Słowa kluczowe
biblijne wychowanie i edukacja
wychowanie religijne
biblijne metody wychowania
Jak cytować
Abstrakt
Autor opracowania przedstawia problematykę wychowania i edukacji dzieci żydowskich w świetle danych biblijnej. Realizując cel omawia wpierw środowisko wychowania dzieci, którym w Biblii była przede wszystkim wielopokoleniowa rodzina izraelska i następnie żydowska, a także z biegiem czasu forma instytucjonalna (szkoła) i głównie synagoga w czasach chrześcijańskich. W kolejnym punkcie zostały przedstawione wielorakie metody wychowywania i edukacji dzieci i młodzieży, wśród nich również element posłuszeństwa i karności stale obecny w tradycji biblijnej (Prz 13,24; 22,15; 23,12 itd.). W zakończeniu artykułu czytelnik znajdzie omówienie głównych treści wychowania i edukacji dzieci, pośród których wychowanie religijne miało znaczenie nadrzędne. W opinii autora część przywołanych elementów biblijnego wychowywania i edukacji zachowuje swoją trwałą wartość, w tym rodzina jako podstawowe środowiska wychowywania dzieci, następnie dobry przykład życia rodziców i innych członków rodziny. Nie bez znaczenia jest również religijne wychowanie dzieci i młodzieży, którego doniosłość autorzy biblijni podkreślają wielokrotnie.
Bibliografia
Apokryfy Starego Testamentu (1999), oprac. i wstępy R. Rubinkiewicz, Lublin–Warszawa.
Bagrowicz J. (2010), Wprowadzenie w problematykę nauczania i wychowania w czasach Jezusa Chrystusa, w: „Wy mnie nazywacie «Nauczycielem» i «Panem» i dobrze mówicie” (J 13,13). Wychowanie w tradycji biblijnej późnożydowskiej i wczesnochrześcijańskiej, red. J. Bagrowicz, S. Jankowski, Toruń, s. 13-50.
Byrskog S. (1994), Jesus the Only Teacher. Didactic Authority and Transmission in Ancient Israel, Ancient Judaism and the Matthean Community, Coniectanea Biblica. New Testament Series 24, Stockholm.
Dunn J.D.G. (2003), Jesus Remembered, Christianity in the Making 1, Grand Rapids, [USA, Michigan]–Cambridge [Wielka Brytania].
Grzesiak H. (2010), Tradycyjna edukacja dzieci żydowskich (wprowadzenie do problemu), „Biuletyn Historii Wychowania” 26, s. 69-80;
Koehler L., Baumgartner W., Stamm J.J. (2008), Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. 1, Papieska Seria Biblijna 30, red. P. Dec, tłum. K. Madaj i in., Warszawa.
Krawczyk R. (2011), Biblijne podstawy gerontologii, „Studia Elbląskie” 12, s. 187-200.
Łach J. (1987), Elizeusz jako sługa Eliasza i prorok Jahwe, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 40, s. 273-280.
Muchowski P. (20002), Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran – Wadi Murabba’at – Masada, Biblioteka Zwojów 5, Kraków.
Ostański P. (2016-2017), „Gdy się zestarzejesz…” (J 21,18). Zarys gerontologii biblijnej, „Premislia Christiana” 17, s. 75-106.
Pilarz K.J. (2013), Wychowanie we wspólnocie z Qumran, Kraków.
Riesner R. (1981), Jesus als Lehrer. Eine Untersuchung zum Ursprung der Evangelien-Überlieferung, Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament 2.7, Tübingen.
Stemberger G. (1992), Einleitung in Talmud und Midrasch, Achte, neubearbeitete Aufl age, München.
Synowiec J.S. (19952), Prorocy Izraela, ich pisma i nauka, Kraków.
Szwarc U. (1997), Dzieci i ich wychowanie w Starym Testamencie, w: Życie społeczne w Biblii, red.
G. Witaszek, Lublin, s. 227-247.
Szymik S. (2000), Dziecko w przekazie biblijnym, „Sprawy Rodziny” 54, s. 40-62.
Szymik S. (2008), Eliasz mistrzem Elizeusza i naszym mistrzem, w: Mistrz i uczeń w tradycji biblijnej.
Autorytet mistrza, Szkoła Serafi cka 2, red. A.S. Jasiński, W.J. Sztyk, Katowice–Panewniki, s. 24-37.
Tropper V. (2012), Jesus Didáskalos. Studien zu Jesus als Lehrer bei den Synoptikern und im Rahmen der antiken Kultur- und Sozialgeschichte, Österreichische Biblische Studien 42, Frankfurt am Main.
Ueberschaer F. (2007), Weisheit aus der Begegnung. Bildung nach dem Buch Ben Sira, Beihefte zur Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 379, Berlin New York.
Zawiszewski E. (1995), Instytucje biblijne, Pelpin.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).