Osoby starsze w świecie nowych mediów i technologii
PDF

Słowa kluczowe

kompetencje medialne
nowe media i technologie
osoby starsze
wykluczenie cyfrowe

Jak cytować

Gruchoła, M. (2020). Osoby starsze w świecie nowych mediów i technologii. Teologia I Moralność, 15(2(28), 47–64. https://doi.org/10.14746/tim.2020.28.2.03

Abstrakt

Celem artykułu była analiza sytuacji i uwarunkowań społeczno-kulturowych osób starszych tworzących pokolenie X w świecie nowych mediów i technologii na tle najmłodszego pokolenia medialnego, czyli pokolenia Alpha. Obecne pokolenie seniorów tworzą pokolenie wojny, międzywojnia, Baby Boomers oraz pokolenie X. Po lapidarnej charakterystyce pokoleń przedstawiłam problem kompetencji medialnych determinujących zjawisko wykluczenia cyfrowego. Kolejno omówiłam trzy jego wymiary: psychologiczny (dostęp motywacyjny), technologiczny (dostęp materialny i fizyczny) oraz społeczny (dostęp kompetencyjny: umiejętności strategiczne, informacyjne, operacyjne i dostęp użytkowy) wraz z przykładami (ubieralne technologie, Internet Rzeczy, roboty humanoidalne) stanowiące obszar wykluczenia cyfrowego. Przyjęta teza, że zgodnie z koncepcją opóźnienia kulturowego Williama Ogburna świat rzeczywisty (społeczno-kulturowy) osób starszych nie nadąża za światem tworzonym i kreowanym przez nowe media i technologie, została potwierdzona. Główną przyczyną, obok braku nawet tylko jednego z czterech rodzajów dostępu, jest różnica prędkości w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Zastosowałam metodę historyczną, analityczno-opisową i porównawczą.

https://doi.org/10.14746/tim.2020.28.2.03
PDF

Bibliografia

Arendt, Łukasz. 2010. Wykluczenie cyfrowe: zagadnienia teoretyczno-empiryczne.W: Wykluczenie cyfrowe na rynku pracy, red. Łukasz Arendt, Elżbieta Kryńska. Warszawa: IPiSS.Atzori, Luigi.

Iera, Antonio. Morabito, Giacomo. 2010. The Internet of Things: A survey, Computer Networks, 54, 280.

Baby Boomers. W: Encyclopedia Britannica, 23.02.2013. 2019. Dostęp: 9.02.2019. http://www.bri-tannica.com/EBchecked/topic/47555/baby-boom.

Bochyńska, Nikola. 2019. Technologie ubieralne – inteligencja przyszłości?, 4.07.2016. Dostęp: 7.02.2019. https://www.gb.pl/technologie-ubieralne-inteligencja-przyszlosci-pnews-843.html.

Coupland, Douglas. 2008. Pokolenie X. Opowieści na czasy przyśpieszającej kultury. Tłumaczenie Jan Rybicki. Warszawa: G+J Gruner+Jahr Polska.

Główny Urząd Statystyczny. 2020. Rocznik Demograficzny 2020, red. Dominik Rozkrut. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Główny Urząd Statystyczny. 2019. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2018, red. Dominik Rozkrut. Warszawa 28.12.2018, s. 209. Dostęp: 6.02.2019. http://stat.gov.pl/obszary-tema-tyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-statystyczny-rzeczypospolitej-pol-skiej-2018,2,18.html.

Gruchoła, Małgorzata. 2014. Od pokolenia X do pokolenia Alpha – wartości mediów. W: Współczesne media. Wartości w mediach – wartości mediów, t. 2: Wartości mediów,red. Iwona Hofman, Danuta Kępa-Figura. 31-48. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Gruchoła, Małgorzata. 2015. Internet Web 3.0 w społeczeństwie transgresyjnym – Internet wykluczania?. Społeczeństwo i Rodzina, 42, 1, 113-128.

Gruchoła, Małgorzata. 2016. Pokolenie Alpha – nowy wymiar tożsamości?. Rozprawy Społeczne, 10, 3, 5-13.

Gruchoła, Małgorzata. 2017. Nowe formy zachowań społecznych wobec i pod wpływem mediów oraz nowych technologii: analizy porównawcze. Państwo i Społeczeństwo, 17, 3, 123-133.

Grzesiak, Mateusz. 2019. 21 różnic pokoleniowych między Baby boomers, X i Y, 1.11.2014. 2019. Dostęp: 9.02.2019. https://mateuszgrzesiak.natemat.pl/122459,21-roznic-pokoleniowych-miedzy-baby-boomers-x-i-y.

Internet of Things – Strategic Research Roadmap: IERC, 15.09.2009. 2019. Dostęp: 20.01.2019. http://www.grifs-project.eu/data/File/CERP-IoT%20SRA_IoT_v11.pdf.

Isaksen, Judy. 2019. Generation X, in: International encyclopedia of the social sciences, 12.09.2009. Dostęp: 14.02.2019. http://www.encyclopedia.com/topic/Generation_X.aspx#1.

Janiszewska, Barbara. 2019.Cyfrowe kompetencje Polaków, 24.06.2017. Dostęp: 5.02.2019. http://www.sprawynauki.edu.pl/3650-cyfrowe-kompetencje-polakow.

Kantar Public. 2017. Umiejętności cyfrowe Polaków i Europejczyków, oprac. U. Krassowska. Warszawa: Eurobarometer 87.1, K.039/17.

Kokot, Wincenty. Kolenda, Paweł. Czym jest Internet Rzeczy. W: Internet Rzeczy w Polsce, red. Paweł Kolenda. 8-11. Warszawa: IAB Polska. 2015.

Kwiatkowska, Ewa M. 2014. Rozwój Internetu rzeczy – szanse i zagrożenia. Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny, 8(3), 60-70.

Lee, Kwan Min. Park, Namkee. Song, Hayeon. 2005. Can a robot be perceived as a developing creature: eff ect of a robot’s long-term cognitive developments on its social presence and people’s social responses toward it. Human Communication Research, 31, 538-563.

McCrindle, Mark. Wolfi nger, Emily. 2009. The ABC of XYZ: Understanding the Global Genera-tions, London.

Mejssner, Barbara. 2019. Internet Rzeczy. Nawet prysznic może zostać szpiegiem, 4.06.2018. Dostęp: 8.02.2019. https://pieniadze.rp.pl/lifestyle/madre-wydatki/15359-internet-rzeczy-nawet-prysznic-moze-zostac-szpiegiem.Muraszkiewicz, Mieczysław. 2019. Otwarte społeczeństwo sieciowe. Krok w stronę uniwersalizmu sieciowego, 8.06. 2010. Dostęp: 15.02.2019. https://www.slideserve.com/xandy/m-muraszkie-wicz.

Ogburn, William. 1975. Hipoteza opóźnienia kulturowego. W: Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, red. Włodzimierz Derczyński, Aleksan-dra Jasińska-Kania, Jerzy Szacki. 255-258. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Okurowski, Tomasz.2019. Robot w szpitalu. Prawie jak pielęgniarka, 21.10.2015. Dostęp: 7.02.2019. https://nt.interia.pl/raporty/raport-medycyna-przyszlosci/medycyna/news-robot-w-szpitalu-prawie-jak-pielegniarka,nId,1906310.

Paro Therapeutic Robot, 7.12.2003. 2019. Dostęp: 6.02.2019. http://www.parorobots.com/.Reeves, Byron. Cliff ord Nass. 1998. The Media Equation: How People Treat Computers, Television, and New Media Like Real People and Places,Stanford: Stanford University.

Robot-pomoc domowa dla starszych, 20.08.2013. Dostęp: 7.02.2018. http://maxmania.pl/technolo-gie/robot-pomoc-domowa-dla-starszych/.

Sadowski, Robert. 2019. Raport Newspoint: Pokolenia w Polsce i potrzeba monitorowania ich rosnącej aktywności, 21.03.2018. Dostęp: 11.02.2019. https://blog.newspoint.pl/index.php/2018/03/21/raport-newspoint-pokolenia-w-polsce-i-potrzeba-monitorowania-ich-rosnacej-aktywnosci/.

Sitnik, Michał. 2019. Blog: Lively – ubieralne technologie i czujniki dla seniora,6.12.2014. Dostęp: 8.02.2019. https://tabliczni.pl/ios/blog-lively-ubieralne-technologie-i-czujniki-dla-seniora/.

Szarota, Zofia. 2013. Społeczno-demograficzne aspekty starzenia się społeczeństwa.W: Remigiusz J. Kijak, Zofia Szarota, Starość. Między diagnozą a działaniem. 6-22. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.

Szewczyk, Agnieszka. 2006. Oblicza ubóstwa w społeczeństwie informacyjnym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sztompka, Piotr. 2012. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tomaszewski, Rafał. 2019. Ubrani w pomoc. Telemedycyna dla mieszkańców Wielkopolski, 5.09.2017. Dostęp: 8.02.2019. https://fintek.pl/ubrani-pomoc-telemedycyna-mieszkancow-wielkopolski/.

Top definition: Generation Alpha, 30.04.2016. 2019. Dostęp: 06.02.2019. http://pl.urbandictionary.com/define.php?term=Generation+Alpha.

Turkle, Sherry. 2013. Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem. Tłumaczenie Małgorzata Cierpisz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Weizenbaum, Joseph. 1966. ELIZA-A Computer Program For the Study of Natural Language Communication Between Man and Machine.Commungicatins of the ACM, 9, 1, 36-35.

Van Dijk Jan. 2010. Społeczne aspekty mediów. Analiza społeczeństwa sieci. Tłumaczenie Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2017 r. w sprawie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie i uchylające zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2017/C 189/03). 2019. Dostęp: 18.02.2019. https://ec.europa.eu/ploteus/sites/eac-eqf/files/pl.pdf.