Abstrakt
The present paper depicts alterations undergone by the sleeping king motif (sebastianism) in the writings of Fernando Pessoa. The data to conduct the study were collected in thematic anthologies and several unpublished pieces. The myth of the King Sebastian was given a congregational dimension by Pessoa, thus conveying his cultural and identity project subsumed under the metaphor of the spiritual empire. Pessoa introduces some readjustments in the way the historical king is to be conceived of. In his theory, Sebastian becomes the figure of the individual effort on the way towards the national renewal. The messianic character of D. Sebastião is defeated in this theory despite having been associated with the figures of either Jesus or the Antichrist. The messiah of the Portuguese foundation myth is replaced with the idea of great man and the task to be carried out in this field, included the metaphor of the Fifth Empire, gains a cultural character. That is why Pessoa’s theories must no longer be interpreted in messianic terms. The Pessoa’s transformations of the sebastianism analyzed in this article are the starting point for the new national narration in the poetic cycle of "Mensagem".Bibliografia
Almeida, Onésimo Teotónio (1987): «Mensagem» – uma tentativa de reinterpretação. Angra do Heroísmo: Direcção Regional dos Assuntos Culturais.
Almeida, Onésimo Teotónio (1993): «A ideologia da Mensagem». In: F. Pessoa, Mensagem. Poemas esotéricos. Edição crítica, ed. J.A. Seabra. Madrid 1993: Coleção Archivos. Fundação eng. A. Almeida, 329-336.
Alves, José Edil de Lima (1993): «A moderna épica portuguesa em Mensagem». In: F. Pessoa, Mensagem. Poemas esotéricos. Edição crítica, ed. J.A. Seabra. Madrid: Coleção Archivos. Fundaçãoeng. A. Almeida, 246-257.
Azevedo, António (2005): Pessoa e Nietzsche. Subsídios para uma leitura intertextual de Pessoae Nietzsche. Lisboa: Instituto Piaget.
Bhabha, Homi K. (2007): «Introduction: Narrating the nation». In: Nation and Narration, ed. H.K. Bhabha. London: Routledge.
Bloom, Harold (1997) [1973]: The Anxiety of Influence. The Theory of Poetry. Oxford New York: Oxford University Press.
Coelho, Jacinto do Prado (1983): Camões e Pessoa, poetas da utopia. Lisboa: Europa-América.
Costa, Dalila L. Pereira da (1971): O esoterismo de Fernando Pessoa. Porto: Lello & Irmão.
Costa, Dalila L. Pereira da (1993): «A mensagem messiânica». In: Fernando Pessoa, Mensagem. Poemas esotéricos. Edição crítica, ed. J.A. Seabra, Madrid: Coleção Archivos. Fundação eng. A. Almeida, 259-279.
Coutinho, Jorge (1995): O pensamento de Teixeira de Pascoaes. Estudo hermenêutico e crítico. Braga: Publicações da Faculdade de Filosofia da Universidade Católica Portuguesa.
Cusatis, Brunello de (2005): Esoterismo, Mitogenia e Realismo Político em Fernando Pessoa. Umavisão do conjunto. Porto: Edições Caixotim.
Frias, Eduardo (1971): O Nacionalismo Místico de Fernando Pessoa. Braga: Pax.
Lopes, Teresa Rita (1993): «Mensagem de uma vida». In: Fernando Pessoa, Mensagem. Poemas esotéricos. Edição crítica, ed. J.A. Seabra. Madrid: Coleção Archivos. Fundação eng. A. Almeida, 344-353.
Mendes, Luísa Maria Bernardino de Medeiros de Brito (2004): O Quinto Império de Fernando Pessoa ou a criação literária em língua portuguesa. Tese de doutoramento não publicada, Lisboa.
Moisés, Carlos Felipe (1979): «Fernando Pessoa – sonho e realidade», Persona n.o 3, Porto: Centro de Estudos Pessoanos, 61-68.
Pascoaes, Teixeira de (1988): A Saudade e o Saudosismo. Dispersos e opúsculos. Lisboa: Assírio & Alvim.
Pessoa, Fernando (1979): Sobre Portugal. Introdução ao problema nacional, introdução e organização J. Serrão. Lisboa: Ática.
Pessoa, Fernando (1979): Da República (1910-1935), recolha de textos M.I. Rocheta, M.P. Morão, introdução e organização J. Serrão. Lisboa: Ática.
Pessoa, Fernando (1980): Ultimatum e páginas de sociologia política, recolha de textos M.I. Rocheta, M.P. Morão, introdução e organização J. Serrão. Lisboa: Ática.
Pessoa, Fernando (1993): Pessoa Inédito, coordenação T. Rita Lopes. Lisboa: Livros Horizonte.
Pessoa, Fernando (1996): Páginas íntimas e de auto-interpretação, textos estabelecidos e prefaciados por G. R. Lind e J. do Prado Coelho. Lisboa: Ática.
Pinto, António Costa (1996): «Modernity versus Democracy? The Mystical Nationalism of Fernando Pessoa», separata de The intellectual revolt against liberal democracy 1870-1945. Internationa Conference in Memory of Jacob L. Talmon. Jerusalem, 343-355.
Pires, António Machado (1982): D. Sebastião e o Encoberto. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian.
Quadros, António (1989): A ideia de Portugal na literatura portuguesa dos últimos 100 anos. Lisboa: Fundação Lusíada.
Quadros, António (2001): Poesia e filosofia do mito sebastianista. Lisboa: Guimarães Editora.
Sadlier, Darlene J. (1998): Nationalism, Modernism, and the Formation of Pessoa’s Aesthetics. In: D.J. Sadlier, An introduction to Fernando Pessoa: Modernism and the Paradox of Authorship. Gainsville: University Press of Florida, 27-47.
Seabra, José Augusto (1980): «Camões, Pascoaes, Pessoa – ou o mito poético da «Nova Renascença», Nova Renascença, Porto, n.o 1, 23-31.
Serrão, Joel (1981): Fernando Pessoa, Cidadão do Imaginário. Lisboa: Livros Horizonte.
Siewierski, Henryk (1982): «Mito e verdade na Mensagem de Fernando Pessoa». Separata do Boletim Cultural da Assembleia Distrital de Lisboa, III Série, Lisboa, n.o 88, tomo 2.
Siewierski, Henryk (1998) «Orędzie Fernanda Pessoy». In: H. Siewierski, Jak dostałem Brazylię w prezencie. Kraków: Universitas, 30-43.
Tavares, José Fernando (2002): Fernando Pessoa: da razão histórica à utopia teológica. Introdução a uma teoria da história. Lisboa: Instituto Piaget.
Teixeira, Luís Filipe B. (1993): «A Mensagem ou o “espírito da utopia” como paradigma pessoano». In: Fernando Pessoa, Mensagem. Poemas esotéricos. Edição crítica, ed. J.A. Seabra. Madrid: Coleção Archivos. Fundação eng. A. Almeida, 314-328.
Vieira, António (1992): História do futuro, introdução, actualização do texto e notas por M.L. Carvalhão Buescu. Lisboa: INCM.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).