Abstrakt
Even though the nineteenth century saw the significant development of botany, Émile Zola, an enthusiast of progress and the modern city, made it part of his cycle sparingly, making it a botanical counterpoint that punctuates subtly his work. There are four novels in the Rougon-Macquart cycle where the plant appears in the form of sequences that develop a kind of plant cosmopoetics: La Fortune des Rougon, La Curée, Le Ventre de Paris and La Faute de l’abbé Mouret. We have chosen two of them (La Fortune des Rougon and Le Ventre de Paris to demonstrate that with each appearance, the plant in the form of ruderal plants or vines becomes a powerful narrative spring that establishes, at the same time, a novelistic topo-energetic and a symbolic device. There are two possible readings of these botanical sequences: one that is integrated into the novelistic ecosystem specific to each of these four novels and the other that shows how they function from the perspective of the whole.
Bibliografia
Bachelard, B. (1933). Les Intuitions atomistiques. Paris : Boivin et Cie.
Baguley, D. (1970). Image et symbole : la tache rouge dans l’oeuvre de Zola. Les Cahiers Naturalistes, 39, 36-41.
Becker, C. (1991). Préface. In É. Zola, Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d’une famille sous le Second Empire, vol. I (pp. 4-13). Paris : R. Laffont.
Dagognet, F. (1990). Corps réfléchis. Paris : Odile Jacob.
Dayrat, B. (2003). Les Botanistes et la flore de France. Paris : Publications scientifiques du Muséum. https://books.openedition.org/mnhn/1905. DOI: https://doi.org/10.4000/books.mnhn.1905
Foucault, M. (2009). Le Corps utopique suivi de Les hétérotopies. Paris : Nouvelles Éditions Lignes.
Hallé, F. (2022). Un monde nommé forêt. Philosophie magazine (Hors-série : « Vivre et penser comme un arbre »), 53. https://www.philomag.com/articles/francis-halle-un-monde-nomme-foret.
Lorenzi, C. (2015). Les plantes de salon en France au XIXe siècle : Nature, genre et société. Hypothèses, 1,18, 39-50. https://shs.cairn.info/revue-hypotheses-2015-1-page-39?lang=fr. DOI: https://doi.org/10.3917/hyp.141.0039
Métailié, G., Da Lage, A. (2015). Dictionnaire de biogéographie végétale. Paris : CNRS éditions. DOI: https://doi.org/10.3917/cnrs.metai.2015.01.0737
Mitterand, H. (1990). Zola. L’histoire et la fiction. Paris : PUF.
Muray, P. (1999). Le XIXe siècle à travers les âges. Paris : Gallimard.
Rosenkranz, K. (2004). Esthétique du laid. Belval : Circé.
Shinoda, Ch. (s.d.). L’exubérance végétale chez Mirbeau et Zola. https://mirbeau.asso.fr/darticlesfrancais/Shinoda-vegetal.pdf.
Touam Bona, D. (2021). Sagesse des lianes. Cosmopoétique du refuge, 1. Fécamp : Post-éditions.
Van Buuren, M. (1986). « Les Rougon-Macquart » d’Emile Zola. De la métaphore au mythe. Paris : J. Corti.
Verlet, A. (2010). La ruine des ruines. Revue des sciences humaines, 4, 9-17.
Verret, A. (2015). Les traces de tératologie végétale dans trois romans du cycle des Rougon-Macquart. In I. Trivisani-Moreau et al. (éds.), Traces du végétal (pp. 157-170). DOI: https://doi.org/10.4000/books.pur.42287
Zola, É. (1991). Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d’une famille sous le second empire. Vol. 1. Paris : R. Laffont.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jolanta Rachwalska von Rejchwald

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
