Abstrakt
In this paper we analyze lexical variation in the diachronic axis based on the data offered by lexical availability. To do this, we compared two samples of 120 pre-university students from the city of Lleida taken at different times (2003-2023). The data with respect to the two languages of the community, Spanish and Catalan, and in relation to two centers of interest (The Human Body and Games and Distractions) reveal a loss in the production of available lexicon that is accentuated in the case of the Catalan language. The two lexical fields show a contrary behavior in the period analyzed: while the vocabulary of The Human Body shows great stability, changes in the forms of youth leisure cause a great variability in Games and Distractions. The two languages follow similar patterns of diachronic evolution.
Finansowanie
Esta investigación es parte del proyecto EOS-C/N, Estudio de los condicionantes sociales del español actual en el centro y norte de España: nuevas identidades, nuevos retos, nuevas soluciones (ref. PID2023-148371NB-C42).
Bibliografia
Alba, O. (2013). Variación diacrónica del léxico disponible dominicano. Lingüística española actual, 35 (1), 149-180. http://hdl.lib.byu.edu/1877/3531.
Alba, O. (2014). Observación del cambio lingüístico en tiempo real: El nuevo léxico disponible de los dominicanos. Santo Domingo: Banco de Reservas de la República Dominicana & Pontificia Universidad Católica Madre y Maestra.
Delgado Fernández, R. (2024). Edad y disponibilidad léxica: La variación social en el léxico disponible adulto de Salamanca [tesis doctoral]. Salamanca: Universidad de Salamanca.
Echeverría, M.S. (1991). Crecimiento de la disponibilidad léxica en estudiantes chilenos de nivel básico y medio. In H. López Morales (ed.), La enseñanza del español como lengua materna (pp. 61-78). Río Piedras: Universidad de Puerto Rico.
Gómez-Devís, B. (2024). Léxico disponible de los escolares valencianos: alcance, control y evolución en educación primaria. Barcelona: Octaedro. DOI: https://doi.org/10.36006/16444-0
Gómez-Devís, M.B. & Herranz-Llácer, C.V. (2022). Léxico disponible de escolares de la etapa primaria o básica: bases y propuesta metodológicas. Pragmalingüística, 30, 183-204. DOI: https://doi.org/10.25267/Pragmalinguistica.2022.i30.09
Gougenheim, G., Michéa, R., Rivenc, P. & Sauvegot, A. (1964). L’élaboration du français fondamental (I degrée). Étude sur l’établissement d’un vocabulaire et d’une grammaire de base. París: Didier.
Hernández, I. & Vivar, P. (2009). El léxico en jóvenes: una exploración diacrónica. Interpretextos (sección Lengua labrada), s. n., 118-130. https://ww.ucol.mx/interpretextos/pdfs/406_inpret415.pdf.
Hernández Muñoz, N. (2006). Hacia una teoría integrada de la disponibilidad léxica: el léxico disponible de los estudiantes castellanos-manchegos. Salamanca: Ediciones de la Universidad de Salamanca.
Hernández Muñoz, N., Tomé, C., López, M. & Bartol, J.A. (2023). Manual de LexPro. https://dispogram.usal.es/.
Hidalgo Gallardo, M. (2017). Evolución diacrónica del léxico disponible de estudiantes sinohablantes de ELE. SinoEle, 16, 1-16. https://www.sinoele.org/images/Revista/16/Articulos/Hidalgo_Sino-ELE_16_2017_1-16.pdf.
Lago Caamaño, C. (2023). El procesamiento de datos en dos muestras comparables de léxico disponible. In C. Rodríguez Campo & B. Álvarez García (eds.), Hacia una proyección del estudio de la lengua y la literatura: Textos y contextos en el Mundo Hispánico (pp. 149-164). León: Servicio de Publicaciones de la Universidad de León.
Lago Caamaño, C. (2024). Cambio en el léxico disponible del gallego: los peces y los productos del mar. Variación y cambio lingüístico, 1, 44-58. DOI: https://doi.org/10.30827/3020.9854rvcl.1.1.2024.31105
Llopis Rodrigo, F. & Gómez-Devís, B. (2010). El lèxic disponible de València. València: Denes. DOI: https://doi.org/10.4995/rlyla.2010.753
López Chávez, J. & Strassburger Frías, C. (2000). El diseño de una fórmula matemática para obtener un índice de disponibilidad léxica confiable. Anuario de Letras. Lingüística y Filología, 38, 227-251. https://revistas-filologicas.unam.mx/anuario-letras/index.php/al/article/download/985/983.
López González, A.M. (2014). Disponibilidad léxica: teoría, método y análisis. Łódź: Uniwersytet Łódzki. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-437-2
López Meirama, B. & Álvarez de la Granja, M. (2014). Léxico dispoñible do galego. Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio Científico, Universidade de Santiago de Compostela. DOI: https://doi.org/10.15304/9788415876687
Mateo García, M.a V. & García Marcos, F.J. (2019). Los estudios de disponibilidad léxica en la fundamentación de la moderna lingüística aplicada en España. Ogigia, 25, 31-55. DOI: https://doi.org/10.24197/ogigia.25.2019.31-55
Mateo García, M.a V. & García Mateo, P. (2018). La percepción de la actividad física en el léxico disponible en la provincia de Almería. Lengua y Habla, 22, 55-75. http://erevistas.saber.ula.ve/index.php/lenguayhabla/article/view/12830/21921923928.
Medina Peñate, I. (2018). El léxico disponible en el marco del PRESEEA: investigación en Las Palmas de Gran Canaria y en Madrid [tesis doctoral]. Alcalá de Henares: Universidad de Alcalá.
Medina Peñate, I. & Samper Hernández, M. (2025). Evolución de las redes semánticas en el léxico disponible de ‘Partes del cuerpo’ en escolares de Gran Canaria. In A. Ávila Muñoz & I.C. Santos Díaz (eds.), Avances y desarrollo de los estudios sobre el léxico disponible. Una aproximación desde la variación léxica (pp. 93-120). Berlin: Peter Lang.
Reyes Valdés, D., Reyes Valdés, J.R. & Lourdes Segarra, A. (2024). Pérdida de aspiración profesional y demérito en la autoimagen desde la disponibilidad léxica comparada, pre y postpandemia, en estudiantes de nivel secundaria. Literatura y lingüística, 49, 433-454. http://erevistas.saber.ula.ve/index.php/lenguayhabla/article/view/12830/21921923928. DOI: https://doi.org/10.29344/0717621X.49.3377
Samper Hernández, M., Hernández Cabrera, C.E. & Samper Padilla, J.A. (2020). Incidencia del factor sexo/ género en la disponibilidad léxica de niños grancanarios de 6 años. In F. Gimeno Menéndez (coord.), Lengua, sociedad y cultura (pp. 287-312). Alacant: Publicaciones de la Universidad d’Alacant.
Samper Padilla, J.A. (1998). Criterios de edición del léxico disponible. Lingüística, 10, 311-333. Samper Padilla, J.A. & Samper Hernández, M. (2006). Aportaciones recientes de los estudios de disponibilidad léxica. Lynx. Panorámica de Estudios Lingüísticos, 5, 5-95.
Serrano Zapata, M. (2014). Disponibilidad léxica en la provincia de Lleida: estudio comparado de dos lenguas en contacto [tesis doctoral]. Lleida: Universitat de Lleida.
Valencia, A. & Echeverría, M.S. (1999). Disponibilidad léxica en estudiantes chilenos. Santiago de Chile: Universidad de Chile & Universidad de Concepción.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Maribel Serrano Zapata
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).