémantique discursive. Besançon : Presses universitaires de Franche-Comté.
Wodianka, S. & Neumeister, S. (2015). Localisations de l’Europe : sémiotiques culturelles des points cardinaux. Babel. Littératures plurielles, 32, 11-17. DOI: https://doi.org/10.4000/babel.4180
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Elżbieta Biardzka , Patrycja Paskart
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).