Słowa kluczowe
oblivion
remembrance
historical narrative
Semprún
Cercas
Jak cytować
Abstrakt
This article set out to present the mutual relationship between two discourses that conceptualize the notion of memory: the theoretical-literary discourse and the politico-historical one. Literature, which is a constitutive element of the cultural memory system, plays two major roles in the society: it reflects the dominant tendencies in the collective memory, and secondly, it participates in the formation of individual, as well as collective, images of the past and the discourse that surrounds them. The study draws on, inter alia, the literary representations of memory in the works of Jorge Semprún (testimony) and Javier Cercas (postmemory). Both writers were keen on participating in the public debate on the policy of remembrance in Spain. This article focuses on the metaliterary and self-reflexive components of their writings and aims to position them in the wider theoretical context.
Bibliografia
Agamben, G. (2005 [1999]). Lo que queda de Auschwitz. El archivo y el testigo. Homo Sacer III (trad. A. Cuspinera). Valencia: Pre-textos.
Antich, X., Lledó, E., Ridao, J. M. & Semprun, J. (2003). “La necesidad de la memoria. Coloquio en torno a Veinte anosy un dia”. Letras libres, 27, 41-45.
Cercas, J. (2011 [2001]). Soldados de Salamina, Barcelona: Tusquets.
Cercas, J. (2008, 1 febrero). “La tirania de la memoria”. ElPais, Babelia. Recogido en: http://elpais.com
Cercas, J. (2011, 25 junio). “La tercera verdad”, El Pais. Recogido en: http://elpais.com
Cercas, J. (2014, 15 noviembre). “Javier Cercas: La memoria histórica se ha vuelto una industria” (entrevista por G. Altares). El Pais Semanal. Recogido en: http://cultura.elpais.com
EFE (2015). “Espana vive con serenidad los 40 anos de la muerte de Franco”. Recogido en: http://www.efe.com
El Pais (2011, 27 julio). “Semprun y la senorita Maura”. Recogido en: http://elpais.com
Conejo, Yazmm (2016). “Los lunites de la representación y la reflexión en tomo al problema de la ficcionalización y estetización en la literatura de posguerra, el caso de los sobrevivientes”. Memoria y Sociedad, 20 (40), 58-69.
Fernandez, C. (2004). “Estrategias de la memoria en la obra de Jorge Semprun”. Historia, Antropologia y Fuentes Orales, 32, 69-87.
Junquera, N. (2011, 4 diciembre). “Yo estoy enterrado en el Valle de los Caidos”. El Pais. Recogido en: http://elpais.com
Lang, B. (2006). Nazistowskie ludobójstwo (trad. A. Ziębińska-Witek). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Leuzinger, M. (2016). Jorge Semprun: Memoria cultural y escritura. Vida virtual y texto vital. Madrid: Verbum.
Levi, P. (1999). El sistemaperiódico (trad. C. Martin Gaite). Madrid: Alianza.
Levi, P. (2000 [1986]). Los hundidosy los salvados (trad. P. Gómez Bedate). Barcelona: Muchnik.
Lluch, J. (2004). “Reflexiones aubianas en torno a la escritura de El laberinto magico”. En D. A. Cusato, L. Frattale, G. Morelli, P. Taravacci & B. Tejerina (Eds.), Letteratura della memoria, Atti del XXI Convegno (Associazione Ispanisti Italiani), Salamanca, 12-14 septiembre 2002 (vol. 1., pp. 175-186), Messina: Andrea Lippolis Editore.
López Navarro, M. J. (2007). “Jorge Semprun: el ciclo de «novelas de la anamnesis»”. Itinerarios: Revista de estudios linguisticos, literarios, históricosy antropológicos, 6, 255-262.
Munoz Molina, A. (1989). Beltenebros. Barcelona: Seix Barral.
Nietzsche, F. (2000 ([1874]). De la utilidad y los inconvenientes de la historia para la vida (trad. D. Garzón). Madrid: Edaf.
Potok, M. (2012). Estrategias literarias para la recuperación de la memoria histórica. La narrativa actual frente a la guerra civil. Etudes Romanes de Brno, 33 (2), 9-20.
Ricreur, P. (2007). “Historia y memoria. La escritura de la historia y la representación del pasado”. En A. Pćrotin-Dumon (Ed.), Historizar el pasado vivo en America Latina. Recogido en: http://www.historizarelpasadovivo.cl/downloads/ricoeur.pdf (30 septiembre 2016).
Ricreur, P. (2006 [2000]). Pamięć, historia, zapomnienie. Kraków: Universitas.
Santayana, G. (2011 [1905]). The life o f reason. Cambridge: The MIT Press.
Semprun, J. (2004 [1963]). El largo viaje (trad. J. & R. Conte). Barcelona: Tusquets.
Semprun, J. (1995 [1994]). La escritura o la vida (trad. T. Kauf). Barcelona: Tusquets.
Semprun, J. (2003a). “La memoria como escritura: Entrevista con Jorge Semprun” (entrevista por R. Cayuela Gally). Letras Libres. Recogido en: http://www.letraslibres.com
Semprun, J. (2003b). Veinte anosy un dia. Barcelona: Tusquets.
Semprun, J. (2008). “Jorge Semprun y los campos de concentración nazis” [Programa de radio]. Informa RN, Departamento espanol de Radio Nederland. Recogido en: https://www.youtube.com/watch?v=7_QmLezLoy8&list=PL5838E8EDF391B2D0&index=4 (30 septiembre 2016).
Todorov, T. (2009). La memoria, iun remedio contra el mal? Barcelona: Arcadia.
Todorov, T. (2015, 11 junio). “La memoria tiene una potencia que la historia nunca alcanza” (entrevista por D. Gascón). LetrasLibres. Recogido en: http://www.letraslibres.com
White, H. (2003). El texto histórico como artefacto literario. Barcelona: Paidós Iberica.
Zeitler Varela, M. (2011). “Historia, memoria y testimonio: una lectura de Primo Levi y Jorge Semprun desde Hayden White”. En IV Seminario Internacional Politicas de la Memoria: Ampliación del campo de los Derechos Humanos. Memoria y Perspectivas. Buenos Aires, 28 septiembre - 1 octubre 2011. Recogido en: http://conti.derhuman.jus.gov.ar/2011/10/seminario.shtml (30 septiembre 2016).
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).