Abstrakt
Joan Basset, a poet active in the early 15th century, wrote his Vers clus around 1415-1416. This enigmatic composition presents an allegorical confrontation between two factions of monstrous figures, led respectively by a dragon and a Turk. Basset’s use of allegory can be explained by the need to disguise a politically charged message in a particularly tense socio-political context at the end of the Western Schism, as well as by an aesthetic tradition that valued poetry of formal and thematic complexity. This article offers a contextualised interpretation of the Vers clus, considering the political events of its time and the literary tradition that frames it. The poem emerges as a work in which political reality is conveyed through symbol.
Bibliografia
Alberni, A. & Lannutti, M. S. (2018). “Lay ves França”. Les structures formelles de la musique et de la poésie dans la lyrique catalane des origines. Dins C. Cazaux-Kowalski, C. Chaillou-Amadieu, A.-Z. Rillon-Marne & F. Zinelli (eds.). Les Noces de Philologie et Musicologie. Textes et musiques du Moyen Âge (p. 371-399). París: Classiques Garnier.
Alòs, R. (1911). Les profecies d’en Turmeda. Révue Hispanique, XXIV, 480-496.
Armstrong, A. & Kay, S. (2011). Knowing poetry. Verse in Medieval France from the Rose to the Rhétoriqueurs. Ithaca: Cornell University Press. DOI: https://doi.org/10.7591/cornell/9780801449734.001.0001
Badia, L. (2015). La teatralitat difusa a l’Edat Mitjana. Dins L. Badia (dir.), Història de la literatura catalana. Literatura medieval (III). Segle XV, vol. III (p. 409-436). Barcelona: Enciclopèdia catalana/Barcino/Ajuntament de Barcelona.
Batlle, C. & Ordeig, R. (1988). La ciutat de Barcelona i el Cisma. Dins Jornades sobre el Cisma d’Occident a Catalunya, les Illes i el País Valencià: Barcelona-Peníscola, 19-21 d’abril de 1979. Ponències i comunicacions, segona part (p. 315-336). Barcelona: Institut d’Estudis Catalans. (Separata).
BBP = Zufferey, F. (1981). Bibliographie des Poètes Provençaux des XIVe et XV siècles. Ginebra: Li- brarie Droz.
Beaume, C. (2002). Prophétie politique. Dins C. Gauvard, A. de Libera & M. Zink (dirs.). Dictionnaire du Moyen Âge (p. 1153-1154). París: Presses Universitaires de France.
Bohigas, P. (1978). Joan Basset: Poemes. Els Marges, 12, 83-97.
Bohigas, P. (1988). Lírica trobadoresca del segle XV: Joan Basset i altres poetes inèdits del Cançoner Vega-Aguiló. Barcelona: Publicacions de l’Abadia de Montserrat/Institut de Filologia Valenciana.
Bohigas, P. (2001a). Profecies catalanes dels segles XIV i XV. Assaig bibliogràfic. Dins A. M. Badia, G. Colón & J. Moran (eds.), Mirall d’una llarga vida: a Pere Bohigas, centenari (p. 391-418). Barcelona: Institut d’Estudis Catalans.
Bohigas, P. (2001b). Profecies de Merlí: altres profecies contingudes en manuscrits catalans. Dins A. M. Badia, G. Colón & J. Moran (eds.), Mirall d’una llarga vida: a Pere Bohigas, centenari centenari (p. 425-453). Barcelona: Institut d’Estudis Catalans.
Boulton, A. (2000). The Knights of the Crown. The monarchical orders of knighthood in later medieval Europe 1325-1520. Woodbridge: Boydell & Brewer.
Cabré, M. & Espadaler, A. (2013). La moda al·legòrica. Dins L. Badia (dir.), Història de la literatura catalana. Literatura medieval (I). Dels orígens al segle XIV, vol. I (p. 332-343). Barcelona: Enciclopèdia catalana/ Barcino/Ajuntament de Barcelona.
Cabré, M. & Navàs, M. (2014). “Que·l rey franses nos ha dezeretatz...”: la poètica occitana després de Muret. Dins V. Beltran, T. Martínez & I. Capdevila (eds.), 800 anys després de Muret: els trobadors i les relacions catalanooccitanes (p. 102-122). Barcelona: Edicions de la Universitat de Barcelona.
Carbonell, P. M. (1997). Cròniques d’Espanya, vol. II. Ed. A. Alcoberro. Barcelona: Barcino.
Catafau, A., Jaspert, N. & Wetzstein, T. (eds.) (2018). Perpignan 1415. Un sommet européen à l’époque du Grand Schisme d’Occident. Zúric: LIT.
Company, X., Aliaga, J. & Tolosa, L. (eds.) (2007). Documents de la pintura valenciana medieval i moderna, vol. 2: Llibre de l’entrada del rei Martí. València: Universitat de València.
Curtin, D. P. (trad.) (2024). Charter of the Order of the Dragon. Aut. Sigismund Von Luxemburg. Tennesse: Dalcassian Press.
DDP = Hollander, R. & Campbell, S. (eds.) (2005-). Darthmouth Dante Project. Dartmouth College. https://dante.dartmouth.edu
Équipe projet Thalamus. (2014). Édition critique numérique du manuscrit AA9 des Archives municipa- les de Montpellier dit Le Petit Thalamus. Université Paul Valéry Montpellier III. http://thalamus. huma-num.fr/
Galbreath, D. L. & Jéquier, L. (1977). Manuel du blason. Lausanne: Spes.
Girolamo, C. (dir.) (2025). Repertorio informatizzato dell’antica letteratura catalana. Nàpols: Università di Napoli Federico II. http://www.rialc.unina.it/
Grimaldi, M. (2012). Allegoria in versi. Un’idea della poesia dei trovatori, Istituto Italiano per gli Studi Storici in Napoli. Nàpols: Società Editrice il Mulino.
Hartmann, S. (2018). “Oswald von Wolkenstein à Perpignan: Le chanteur courtois et son seigneur le roi Sigismond”. Dins A. Catafau, N. Jaspert & T. Wetzstein (eds.), Perpignan 1415. Un sommet européen à l’époque du Grand Schisme d’Occident (p. 389-412). Zúric: LIT.
Iborra, J. (ed.) (2009). Històries e conquestes del realme d’Aragó e principat de Catalunya. Aut. Pere Tomic. Catarroja/Barcelona: Afers.
Klein, K. K. (2015). Die Lieder Oswalds von Wolkenstein. Tübingen: De Gruyter. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110335187
Lannutti, M. S. (2021). “Sofrir m’estuet” “En attendant” “Sus la fontayne” from Pavia to Florence and Rome. Dins A. Alberni, A. Calvia & M. S. Lannutti (eds.), Polyphonic voices. Poetic and musical dialogues in the European Ars Nova (p. 237-272). Florència: Edizione del Galluzzo.
Massip, F. (2007). Història del teatre català, vol. i: Dels orígens a 1800. Tarragona: Arola.
Massip, F. (2010). A cos de rei. Festa cívica i espectacle del poder reial a la Corona d’Aragó. Valls: Cossetània Edicions.
Navarro, A. (2018). “La laboriosa preparación de las vistas de Perpiñán según los documentos de la cancillería de Fernando I de Aragón”. Dins A. Catafau, N. Jaspert & T. Wetzstein (eds.). Perpignan 1415. Un sommet européen à l’époque du Grand Schisme d’Occident (p. 291-317). Zúric: LIT.
Navàs, M. (2019). Ramon de Cornet: l’autor, l’obra i la circulació manuscrita (Tesi doctoral). Disponible a CORA (Universitat de Girona), https://www.tdx.cat/handle/10803/668661#page=1
Navàs, M. (2022a). Ramon de Cornet: entre tradició i innovació. Estudis Romànics, 44, 227-254.
Navàs, M. (2022b). “Reina d’onor, excelhents Margarita”: literatura a l’entorn de “la de Prades”. Dins E. Juncosa & A. Jordà (eds.), Margarida de Prades: regnat breu, vida intensa (p. 141-188). Tarragona/Barcelona: Publicacions URV/Edicions de la Universitat de Barcelona.
Plumley, Y. (2009). Citation, allusion et portrait du Prince: peinture, parole et musique. Dins V. Fasseur (ed.), Froissart à la cour de Béarn: l’écrivain, les arts et le pouvoir (p. 321-337). Turnhout: Brepols. DOI: https://doi.org/10.1484/M.TCC-EB.3.1337
Puig, S. (1920). Episcopologio Barcinonense. Pedro de Luna, último papa de Aviñón (1387-1430). Barcelona: Políglota.
RAO = Parramon, J. (1992). Repertori mètric de la poesia catalana medieval. Barcelona: Curial/Publicacions de l’Abadia de Montserrat.
Riquer, M. (1983). Heràldica catalana des de l’any 1150 al 1550, vol. i. Barcelona: Quaderns Crema. Riquer, M. (1984). Història de la literatura catalana. Part antiga, vol. ii. Barcelona: Ariel.
Riquer, M. (1989). La heráldica y los trovadores. Dins “Farai chansoneta novele”. Hommage à Jean-Charles Payen. Essais sur la liberté créatrice au Moyen Âge (p. 305-310). Caen: Université de Caen.
Rubió, J. (1953). Historia general de las Literaturas Hispánicas, vol. iii. Barcelona: Editorial Barna. Ryder, A. (2008). Alfonso el Magnánimo, Rey de Aragón, Nápoles y Sicilia, 1396-1458. València: Institució d’Alfons el Magnànim.
Salicrú, R. (1995). La coronació de Ferran d’Antequera: l’organització i els preparatius de la festa. Anuario de Estudios Medievales, 25 (2), 699-759. DOI: https://doi.org/10.3989/aem.1995.v25.i2.953
Sancho, J. & Zabálburu, F. (eds.) (1891). Colección de documentos inéditos para la historia de España. Madrid: Imprenta de Rafael Marco y Viñas.
Torra, A. (ed.) (2017). Acta Negotii Perpiniani. Documentos del Archivo de la Corona de Aragón referentes al encuentro de Perpiñán del año 1415. Viena: LIT.
Torró, J. (2014). La poesia cortesana. Dins L. Badia (dir.), Història de la literatura catalana. Literatura medieval (II). Segles XIV-XV, vol. II (p. 260-352). Barcelona: Enciclopèdia catalana/Barcino/Ajuntament de Barcelona.
Vela, L. (ed.). (1985). Crónica incompleta del reinado de Fernando I de Aragón. Saragossa: Textos Medievales.
Vinyoles, M. (1986). La mort i l’enterrament a Barcelona del cardenal de Tolosa (1417). Dins Jornades sobre el Cisma d’Occident a Catalunya, les Illes i el País Valencià: Barcelona-Peníscola, 19-21 d’abril de 1979. Ponències i comunicacions, primera part (p. 283-296). Barcelona: Institut d’Estudis Catalans. Disponible en línia a Publicacions IEC.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Alba Romanyà
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).