Miejska przestrzeń pamięci (na podstawie wybranych utworów Herkusa Kunčiusa, Ričardasa Gavelisa, Grigorija Kanowicza)
PDF

Słowa kluczowe

Vilnius
Central and Eastern European city
memory in the city
urban palimpsest
contemporary novel
Kunčius
Gavelis
Kanovich

Jak cytować

Krupowies, W. (2024). Miejska przestrzeń pamięci (na podstawie wybranych utworów Herkusa Kunčiusa, Ričardasa Gavelisa, Grigorija Kanowicza). Studia Rossica Posnaniensia, 49(1), 227–239. https://doi.org/10.14746/strp.2024.49.1.14

Abstrakt

This article analyses literary representations of Vilnius as a Central and Eastern European city, whose space becomes the field where the memory of many national traditions can be observed. The analysis was conducted on the basis of two novels by Lithuanian writers, i.e. A Lithuanian in Vilnius by Herkus Kunčius and A Vilnius poker by Ričardas Gavelis, as well as the works of Grigory Kanovich, a Lithuanian-Jewish author writing in Russian, i.e. the novel The park of forgotten Jews and the autobiographical-memoir prose Dream about vanished Jerusalem. The conflict-generating aspect of memory is revealed in the works of Lithuanian writers. The city centre becomes a battlefield for the commemoration of one’s own tradition and a sphere of action against the tradition of the Other, consisting of concealing, marginalising, and removing. Kanovich’s works focus on the issue of Jewish memory in Vilnius after the Holocaust, when the ghetto ceased to exist. Memory becomes present when literary heroes look back at their past. They meet in the park to revive it together. The narration allows us to see how one of the oldest parks in Vilnius is transformed into
a Jewish memorial site.

https://doi.org/10.14746/strp.2024.49.1.14
PDF

Bibliografia

Assmann, Aleida. Między historią a pamięcią: antologia. Red. Magdalena Saryusz-Wolska. Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2013. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497

Augé, Marc. Nie-miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Przeł. Roman Chymkowski. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Gavelis, Ričardas. Wileński poker. Przeł. Kamil Pecela. Wojnowice, Kolegium Europy Wschodniej, 2019.

Kanovič, Grigorij. Izbrannye sočineniâ v pâti tomah. Т. 4. Vilʹnûs, Tyto alba, 2014.

Kanovič, Grigorij. Park zabytyh evreev. Web. 15.05.2023. https://magazines.gorky.media/october/1997/4/park-zabytyh-evreev.html.

Kanovič, Grigorij. Son ob isčeznuvšem Ierusalime. Web. 14.05.2023. https://libking.ru/books/prose-/prose-history/366436-3-grigoriy-kanovich-son-ob-ischeznuvshem-ierusalime.html#book.

Kanowicz, Grigorij, Park niepotrzebnych Żydów. Przeł. Bella Szwarcman-Czarnota. Sejny, Fundacja Pogranicze, 2005.

Konwicki, Tadeusz. Bohiń. Warszawa, Czytelnik, 1988.

Krupowies, Walentyna. „Inny/Obcy w mieście. Odmiany inności w powieściach Herkusa Kunčiusa i Ričardasa Gavelisa”. Inny/Inność we współczesnej literaturze europejskiej. Red. Ludmiła Mnich, Oksana Blashkiv, Walentyna Krupowies. Siedlce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 2022, s. 29–42.

Kunčius, Herkus. Litwin w Wilnie. Przeł. Michał Piątkowski. Wrocław, Kolegium Europy Wschodniej, 2014.

Lenart, Agnieszka. „«Jeruszalaim de Lite». Obraz Wilna w opowiadaniu Grigorija Kanowicza «Sen o Jeruzalem, którego już nie ma »”. Acta Polono-Rutenica, 19, 2014, s. 87–97.

Łotman, Jurij. Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury. Przeł. Bogusław Żyłko. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008.

Marcel, Gabriel. Od sprzeciwu do wezwania. Przeł. Stanisław Ławicki. Warszawa, Instytut Wydawniczy „Pax”, 1965.

Nora, Pierre. Między pamięcią a historią. Przeł. Jan Maria Kłoczowski. Gdańsk, Słowo/obraz terytoria, 2022.

Ronen, Shoshana. „Zakhor”. Przeł. Aleksandra Konarzewska. Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Red. Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba, współpraca Joanna Kalicka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2014, s. 544–545.

Rybicka, Elżbieta. „Geopoetyka (o mieście, przestrzeni i miejscu we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych”. Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. Michał Paweł Markowski, Ryszard Nycz. Kraków, Universitas, 2006, s. 471–490.

Rybicka, Elżbieta. Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków, Universitas, 2014.

Samalavičius, Almantas. „Proza Ričardasa Gavelisa a dekolonizacja: odkrycie ciała”. Przeł. Joanna Tabor. Literatura na Świecie, 1–2, 2005, s. 260–273.

Saryusz-Wolska, Magdalena. Spotkania czasu z miejscem. Studia o pamięci i miastach. Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.

Schlögel, Karl. Odkrywanie nowoczesnej Europy – próba archeologii. Przeł. Tomasz Ososiński, Anna Wołkowicz. Gdańsk, Słowo/obraz terytoria, 2017.

Schlögel, Karl. W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce. Przeł. Izabela Drozdowska, Łukasz Musiał. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie, 2009.

Yates, Frances. Sztuka pamięci. Przeł. Witold Radwański. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.

Zawadzki, Andrzej. „Ślad”. Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Red. Magdalena Saryusz-Wolska, Robert Traba, współpraca Joanna Kalicka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2014, s. 470–473.