Słowa kluczowe
domestic work
the everyday
literature and social change
Paco Roca
Antonio Altarriba
Ana Penyas
Jak cytować
Abstrakt
In recent years, there has been a growing interest in graphic narratives that explore family histories, particularly focusing on women and their roles in daily life. Works such as El ala rota by Antonio Altarriba y Kim (2016), Estamos todas bien by Ana Penyas (2017) and Regreso al Edén by Paco Roca (2020) delve into the lives of mothers and grandmothers, aiming to reclaim their memories and acknowledge the significance of domestic and care labor, often overlooked in Spanish history. The graphic novels offer a dual representation, combining text and images to depict the struggles women faced in different historical periods and the inequalities embedded in domestic work. We aim to critically examine this societal change through literature, which blends history, sociology, and personal experience.
Bibliografia
Alary, V. (2016). La Guerra Civil española vista desde la historieta. Diablotexto Digital, 1, 6-28. DOI: https://doi.org/10.7203/diablotexto.1.8911
Altarriba, A. (2021). Asomados a la viñeta. Tebeosfera: Cultura Gráfica, 18.
Altarriba, A. & Kim (2016). El ala rota. Barcelona: Norma Editorial.
Bettaglio, M. (2022). Las cajas negras de la posmemoria: maternidades traumáticas, silencios y reelaboraciones artísticas en El ala rota de Antonio Altarriba y Kim. Neuróptica: Estudios sobre el cómic, 4, 35-57. DOI: https://doi.org/10.26754/ojs_neuroptica/neuroptica.2022410012
Bórquez, N. (2016). La historieta de la memoria: La Guerra Civil y el franquismo en viñetas. Diablotexto Digital, 1, 29-55. DOI: https://doi.org/10.7203/diablotexto.0.8853
Bourdieu, P. (1998 [1979]). La distinción. Criterio y bases sociales del gusto. Trad. M. Ruiz de Elvira. Madrid: Taurus.
Butler, J. (2010 [2009]). Marcos de guerra. Las vidas lloradas. Trad. B. Moreno Carrillo. Barcelona: Paidós.
de Certeau, M. (1999 [1980]). La invención de lo cotidiano 1. Trad. A. Pescador. México: Universidad Iberoamericana.
de Certeau, M., Giard, L. & Mayol, P. (1999 [1980]). La invención de lo cotidiano 2. Habitar, cocinar. Trad. A. Pescador. México: Universidad Iberoamericana.
Claudio, E. (2024). Estamos todas bien as craftivism: Your War or Our Struggles?. In X. Dapena & J. Britland (eds.), The Political Imagination in Spanish Graphic Narrative (pp. 130-147). London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003370055-7
Enguita, N. (2022). Redistribución social, responsabilidad compartida. In A. Herrero & A. Penyas (eds.), En una casa. Genealogía del trabajo del hogar y los cuidados (pp. 3-6). Valencia: IVAM.
Faber, S. (2014). Actos afiliativos y postmemoria: asuntos pendientes. Pasavento. Revista de Estudios Hispánicos, 2.1, 137-155. DOI: https://doi.org/10.37536/preh.2014.2.1.663
Federici, S. (2013 [2012]). Revolución en punto cero. Trabajo doméstico, reproducción y luchas Feministas. Trad. C. Fernández Guervós & P. Martín Ponz. Madrid: Traficantes de Sueños.
Fernández De Arriba, D. (2019) (coord.). Memoria y viñetas. La memoria histórica en el aula a través del cómic. Valencia: Desfiladero Ediciones.
Foucault, M. (2002 [1976]). Historia de la sexualidad, 1- La voluntad de saber. Trad. U. Guiñazú. Buenos Aires: Siglo XXI Editores Argentina.
García, S. (2010). La novela gráfica. Bilbao: Astiberri Ediciones.
Giard, L. (1999). Hacer de comer. In M. de Certeau, L. Giard, & P. Mayol, La invención de lo cotidiano 2. Habitar, cocinar (pp. 151-256). México: Universidad Iberoamericana.
Herrero, A. (2022). En una casa. Genealogía del trabajo del hogar y de los cuidados. In A. Herrero & A. Penyas, En una casa. Genealogía del trabajo del hogar y los cuidados (pp. 7-18). Valencia: IVAM.
Hirsch, M. (2012). The Generation of Postmemory: Writing and Visual Culture after the Holocaust. New York: Columbia University Press.
Martín, J. (2016). Jamás tendré 20 años. Barcelona: Norma Editorial.
Masarach, E. (2019). La memoria de las mujeres en el cómic contemporáneo. In D. Fernández de Arriba (coord.), Memoria y viñetas. La memoria histórica en el aula a través del cómic (pp. 57-67). Valencia: Desfiladero Ediciones.
Matly, M. (2015). Dibujando la guerra civil. Representación de la guerra civil (1936-1939) en los cómics publicados desde 1976. Hispania Nova. Revista de Historia Contemporánea, 13, 99-125.
McCloud, S. (1995). Cómo se hace un cómic. El arte invisible. Barcelona
Pérez Orozco, A. (2014). Subversión feminista de la economía. Sobre el conflicto capital- vida. Madrid: Traficantes de sueños
Quino (2023). Todo Mafalda. Barcelona: Lumen.
Roca, P. (2020). El regreso a Edén. Bilbao: Astiberri Ediciones.
Wolf, N. (1991 [1990]). El mito de la belleza. Trad. M. Pérez. Barcelona: Emecé. DOI: https://doi.org/10.22201/cieg.2594066xe.1992.5.1566
Visa Barbosa, M. (ed.). (2022). Padrrines. Cróniques de maternitat i criança d’una generació silenciada. Barcelona: Pagès editors.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Magda Potok
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).