Abstrakt
Rutebeuf’s Dit de l’Herberie, curiously constructed in two parts, one in verse, the other in prose (it’s Rutebeuf’s only prose text), seems to have prompted two imitations (unless he himself drew inspiration from one of the other two texts). This is a “mini-genre” that can be attached to the more extensive “professional dits” series, and which raises questions about urban representations in the central Middle Ages: an affectation of “realism”? Pure puerility with obscene undertones? Or a piece that paradoxically serves to build the self-confidence of the juggler Rutebeuf? We’ll take each of these paths in turn.
Bibliografia
Berthelot, A. (2022). Les sorts sans les plantes : magie rituelle dans le monde arthurien ? In K. Ueltschi & F. Verdon (éds.), Grandes et petites mythologies II. Mythe et conte, faune et flore (pp. 221-236). Reims : Éditions et Presses Universitaires de Reims.
Cifarelli, P. (2017). Formes brèves et mises en prose. Le cas des Herberies. Reinardus, 29, 1-15. DOI: https://doi.org/10.1075/rein.00001.cif
Corbellari, A. (2005). La Voix des clercs. Genève : Droz, « Publications romanes et françaises ».
Corbellari, A. (2006). ‘Il n’y a pas de sot métier’ : Quoique… Petite promenade à travers les dits ‘professionnels’ de la littérature française du Moyen Âge. In A.P. Tudor & A. Hindley (éds.), Grant risee ? The Medieval Comic Presence/La Présence comique médiévale. Essays in Memory of Brian J. Levy (pp. 115-129). Turnhout : Brepols (repris dans Corbellari 2015, pp. 155-171). DOI: https://doi.org/10.1484/M.TCNE-EB.3.1980
Corbellari, A. (2015). Des fabliaux et des hommes. Narration brève et matérialisme au Moyen Âge. Genève : Droz, « Publications romanes et françaises ».
Corbellari, A. (trad.) (2018). Deux contes à rire médiévaux. « Le Boucher d’Abbeville » suivi de « Trubert ». Genève : Droz, « Texte courant ».
Delage-Béland, I. & Salamon, A. (éds.) (2022). Le Dit du berceau au tombeau (XIIIe- XVe siècle). Paris : Classiques Garnier.
Dragonetti, R. (1987). Le Mirage des sources. L’Art du faux dans le roman médiéval. Paris : Seuil.
Faral, E. (1910). Mimes français du XIIIe siècle. Paris : Champion.
Faral, E. & Bastin, J. (éds.) (1959-1960). OEuvres complètes de Rutebeuf. 2 vol. Paris : Picard.
Franklin, A. (éd.) (1874). Les Rues et les cris de Paris au XIIIe siècle. Pièces historiques publiées d’après les manuscrits de la Bibliothèque Nationale, Paris : Willem et Daffis (rééd. Paris : Les Éditions de Paris, 1984).
Jeay, M. (2006). Le Commerce des mots. L’usage des listes dans la littérature médiévale (XIIIe- XVe siècles). Genève : Droz, « Publications romanes et françaises ».
Le Goff, J. (1984 [1977]). La Civilisation de l’Occident médiéval. Paris : Arthaud, éd. de poche.
Léonard, M. (1996). Le Dit et sa technique littéraire des origines à 1340. Paris : Champion, « Nouvelle Bibliothèque du Moyen Âge ».
Mareuse, E. (éd.) (2012). Guillot de Paris, Dit des rues de Paris. Préface et notes topographiques, éd., trad., notes et glossaire C. Nicolas. Paris : Les Éditons de Paris.
Ménard, Ph. (éd.) (1970). « Le Dit du mercier ». In Mélanges de langue et de littérature du Moyen Âge et de la Renaissance offerts à Jean Frappier. T. II (pp. 797-810). Genève : Droz.
Noomen, W. (éd.) (2003). Le Jongleur par lui-même. Louvain : Peeters, « Ktêmata ».
Savoie, M.A. (éd.) (1933). A ‘Plantaire’ in Honor of the Blessed Virgin Mary taken from a French Manuscript of the XIVth Century. Washington : The Catholic University of America.
Schaeffer, J.-M. (1989). Qu’est-ce qu’un genre littéraire ? Paris : Seuil, « Poétique ».
Ueltschi, K. (2024). Savoir des hommes. Sagesse des femmes. Savants ou magiciens. Matrones ou sorcières. Paris : Imago.
Väänänen, V. (éd.) (1947). Le fabliau de Cocagne. Neuphilologische Mitteilungen, 48, 1, 3-36.
Zink M. (éd.) (2001). Rutebeuf, OEuvres complètes. Paris : Le Livre de Poche, « Lettres gothiques ».
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Alain Corbellari
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).