Abstrakt
Tzvetan Todorov typified the literary fantastic as an autonomous gender in 1970, separating it from marvelous texts and other bordering modes that contained unreal or supernatural elements. In the Latin-American Hispanic studies his model and several other views about fantastic literature encouraged an advancing body of important theorizing, more or less critical with his definition of the gender, finding or not correlations with French or Anglo-Saxon alternative approaches to Todorov’s taxonomist view. In Spain a consistent incorporation to the debate occurred much later thanks to Catalan researcher David Roas. In the present article it is presented a brief state of the investigation about the literary fantastic through the last 20 years in Hispanic studies, when the first reactions to structuralist visions of the subject were enriched by sociocritical, historic, psychologist and philological contributions. two particular, solid but conflicting approaches are analyzed as the opposed poles of a quite wide spectrum of different understandings and ways of doing literary fantastic: on one hand, Mexican scholar Ana María Morales philologist and intratextual-based view, and, on the other hand, Roas psychologist and actual-reader-response-based position. This accurately examined presentation shows the complex variety and the enormous interest of Hispanic studies theorizing about fantasy worlds.Bibliografia
Martínez Martín, Alejo [ed.] (1999): Antología Española de Literatura Fantástica (El Club Diógenes / Autores Españoles, 10), 4ª ed. Madrid: Valdemar.
Merino, José María (2009): “Lo fantástico y la literatura española”. In: Teresa López Pellisa & Fernando Ángel Moreno Serrano, Ensayos sobre ciencia ficción y literatura fantástica. Madrid: Asociación Cultural Xatafi & Universidad Carlos III de Madrid, 55-64 [documento electrónico].
Molina Porras, Juan (2006): “Introducción”. In: Juan Molina Porras [ed.], Cuentos fantásticos en la España del Realismo (Letras Hispánicas, 590). Madrid: Cátedra, 9-54.
Morales, Ana María (2000): “Teoría y práctica de lo fantástico. Modelos y rupturas”. Escritos: Revista del Centro de Ciencias del Lenguaje 21: 23-36.
Morales, Ana María (2000): “Las fronteras de lo fantástico”. Signos Literarios y Lingüísticos II.2: 47-61.
Morales, Ana María (2002): Lo maravilloso medieval y sus categorías (Cuadernos de Trabajo, 43). Puebla: Departamento de Ciencias del Lenguaje.
Morales, Ana María (2004): “Transgresiones y legalidades (Lo fantástico en el umbral)”. In: Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Odiseas de lo fantástico. México: Coloquios Internacionales de Literatura Fantástica, 25-37.
Morales, Ana María (2006): “Función y forma de lo maravilloso en la literatura caballeresca: De la canción de gesta al roman”. In: Marco Kunz, Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Lo fantástico en el espejo: De aventuras, sueños y fantasmas en las literaturas de España. México: Oro de la Noche, 29-48.
Morales, Ana María (2007): “Credibilidad, percepción y reacción: Los vaivenes de lo maravilloso a lo fantástico”. In: Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Rumbos de lo fantástico: Actualidade historia (Referencias, 6). Palencia: Cálamo, 155-177.
Morales, Ana María (2008): “De lo fantástico en México”. In: Ana María Morales [ed.], México fantástico: Antología del relato fantástico mexicano. El primer siglo. México: Oro de la Noche & CILF, vii-xlii.
Pereira, Maria Eugénia (2007): “Realismo mágico y surrealismo: ¿Es posible una demarcación?”. In: Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Rumbos de lo fantástico: Actualidad e historia (Referencias, 6). Palencia: Cálamo, 199-213.
Pont, Jaume [ed.] (1997): Narrativa fantástica en el siglo XIX: España e Hispanoamérica (Actas). Lérida: Milenio.
Pont, Jaume [ed.] (1999): Brujas, demonios y fantasmas en la literatura fantástica hispánica (Actas). Lérida: Publicacions de la Universitat de Lleida.
Prada Oropeza, Renato (2006): “El discurso fantástico contemporáneo: tensión semántica y efecto estético”. Semiosis 3: 53-76.
Prieto, Julio (2007): “«Viajeras razones»: metafísica y literatura fantástica, o el extraño caso de Macedonio y Borges”. In: Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Rumbos de lo fantástico: Actualidad e historia (Referencias, 6). Palencia: Cálamo, 261-274.
Roas, David (2001): “La amenaza de lo fantástico”. In: David Roas [ed.], Teorías de lo fantástico (Bibliotheca Philologica / Lecturas). Madrid: Arco/Libros, 7-44.
Roas, David (2004): “Contexto sociocultural y efecto fantástico: Un binomio inseparable”. In: Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Odiseas de lo fantástico. México: Coloquios Internacionales de Literatura Fantástica, 39-56.
Roas, David (2006): De la maravilla al horror: Los inicios de lo fantástico en la cultura española (1750-1860) (Biblioteca de Escrituras Profanas, 4). Vilagarcía de Arousa: Mirabel.
Roas, David (2006): “Hacia una teoría del miedo y lo fantástico”. Semiosis 3: 95-116.
Roas, David (2011): La sombra del cuervo: Edgar Allan Poe y la literatura fantástica española del siglo XIX (Ensayo, 24). Madrid: Devenir.
Roas, David (2011): Tras los límites de lo real: una definición de lo fantástico (Voces / Ensayo, 161). Madrid: Páginas de Espuma.
Roas, David [ed.] (2003): Cuentos fantásticos del siglo XIX (España e Hispanoamérica). Madrid: Marenostrum.
Roas, David; Casas, Ana (2008): “Prólogo”. In: David Roas & Ana Casas [ed.], La realidad oculta: Cuentos fantásticos españoles del siglo XX (Reloj de Arena, 32). Palencia: Menoscuarto, 9-54.
Rotger, Neus (2007): “Fronteras rotas: una aproximación a la literatura fantástica”. In: Ana María Morales & José Miguel Sardiñas [ed.], Rumbos de lo fantástico: Actualidad e historia (Referencias,6). Palencia: Cálamo, 233-244.
Sardiñas, José Miguel (2006): “El pensamiento teórico hispanoamericano sobre literatura fantástica. Breve recorrido”. Semiosis 3: 77-93.
Sardiñas, José Miguel [ed.] (2007): Teorías hispanoamericanas de la literatura fantástica (Valoración Múltiple). La Habana: Fondo editorial Casa de las Américas & Editorial Arte y Literatura.
Todorov, Tzvetan (1970): Introduction à la littérature fantastique (Points / Essais, 73). París: Éditions du Seuil.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).