Słowa kluczowe
strategia narracyjna, kryminał retro, noir, intertekstualność, niewiarygodny narrator; prolepsis
kryminał retro
noir
intertekstualność
niewiarygodny narrator
prolepsis
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest analizie strategii narracyjnych w debiutanckiej powieści Iłłariona Pawluka Biały popiół. Celem artykułu jest ustalenie, jak zorganizowana jest narracja i jakie efekty artystyczne autor starał się osiągnąć, poprzez zwrócenie uwagi na intencje autora i śledzeniewpływu poszczególnych znaków tekstowych na odbiorcę. Analizowane są obecne w powieści cechy kryminału retro i noir jako gatunków „adrenaliny”. Zwrócono uwagę na kinematograficzny charakter pracy wynikający z pomysłu autora. Podkreślono wiodącą strategię narracyjną powieści – intertekstualność, w szczególności intertekstualne interakcje z opowieścią Mikołaja Gogola Wij oraz wpływ intertekstów na interpretację tekstu przez czytelnika. Rozpatrzono zjawisko nierzetelnej narracji na wybranym materiale i wykazano, że narrator homodiegetyczny – prywatny detektyw Taras Biłyj – jest niewiarygodny. Badana jest także strategia stosowania prolepsy i wywoływania wahania czytelnika, realizowana poprzez budzenie wątpliwości co do natury artystycznej umowności przedstawianych wydarzeń.
Bibliografia
Veshchykova O.S., Naratyvni stratehii mistychnoho u khudozhnomu tvori (na materiali prozy
V. Shevchuka, H. Pahutiak, V. Danylenka) [The Narrative Strategies of the Mystical in Fiction (on the Prose by V. Shevchuk, H. Pahutiak, V. Danylenko)], dys. … kand. filol. nauk, Zaporizhzhia 2017.
Hanoshenko Yu. A., Arkheolohiia psykhichnoho: ontolohiia chasu v suchasnii ukrainskii prozi [Archeology of The Mental: The Ontology of Time In Modern Ukrainian Prose], [v:] „Naukovi pratsi Chornomorskoho derzhavnoho universytetu imeni Petra Mohyly. Seriia: Filolohiia. Literaturoznavstvo”, 2015, t. 259, vyp. 247, s. 24–28.
Hrebeniuk T.V., Podiia v khudozhnii systemi suchasnoi ukrainskoi prozy: morfolohiia, semiotyka, retseptsiia [Event In The Artistic System Of Modern Ukrainian Prose: Morphology, Semiotics, Reception], Zaporizhzhia: Prosvita, 2010.
Polishchuk Ya., Inversiia smysliv u tekstovomu dialozi (M. Kotsiubynskyi – M. Khvylovyi) [The Inversion of Meanings in The Dialog Of Texts (by Novels of M. Kotsubynskiy And M. Khvyloviy)], [w:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2014, nr 2, s. 271–282.
Uliura H., Dama bie valeta, korol bie damu [The Queen Beats The Jack, The King Beats The Queen], [v:] Elektronnyi resurs: https://lb.ua/culture/2018/08/10/404808_dama_bie_valeta_korol_bie_damu_.html (14.11.2020).
Filatova O., Zhanrovi hibrydy, abo pryiomy kino v literaturnomu teksti [Genre Hybrids or Cinematic Techniques in A Literary Text], [w:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2014, nr 2, s. 187–193.
Filonenko S.O., Masova literatura v Ukraini: dyskurs/gender/zhanr [Mass Literature In Ukraine: Discourse/Gender/Genre], Donetsk: LANDON–ХХІ, 2011.
Shestakova Yu., Illarion Pavliuk pro svoiu knyzhku: „Svidomo khotiv ekspluatuvaty same Hoholia, bo rosiiany, zdaietsia, yoho vzhe pryvatyzuvaly” [Illarion Pavliuk about his book: “I consciously wanted to exploit Hohol, because the russians, it seems, have already privatized him”], [v:] Elektronnyi resurs: https://detector.media/community/article/136306/2018-04-03-illarion-pavlyuk-pro-svoyu-knizhku-svidomo-khotiv-ekspluatuvati-same-gogolya-borosiyani-zdaetsya-iogo-vzhe-privatizuvali/ (14.11.2020).
Grebeniuk T., Narrative Unreliability in Paula Hawkins’ The Girl on the Train as a Strategy of Reader Immersion, [in:] “American & British Studies Annual”, 2018, vol. 11, p. 36–48.
Riggan W., Picaros, Madmen, Naifs, and Clowns: The Unreliable First-Person narrator, Norman: U of Oklahoma P., 1981.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).