Personalistyczne ujęcie chrześcijańskiej nauki moralnej w magisterium Soboru Watykańskiego II

Abstrakt

W okresie poprzedzającym Sobór Watykański II przygotowano kilka projektów, które miały stanowić podstawę dla ojców Soboru do dyskusji na sesjach plenarnych. Obejmowały one fundamentalne problemy teologiczne i duszpasterskie, które Komisja Przygotowawcza (Commissio antepreparatoria) uznała za najważniejsze. Wśród nadesłanych propozycji znalazły się również projekty dotyczące zagadnień moralnych: De ordine morali christiano i De castitate, matrimonio, familia et virginitate. Choć od strony merytorycznej były dobrze przygotowane, spotkały się ze znaczną krytyką ze strony członków Komisji Teologicznej i niektórych biskupów, gdyż – ich zdaniem – nie odpowiadały oczekiwanemu przez papieża Jana XXIII duszpasterskiemu charakterowi soboru. Projekty te były wielokrotnie redagowane, aż ostatecznie zdecydowano, że kwestie te zostaną poruszone w szerszym dokumencie omawiającym relacje Kościoła ze światem, który ostatecznie przybrał kształt Konstytucji duszpasterskiej o Kościele we współczesnym świecie Gaudium et spes.

Osią nauczania tej Konstytucji jest integralna wizja osoby ludzkiej, stworzonej przez Boga jako istota rozumna i wolna, odkupiona przez Chrystusa i powołana do wiecznej wspólnoty w Bogu. Po latach kard. Karol Wojtyła, komentując Konstytucję, zsyntetyzował jej nauczanie, zwłaszcza w sprawach moralnych, na dwie kategorie personalistyczne: „uczestnictwo” i „solidarność”. Pierwsza odnosi się do osobistej relacji człowieka z Bogiem, druga dotyczy relacji człowieka ze światem, który tworzą inni ludzie i wspólnoty, w których żyją. Obie kategorie wyrażają osobiste zaangażowanie człowieka jako odpowiedź na dar i wezwanie zawarte w objawieniu się Boga dla człowieka.