Słowa kluczowe
półpredykatywny syntaksem apozytywny
styl artystyczny
trop
stylistyczne nacechowanie syntaksemu pozytywnego
Jak cytować
Abstrakt
Autorka artykułu skupia uwagę na funkcjonowaniu apozytywnych epitetów składniowych i metafor w poetyckiej różnorodności artystycznego stylu wypowiedzi. W niniejszym badaniu podjęto próbę całościowej analizy spektrum tropicznych znaczeń pozytywnej i półpredykatywnej składni w prozie i w poetyckich tekstach literackich charakteryzujących się pewnym obciążeniem stylistycznym. Często apozytywy funkcjonują jako epitety, porównania i metafory. Możemy też zauważyć, że w tekście literackim apozytywny syntaksem zarówno w pozycji izolowanej, jak i nieprzydzielonej można wyrazić za pomocą personifikacji, oksymoronu, paronomii, antytezy, amplifikacji. Potrafi także działać jako wyraz ironii, sarkazmu. Zdarzały się przypadki zastosowania półprzewidywalnego apozytywnego syntaksemu synekdochy, peryfrazy i hiperboli. W rezultacie
badania stwierdza się, że wszystkie apozytywy o funkcji tropicznej przyczyniają się do tworzenia wyrazistych obrazów zarówno ludzi, jak i innych istot, przedmiotów, otaczających ich zjawisk, pozwalają pisarzom przekazywać w wystarczająco angażujący i skondensowany sposób myśli, postawy i osobliwości światopoglądu.
Bibliografia
Halych O., Nazarets V., Vasyliev Ye., Teoriia literatury [Theory of Literature], nauk. red. O. Halych, Kyiv: Lybid’, 2008.
Danyliuk I.V., Marynizmy v obraznii strukturi apozytyvnykh slovospoluchen (na materiali ukrainskoho poetychnoho dyskursu) [Marine Terms in Appositive Word Combinations (on the material of Ukrainian poetical discourse)], [v:] „Mova i kultura”, hol. red. D. S. Buraho, Kyiv 2011, vyp. 14, t. VIII (154), s. 119–123.
Dudyk P.S., Stylistyka ukrainskoi movy [Stylistics of Ukrainian Language], red. K. S. Musiienko, Kyiv: Vydavnychyi tsentr „Akademiia”, 2005.
Kozachuk H.O., Apozytyvy ta spoluchennia sliv apozytyvnoho typu v „Kobzari” Tarasa Shevchenka [Appositions and Joinings of Words of Appositive Type in Taras Shevchenko’s „Kobzar”], [v:] „Naukovyi chasopys NPU im. M. P. Drahomanova. Seriia 10: Problemy hramatyky i leksykolohii ukrainskoi movy”, vidp. red. M. Ya. Pliushch, Kyiv 2014, vyp. 11, s. 99–103.
Kostych L., Prykladkovi konstruktsii v poeziiakh T. Shevchenka [Appositive Constructions in T. Shevchenko’s Poetry], [v:] „Shevchenkoznavchi studii”, hol. red. H. F. Semeniuk, Kyiv 2011, vyp. 13, s. 225–233.
Marchuk O.I., Porivnialni funktsii prykladky u tvorakh M. M. Kotsiubynskoho [Comparative Functions of Apposition in M.M. Kotsiubynskyi’s Works], [v:] „Zapysky z ukrainskoho movoznavstva”, vidp. red. O. I. Bondar, Odesa 2006, vyp. 16, s. 212–218.
Matsko L.I., Sydorenko O.M., Matsko O. M., Stylistyka ukrainskoi movy [Stylistics of Ukrainian Language], za red. L. I. Matsko, Kyiv: Vyshcha shkola, 2003.
Mezhov O.H., Typolohiia minimalnykh semantyko-syntaksychnykh odynyts [Typology of Minimal Semantic and Syntactic Units], Lutsk: VNU im. Lesi Ukrainky, 2012.
Ostroushko O., Funktsii prykladkovykh konstruktsii u poetychnomu teksti (na materiali tvoriv L. Kostenko, I. Dracha) [Functions of Appositive Constructions in Poetical Text (on the material of L. Kostenko’s and I. Drach’s works)], [v:] „Suchasni problemy movoznavstva ta literaturoznavstva”, vidp. red. I. V. Sabadosh, Uzhhorod 2011, vyp. 16, s. 393–395.
Pidkaminna L.V., Apozytyvni epitety u poetychnii movotvorchosti T. H. Shevchenka [Appositive Epithets in T. H. Shevchenko’s Poetical Style of Speech], [v:] „Naukovyi chasopys Natsionalnoho pedahohichnoho universytetu im. M. P. Drahomanova. Seriia 10: Problemy hramatyky i leksykolohii ukrainskoi movy”, vidp. red. M. Ya. Pliushch, Kyiv 2007, vyp. 3, s. 241–246.
Sloboda N.V., Vidokremlennia yak zasib ekspresyvizatsii metafor (na materiali poezii shistdesiatnykiv) [Separation of Metaphors as a Means of Expressiveness (on the material of Sixtiers’s poetry)], [v:] „Naukovyi chasopys Natsionalnoho pedahohichnoho universytetu im. M. P. Drahomanova. Seriia 10: Problemy hramatyky i leksykolohii ukrainskoi movy”, vidp. red. M. Ya. Pliushch, Kyiv 2011, vyp. 7, s. 226–229.
Filiniuk V.A., Epitety-prykladky v poetychnii movi Emmy Andiievskoi [Appositive Epithets in Poetical Discourse of Amma Andiievska], [v:] „Naukovi zapysky Ternopilskoho natsionalnoho pedahohichnoho universytetu. Seriia: Movoznavstvo”, hol. red. D. H. Buchko, Ternopil 2004, № 1 (11), s. 92–95.
Yatsuk O.V., Vyrazhalni zasoby realizatsii khudozhno-obraznoi funktsii napivpredykatyvnykh apozytyvnykh odynyts (na materiali ukrainskoi prozy kintsia ХХ–poch. ХХI st.) [Realization of Artistically-shaped Function of Semi-predicative Appositive Units (on the material of Ukrainian prose at the end of XX–at the beginning of XXI centuries)], [v:] „Naukovi pratsi Kamianets-Podilskoho natsionalnoho universytetu im. Ivana Ohiienka. Filolohichni nauky”, vidp. red. L. M. Marchuk, Kamianets-Podilskyi 2012, vyp. 31, s. 193–199.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).