Słowa kluczowe
sens życia
Pismo Święte
śmierć
wieczność
Jezus Chrystus
Jak cytować
Abstrakt
Niniejsza publikacja ma na celu przybliżyć aktualny problem ludzi starszych, którzy w dobie dzisiejszych wynalazków i rozwoju techniki tracą swoją wartość i godność. Jednak ten stereotyp człowieka starego we współczesnym świecie jest błędny, jako że sensu starości, przy głębszej refleksji, nie sposób przeoczyć. Dostrzegając jak wiele jest zagubionych osób starszych, którym trudno odnaleźć się w obecnej rzeczywistości, słuszne wydaje się ukazanie chrześcijańskiego sensu tego etapu życia. W punkcie wyjścia został przedstawiony obraz człowieka starego w Piśmie Świętym, jako zaprzeczenie współczesnym stereotypom. A ponieważ starość naznaczona jest cierpieniem i zbliża na spotkanie z Panem, dlatego ważnym aspektem było również ukazanie sensu cierpienia jako współuczestnictwa w męce, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, jak też drogi prowadzącej na spotkanie z Nim.
Bibliografia
Bartoszek, Antoni. 2005. Starość. W: Encyklopedia nauczania moralnego Jana Pawła II, red. Janusz Nagórny, Krzysztof Jeżyna. 506-508. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne– Polwen.
Benedykt XVI. 2007. Encyklika „Spe salvi”.
Benedykt XVI. 2008. „Dziadkowie są cennym skarbem każdej rodziny”. Przemówienie do uczestników XVIII Zgromadzenia Plenarnego Papieskiej Rady ds. Rodziny (5 kwietnia 2008). L’Osservatore Romano, 29, 5, 28 30.
Benedykt XVI. 2009. „Życia ludzkiego należy strzec i otaczać je troską”. Przemówienie do chorych i ich opiekunów z okazji XVII Światowego Dnia Chorego (11 luty 2009). L’Osservatore Romano, 30, 4, 21-22.
Benedykt XVI. 2010. „Każdy z nas jest kochany i niezbędny”. Przemówienie w Domu św. Piotra w Londynie (18 września 2010). L’Osservatore Romano, 31, 11, 35-36.
Benedykt XVI. 2020. Adhortacja apostolska „Verbum Domini”. Bigosiński, Lech. 2000. Życie pod koniec świata, Warszawa: Lech Bogosiński. Dziedzic, Jan. 2015. Kościół wobec starości. Perspektywa pastoralnoteologiczna. Polonia Sacra 19, 1, 95-113.
Foltańska, Anna. 2006. Ogołocenie powierzone mocy Boga. Pastores 2, 100-102.
Franciszek. 2014. „Pamięć o przeszłości i przyszłości”. Przemówienie podczas spotkania z ludźmi starszymi na placu św. Piotra (28 września 2014). L’Osservatore Romano, 35, 10, 39-40.
Franciszek. 2015a. „Ludzie starsi to my”. Audiencja generalna (4 marca 2015). L’Osservatore Romano, 36, 3-4, 39-40.
Franciszek. 2015b. „Poeci modlitwy”. Audiencja generalna (11 marca 2015). L’Osservatore Romano, 36, 3-4, 41-42.
Franciszek. 2016. Adhortacja apostolska „Amoris laetitia”.
Franciszek. 2018. „Reżimy nie zgasiły waszej wiary”. Przemówienie w katolickiej katedrze św. Jakuba w Rydze (24 września 2018). L’Osservatore Romano, 39, 10, 30-31.
Franciszek. 2019. Adhortacja apostolska „Christus vivit”.
Góralczyk, Paweł. 2002. Kruchość i przemijalność życia ziemskiego. Communio 6, 60-77.
Jan Paweł II. 1986a. „Twórcza rola ludzi starszych w Kościele i społeczeństwie”. Przemówienie do ludzi starszych w Walencji (8 listopada 1982). W: Jan Pa weł II w Portugalii, Hiszpanii i Lourdes. Przemówienia i homilie, red. Jarmila Sobiepan. Tłumaczenie Jan Jarco, Małgorzata Morek i Marta Szafrańska-Brandt. 749-750. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”.
Jan Paweł II. 1986b. „W doświadczeniu starości łączcie się z Chrystusem na krzyżu”. Spotkanie z ludźmi starymi w Katedrze w Monachium (19 listopada 1980). W: Nauczanie papieskie, II, 2, red. Eugeniusz Weron, Antoni Jaroch. 699-704. Poznań–Warszawa: Pallotinum.
Jan Paweł II. 1994a. „Cenna rola osób starszych w Kościele”. Audiencja Generalna (7 września 1994). L’Osservatore Romano, 15, 11, 38-39.
Jan Paweł II. 1994b. „Chrześcijański sens ludzkiego cierpienia”. Orędzie Papieża Jana Pawła II na II Światowy Dzień Chorego 1994 r. obchodzony 11 lutego, w liturgiczne wspomnienie Matki Bożej z Lourdes, (8 grudnia 1993). L’Osservatore Romano, 15, 1, 7-9.
Jan Paweł II. 1994c. Przekroczyć próg nadziei. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Jan Paweł II. 1996a. Adhortacja Apostolska „Christifi deles laici”.
Jan Paweł II. 1996b. Orędzie do światowego zebrania poświęconego sprawie starzenia się ludności (26 czerwca 1982). W: Nauczanie Papieskie, V, 2, red. Eugeniusz Weron, Antoni Jaroch. 222- -226. Poznań: Pallotinum.
Jan Paweł II. 1996c. „Środki przekazu społecznego a problemy ludzi starszych”. Orędzie na XVI Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (10 maja 1982). W: Nauczanie papieskie V, 1, red. Eugeniusz Weron, Antoni Jaroch. 668-671. Poznań: Pallotinum.
Jan Paweł II. 1997a. „Cierpienie i radość”. Homilia podczas Mszy świętej z udziałem chorych, odprawiona z okazji jubileuszu odkupienia (5 czerwca 1983). W: Jan Paweł II, Ewangelia cierpienia, red. Janusz Poniewierski. 65-69. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Jan Paweł II. 1997b. „Dziękuję”. Spotkanie z chorymi w Terni (19 marca 1980). W: Jan Paweł II, Ewangelia cierpienia, red. Janusz Poniewierski. 46-48. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Jan Paweł II. 1997c. „Świat bez chorych były uboższy”. Spotkanie z osobami starszymi, chorymi i ułomnymi w Haus Der Barmherzigkeit w Wiedniu (11 września 1983). W: Jan Paweł II, Ewangelia cierpienia, red. Janusz Poniewierski. 76-81. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Jan Paweł II. 1997d. „Wobec tajemnicy śmierci”. Spotkanie z uczestnikami sympozjum poświęconego opiece nad umierającymi a zorganizowanego przez ośrodek bioetyki Katolickiego Uniwersytetu Sacro Cuore (17 marca 1992). W: Jan Paweł II, Ewangelia cierpienia, red. Janusz Poniewierski. 179-182. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Jan Paweł II. 1999a. List Ojca Świętego Jana Pawła II do osób w podeszłym wieku.
Jan Paweł II. 1999b. „O szacunek do ludzi w podeszłym wieku”. Przemówienie do uczestników konferencji zorganizowanej przez Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia (31 października 1998). L’Osservatore Romano, 20, 3, 18-19.
Jan Paweł II. 1999c. „Śmierć jako spotkanie z Ojcem”. Audiencja generalna (2 czerwca 1999). L’Osservatore Romano, 20, 9-10, 48-49.
Jan Paweł II. 2000. „Dar długiego życia”. Jubileusz ludzi starszych (17 września 2000). L’Osservatore Romano, 1, 11-12, 13-14.
Jan Paweł II. 2005. Encyklika „Evangelium vitae”.
Jelonek, Tomasz. 2002. Starość w Biblii. Polonia Sacra 11, 124-127.
Katechizm Kościoła katolickiego. 1994. Poznań: Pallotinum.
Kluz, Marek. Starość wyzwaniem dla współczesnej cywilizacji. Studia Redemptorystowskie 10(2012) s. 314-332.
Krzemińska, Wanda. 1980. Starość rośnie wraz z nami, Warszawa: Pax.
Messori, Vittorio. 1995. Wyzwanie wobec śmierci. Tłumaczenie Tadeusz Jania. Kraków: Wydaw. M. Morciniec, Piotr. 2015. Starzeć się z godnością: od doświadczenia straty do owocowania. Polonia Sacra 19, 1, 49-69.
Pawłowski, Zdzisław. 2007. Starość według Biblii. Pastores 4, 37, 7-15.
Pikuła, Norbert. 2016. Poczucie sensu życia osób starszych. Kraków: Ofi cyna Wydawnicza „Impuls”.
Podolec, Marian. 2007. Gdy przychodzi starość. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia.
Romaniuk, Kazimierz. 1993. Lata podeszłe i starość w Biblii, Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek.
Romaniuk, Kazimierz. 1996. Biblijne wzorce świętości. Kraków: Wydaw. WAM, Księża Jezuici.
Siemianowski, Antoni. 1992. Śmierć i perspektywa nadziei. Gniezno: Scriptor.
Siemianowski, Antoni. 1997. Starość w perspektywie ostatecznej. Ethos 3, 97-106.
Strzelczyk, Grzegorz. 2007. Chrystus wzorem dla starców. Pastores 4, 16-23.
Szczepański, Jan. 1988. Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik.
Szczygieł, Roman. 1991 By odgadnąć krzyż. Vademecum chorych, Poznań: Pallottinum.
Świderkówna, Anna. 2004. Biblijne błogosławieństwo starości. Znak 6, 94-100.
Weron, Eugeniusz. 2000. O godną starość. Poznań: Pallottinum.
Wiśniewska-Roszkowska, Kinga. 1994. Pochwała starości. Warszawa: Michalineum.
Zaorska, Barbara. 1995. Podróż na krańce życia. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).