Myśl edukacyjna – o powadze teoretyczności ustaleń socjopedagogicznych

Abstrakt

Autorka w podjętej w artykule narracji stawia pytania na temat pedagogiki jako dyscypliny naukowej zwróconej ku budowaniu teorii - wiedzy teoretycznej wyjaśniającej procesy wychowania. Akcentuje fakt, że z teoriopoznawczej perspektywy, praktyka poznawcza i oczekiwania wobec walorów eksplanacyjnych twierdzeń formułowanych przez teorię odwołują się do możliwości teoretycznego uogólnienia i klasyfikowania świata społecznego, czy też przekładania tez teoretycznych na grunt poznania empirycznego w celu ich weryfikacji, jak również wyjaśniania zjawisk poprzez identyfikację mechanizmów przyczynowych i ujawnianych procesów. Zdolność eksplanacyjną teorii określa  się przez rozpoznanie wielkości zakresu rzeczywistości do którego teoria ma zastosowanie. Czyniąc pedagogikę równorzędną innym naukom społecznym niepodobna nie zaakcentować dodatkowej wartości i osobliwości budowania teorii w pedagogice, a mianowicie: teoria naukowa budowana na gruncie pedagogiki nie ogranicza się do opisu i eksplantacji zjawisk i procesów lecz zwrócona jest ku antycypacji zdarzeń, wypływu na ich przebieg oraz użyteczność dla praktyki.