Proza Anny Fein. Rosyjsko-izraelska odsłona humoru żydowskiego
PDF

Słowa kluczowe

Jewish humour
Israeli humour
Anna Fein
Russian-Israeli literature
Henri Bergson

Jak cytować

Michalska-Suchanek, M. (2022). Proza Anny Fein. Rosyjsko-izraelska odsłona humoru żydowskiego. Studia Rossica Posnaniensia, 47(1), 75–89. https://doi.org/10.14746/strp.2022.47.1.6

Abstrakt

Jewish humour with a rich repertoire of forms is an integral part of Jewish culture. The article summarises the typical features of Jewish humour and presents an outline of its history from its beginning at the turn of the 19th to the 20th century in the countries of Central and Eastern Europe, through the times of immigrants to Palestine, from the first Aliyah (1882–1903), until the establishment of the state of Israel in 1948, to the humour of modern Israel. The humour of Anna Fein – one of the important representatives of Russian-Israeli literature – is situated at the intersection of traditional Jewish humour, Israeli humour, and the mentality of a repatriate (the writer left Russia for Israel during the so-called Great Aliyah), creating an interesting Russian-Israeli version of Jewish humour. Fein’s humour fits in with the exemplary tone of archetypal Jewish humour. At the same time, referring not to the emotions, but to the recipient’s intellect, together with the assumption that humour must have pragmatic values, understood as the implementation of a utilitarian function, it brings the recipient closer to the postulates of Henri Bergson’s theory of laughter.

https://doi.org/10.14746/strp.2022.47.1.6
PDF

Bibliografia

Bergson, Henry. Śmiech. Esej o komizmie. Przeł. Stanisław Cichowicz. Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1977.

Dziemidok, Bohdan. „O głównych formach komizmu”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. XVI, 4, sectio F, 1961, s. 57–91.

Dziemidok, Bohdan. O komizmie. Od Arystotelesa do dzisiaj. Gdańsk, Słowo/obraz terytoria, 2011.

Evrejskij Ûmor. Web. 1.08.2021. https://jewish-secret.com/evreyskiy-yumor-chast-2/.

Fein, Anna. Doliv posle otstoâ. Web. 1.06.2021. http://www.sunround.com/club/22/22_171_fain.htm.

Fein, Anna. Gorâčee pivo Krakova. Web. 1.06.2021. https://sunround.com/article/?page_id=2418.

Fein, Anna. Kolodec perevoploŝenij. Web. 1.06.2021. https://www.sunround.com/club/journals/16fain.htm.

Fein, Anna. Nahalʹnaâ kvartirantka. Web. 1.06.2021. http://www.sunround.com/club/22/22_175_fain.htm.

Fein, Anna. Ostrov mifičeskogo piva. Web. 1.06.2021. https://promegalit.ru/public/19392_anna_fajn_ostrov_mificheskogo_piva_travelog_iz_serii_pivnye_rasskazy.html.

Fein, Anna. Programistka i ee demon. Web. 1.06.2021. https://www.sunround.com/club/feinanna/demon.htm.

Fein, Anna. Slušaj pesnû neba. Web.1.06.2021. https://www.sunround.com/club/feinanna/pesn_neba.htm.

Fein, Anna. Tihaâ ženŝina s ulicy Bešt. Web. 1.06.2021. http://www.sunround.com/club/22/22_164_feinanna.htm.

Fein, Anna. Zerkalo vremeni. Web. 1.06.2021. https://www.sunround.com/club/journals/33fain.htm.

Filatov, Aleksej. Surovyj evrejskij ûmor poslednih dnej. Web. 14.05.2021. https://echo.msk.ru/blog/alfafilatov/2837508-echo/.

Gel’man, Nataliâ. Suŝestvuet li tipično izrailʹskij ûmor? i drugie ûmorističeskie rasskazy. Web. 13.08.2021. https://www.berkovich-zametki.com/Nomer23/Gelman1.htm.

Głowiński, Michał. „Ironia jako akt komunikacyjny”. Ironia. Red. Michał Głowiński. Gdańsk, Słowo/obraz terytoria, 2002, s. 5–16.

Goldes, Ûrij. „Ûmor v Talmude”. Lehaim, 3 (203), mart 2009. Web. 13.08.2021. https://lechaim.ru/ARHIV/203/goldes.htm

Hutcheon, Linda. „Ironia, satyra, parodia – o ironii w ujęciu pragmatycznym”. Przeł. Krystyna Górska. Ironia. Red. Michał Głowiński. Gdańsk, słowo/obraz terytoria, 2002, s. 165–190.

Karasik, Olʹga. „Tradicii evrejskogo ûmora v proizvedeniâh amerikanskih pisatelej vtoroj poloviny hh v.”. Вестник ТГУ, 9 (125), 2013, s. 218–225.

Kasperski, Edward. „Czarny humor, komizm, parodia”. Tekstualia, 4 (39), 2014, s. 5–30.

Lazaris, Vladimir. Detali (Izrailʹ): nad čem smeûtsâ izrailʹtâne. Web. 13.08.2021. https://inosmi.ru/20190824/245662736.html.

Łaguna, Piotr. Ironia jako postawa i jako wyraz. Kraków–Wrocław, Wydawnictwo Literackie, 1984.

Ługowska, Jolanta. W świecie ludowych opowiadań. Teksty, gatunki, intencje narracyjne. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1993.

Marić, Sreten. „Zapis o śmiechu”. Przeł. Jan Wierzbicki. Sreten Marić. Jeźdźcy apokalipsy. Wybór esejów. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987, s. 355–359.

Michalska-Suchanek, Mirosława. „Anna Fein”. Z Rosji do Izraela. T. 2. Red. Mirosława Michalska-Suchanek, Agnieszka Lenart. Katowice, Śląsk, Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, 2020a, s. 85–88.

Michalska-Suchanek, Mirosława. „Beseda s Annoj Fein”. Iudaica Russica, 2 (5), 2020b, s. 173–180.

Morawski, Stefan. Paradoksy filozofii komizmu. Henry Bergson. Śmiech. Esej o komizmie. Przeł. Stanisław Cichowicz. Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1977, s. 5–39.

Motyl, Karol. „Możliwości wykorzystania koncepcji komizmu Henriego Bergsona w badaniu codzienności szkolnej”. Prace Naukowe Akademii i im. Jana Długosza w Częstochowie. Rocznik Polsko-Ukraiński, XVII, 2015, s. 335–345.

Pikor, Wojciech. „Ironia jako narzędzie narracji”. Biblica et Patristica Thoruniensia, 11, 2018, s. 209–222.

Pollard, Stephen. Najbardziej żydowska z cech. Web. 17.05.2021. https://wiadomosci.onet.pl/kiosk/najbardziej-zydowska-z-cech/hglge.

Rawski, Tomasz. „Śmiech a władza. Przegląd społecznych funkcji komizmu”. Studia Politologiczne, 41, 2016, s. 240–258.

Rimon, Elena. „Russkij antisemitizm v Izraile”. Masterskaâ – žurnal-gazeta istorii, tradicii, kulʹtury. 25.08.2020. Web. 1.08.2021. http://club.berkovich-zametki.com/?p=57373.

Różycki, Marek jr. Humor żydowski, czyli filozofia wątpiącej pewności. Web. 11.07.2018. https://www.salon24.pl/u/marrjr/859128,humor-zydowski-czyli-filozofia-watpiacej-pewnosci.

Rynkiewicz, Justyna. „Kognitywne spojrzenie na poczucie humoru”. Via Mentis, 1, 2012. Web. 1.08.2021. http://viamentis.umcs.lublin.pl/wp-content/uploads/2013/02/Justyna-Rynkiewicz--Kognitywne-spojrzenie-na-poczucie-humoru.pdf.

Semenova Tatʹâna. Socialʹnaâ psihologiâ komičeskogo: socialʹnoe poznanie, kompetentnoe obŝenie, èmocionalʹnaâ regulâciâ, ličnostnoe samorazvitie, teoretiko- èmpiričeskie issledovaniâ. Samara, PGSGA, 2014.

Stolovič, Leonid. Evrei šutât. Evrejskie anekdoty, ostroty i aforizmy o evreâh. Tartu–Sankt Petersburg, Dorpat, 2003.

Strug, Artur. „Od śmiechu do ironii. Wstęp do problematyki ironizowania”. Roczniki Humanistyczne, LIX (4), 2011, s. 29–59.

Szacka, Barbara. Czas przeszły, pamięć, mit. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2006.

Szarota, Piotr. Psychologia uśmiechu. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.

Telushin, Joseph. Humor żydowski. Przeł. Ewa Westwalewicz-Mogilska. Warszawa, Bellona, 2010.

Ûmor evrejskij: Èlektronnaâ evrejskaâ ènciklopediâ. Web. 1.08.2021. eleven.co.il.

Żygulski, Kazimierz. Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976.