ШЛЯХИ, ХАРАКТЕР ТА ТИПИ ЗАПОЗИЧЕНЬ З УКРАЇНСЬКОЇ МОВИ В МОВУ РОСІЙСЬКУ (на матеріалі словника живої російської мови В. Даля)
Main Article Content
Abstrakt
W artykule wyznaczono na podstawie analizy słownika żywego języka rosyjskiego W. Dala typy zapożyczeń z języka ukraińskiego na rosyjski. Wyróżniono zapożyczenia pośrednie i bezpośrednie, kognaty, zapożyczenia leksykalno-semantyczne oraz semantyczne, zapożyczenia będące faktami rosyjskiego języka literackiego oraz te, które weszły w skład języka narodowego jako dialektyzmy. Ukrainizmy uzupełniły pasywną leksykę języka rosyjskiego w postaci archaizmów oraz historyzmów, jak również jego aktywną leksykę, z uwzględnieniem stylistycznej oraz stylowej różnorodności, reprezentując nominacje językowe właściwe i przenośne. Nie wszystkie fakty zapożyczeń z języka ukraińskiego odnotowane w słowniku W. Dala zostały formalnie potwierdzone we współczesnych słownikach języka rosyjskiego. Do ukrainizmów w języku rosyjskim należą przede wszystkim nominacje faktów ukraińskiej kultury i historii, leksemy, które „ujęzykowiają” kluczowe koncepty ukraińskiej mentalności, egzotyzmy oraz etnografizmy.
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
Numer
Dział
Językoznawstwo
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Bibliografia
- Даль В. И., Толковый словарь живого великорусского языка, в 4 томах, Москва 1981.
- Космеда Т., Заборона української мови і унікальність її запозичувального потенціалу, [в:] Украjинистика и словенски свет, зборник научних радова: поводом 25 година украјинистике на Универзитету у Београду, главни уредник Људмила Поповић, Београд 2017, с. 159–166.
- Космеда Т., Ego і Alter Ego Тараса Шевченка в комунікативному просторі щоденникового дискурсу, Дрогобич 2012.
- Космеда Т., Лингвокалейдоскоп: живые речевые процессы (на материале русского и укра инского языков), Саарбрюккен 2017.
- Лингвистический энциклопедический словарь, гл. ред. В. Н. Ярцева, Москва 1990.
- Намачинська Г. Я., Підґрунтя лексикографічної концепції В. Даля : етнокультурний аспект, [в:] „Наукові праці Чорноморського державного університету імені Петра Могили комплексу «Києво-Могилянська академія». Серія «Філологія. Мово знавство»”, гол. ред. проф. Л. П. Клименко, Миколаїв 2016, вип. 266, т. 278, с. 88–91.
- Ожегов С. И., Словарь русского языка, под ред. Н. Ю. Шведовой, 22-е изд., стер., Москва 1990.
- Селігей П., Мовна свідомість : структура, типологія, виховання, Київ 2012.
- Словарь современного русского литературного языка, в 17 томах, под ред. В. И. Чернышёва, Москва-Ленинград 1950–1965.
- Словник української мови, в 11 томах, за ред. І. К. Білодіда, Київ 1970–1980.
- References
- Dal V. I., Tolkovyj slovar zhivogo velikorusskogo jazyka [Explanatory Dictionary of Live Great Russian Language], v 4 tomah, Moskva 1981.
- Kosmeda T., Zaborona ukrainskoi movy i unikalnist yii zapozychuvalnoho potentsialu [The Ukrainian Language Prohibition and the Unique Features of its Borrowing Potential], [v:] Ukrajynystyka y slovensky svet, zbornyk nauchnykh radova: povodom 25 hodyna ukraјynystyke na Unyverzytetu u Bielhradі, hlavny urednyk L. Popovych, Bielhrad 2017, s. 159–166.
- Kosmeda T., Ego i Alter Ego Tarasa Shevchenka v komunikatyvnomu prostori shchodennykovoho dyskursu [Ego and Alter Ego of Taras Shevchenko in Communicative Space of Diary Discourse], Drohobych 2012.
- Kosmeda T., Lingvokalejdoskop: zhivye rechevye processy (na materiale russkogo i ukrainskogo yazykov) [Linguo-Kaleidoscope : Processes of Live Speech (on the Material of Russian and English)], Saarbrjukken 2017.
- Lingvisticheskij e`ntsiklopedicheskij slovar’ [Linguistic Encyclopedic Dictionary], gl. red. V. N. Yаrсeva, Moskva 1990.
- Namachynska H. Ya., Pidgruntia leksykohrafi chnoi kontseptsii V. Dalia : etnokulturnyi aspekt [Fundamentals of Lexicographic Conception of V. Dahl: Ethno-Cultural Aspect], [v:] „Naukovi pratsi” Chornomorskoho derzhavnoho universytetu imeni Petra Mohyly kompleksu “Kyievo-Mohylianska akademiia”, seriia “Filolohiia. Movoznavstvo”, hol. red. prof. L. P. Klymenko, Mykolaiv 2016, vyp. 266, t. 278, s. 88–91.
- Ozhegov S. I., Slovar russkogo jazyka [Dictionary of the Russian Language], pod red. N. Ju. Shvedovoj, 22-e izd., ster., Moskva 1990.
- Selihei P., Movna svidomist : struktura, typolohiia, vykhovannia [Language Consciousness : Structure, Typology, Education], Kyiv 2012.
- Slovar sovremennogo russkogo literaturnogo jazyka [Dictionary of Modern Literary Russian Language], v 17 tomah, pod red. V. I. Chernyshjova, Moskva Leningrad 1950–1965.
- Slovnyk ukrainskoi movy [The Ukrainian Language Dictionary], v 11 tomakh, za red. I. K. Bilodida, Kyiv 1970–1980.