Słowa kluczowe
historia teatru
reżyseria
repertuar
kontekst społeczny
kultura Ukrainy
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł analizuje wpływ przemian społeczno-kulturowych końca lat 80. i 90. XX wieku na twórczość jednego z największych i najstarszych historycznie zespołów teatralnych w Ukrainie – Narodowego Teatru Dramatycznego im. Marii Zańkoweckiej. Cel pracy uwarunkowany jest potrzebą analizy strategii repertuarowej teatru i pracy jego czołowych reżyserów w kontekście historycznym. Zwrócono uwagę na działalność głównego dyrektora teatru w latach 1987–2019 Fedora Stryhuna, który decydował o procesach twórczych w zespole, a także reżyserów Ałły Babenko i Władysława Sikorskiego. Oceniono również działalność społeczną teatru. W wyniku przeprowadzonych badań wyodrębniono dydaktyczny komponent pracy zespołu i scharakteryzowano go jako dominujący w tamtym czasie. Znalazło to odzwierciedlenie w wypełnianiu „luk” w umysłach widzów, ich wyobrażeniach o własnym kraju, dziedzictwie kulturowym i historycznym. Podkreślono integralność Teatru Zańkoweckiej w latach 1980–2010 oraz wpływ analizowanego społecznie programu twórczego lat 90. na kolejne lata jego twórczości.
Bibliografia
Antkiv B. ta in., Pro instsenizatsiiu trylohii Bohdana Lepkoho „Mazepa”: rozdumy-monolohy zankivchan [On the staging of Bohdan Lepky’s trilogy „Mazepa”: reflections-monologues of Zankivchan], [v:] „Nedilia”, 17.02.1995, s. 4.
Veselovska H., Lavrentii R., Natsionalnyi akademichnyi ukrainskyi dramatychnyi teatr imeni Marii Zankovetskoi: Chas i doli. Knyha persha (1917–1944) [Maria Zankovetska National Academic Ukrainian Drama Theater: Time and Destiny. Book one (1917–1944)], Lviv: Kameniar, 2016.
Voronyi M., V putakh brekhni („Brekhnia”, piesa V. Vynnychenka) [In the shackles of lies („Lies”, a play by V. Vynnychenko)], Voronyi M. Tvory. Kyiv: Dnipro, 1989.
Drak A., Zankivchany znovu v Kyievi [Zankivchany are back in Kyiv], [v:] „Ukrainskyi teatr”, 1989, no. 5, s. 16–20.
Dyshkant V., Ura, my hraiemo Vynnychenka! [Hooray, we play Vynnychenko!], [v:] „Kultura i zhyttia”, 13.05.1991.
Zabolotna V., Yim ne odnakovo [They do not care], [v:] „Ukrainskyi teatr”, 2001, no. 3, s. 3–6.
Zholdak B., PereVYVYKhovannia [Re-Education], [v:] „Ukrainskyi teatr”, 1993, no. 2, s. 26–27. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1754-8845.1993.tb01097.x
Istoriia ukrainskoi kultury [History of Ukrainian Culture], t. 5, Ukrainska kultura XX – pochatku XXI stolit, red. M.H. Zhulynskyi ta in., kn. 2, Kyiv: Naukova dumka, 2011.
Kozak B., Aktorska shkola zankivchan [Zankivchan acting school], [v:] „Prostsenium”, 2002, no. 3 (4), s. 89–93.
Kolomiiets R., Zankivchany. Antolohiia teatralnykh prystrastei [Zankivchany. Anthology of theatrical passions], [v:] „Ukrainskyi teatr”, 1993, no. 1, s. 2–4.
Kurbas L., Berezil: iz tvorchoi spadshchyny [Berezil: from the creative heritage], Kyiv: Dnipro, 1988.
Osadchuk T., Tvorchist Fedora Stryhuna u konteksti teatralnoi kultury Ukrainy ostannoi tretyny XX – pochatku XXI stolittia [Creativity of Fedor Strygun in the context of theatrical culture of Ukraine of the last third of the XX – the beginning of the XXI century], dys. kand. mystetstvoznavstva: Prykarpat. nats. un-t im. Vasylia Stefanyka, Ivano-Frankivsk, 2017.
Ofitsiinyi sait Natsionalnoho teatru im. Marii Zankovetskoi [Official site of the National Theater Maria Zankovetskaya], [v:] Elektronnyi resurs: https://www.zankovetska.com.ua/collective/creative_composition/actors/svjatosla-maksymchuk.html (11.10.2021).
Pavi P., Slovnyk teatru [Dictionary of theater], Lviv: Vydavnychyi tsentr LNU im. I. Franka, 2006.
Rosa S., Rezhyser Vadym Sikorskyi [Directed by Vadim Sikorsky], [v:] „Prostsenium”, 2005, no. 3 (13), s. 76–82.
Ukrainska muzychna entsyklopediia [Ukrainian Music Encyclopedia], Kyiv: IMFE im. M.T. Rylskoho NAN Ukrainy, t. 5.: Pavana, „Polikarp”, 2018, s. 436–438.
Shevchenko T., Prymkhlyve zhyttia lvivskoi melpomeny [The capricious life of the Lviv Melpomene], [v:] „Ukrainskyi teatr”, 1993, no. 4, s. 20–21.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Tetiana Batycka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).