Słowa kluczowe
komunikacja
agresja werbalna
dialog
milczenie
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł prezentuje wyniki badań nad sposobem komunikacji w kulturze ubóstwa, które są zawarte w wypowiedziach ludzi skrajnie ubogich, charakteryzujących codzienne interakcje z innymi. Analizowane procesy komunikowania ograniczone są do interakcji w ramach rodziny. Głównymi źródłami analizy prezentowanej w tym artykule są prace O. Lewisa, które stanowią podstawę teoretyczną dotyczącą koncepcji kultury ubóstwa zaproponowaną przez autora, a także Pamiętniki bezrobotnych, których opublikowanie w latach 30. XX wieku oraz 2003-2006 było odpowiedzią na rozpisane konkursy pamiętnikarskie. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie podobnych sposobów interakcyjnych i komunikacyjnych, które w kulturze ubóstwa charakteryzują się wyizolowaniem społecznym. Przejawem tego jest zaniechanie komunikacji, obranie w relacjach z innymi strategii milczenia. Jednym z zagadnień artykułu jest charakterystyka dyskursu, podejmowania prób porozumiewania z tymi, którzy prezentują przewagę wobec osób słabszych, będących w pozycji podporządkowania.
Bibliografia
Archer, Margaret. 2013. Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Kraków: NOMOS.
Biała, Jolanta. 2011. Społeczno-kulturowe uwarunkowania i możliwości rozwiązywania konfl iktów
pomiędzy rodzicami i dziećmi. W: Wartość i dobro rodziny, red. Jarosław Jęczeń i Marian Stepulak, 455-465. Lublin: KUL.
Brejdak, Jaromir. 2016. Logos komunikującego milczenia. Ethos 1 (113), 21-35.
Charmaz, Kathy. 2009. Teoria ugruntowana w XXI wieku. Zastosowanie w rozwoju badań nad sprawiedliwością społeczną. W: Metody badań jakościowych, t. 1, red. Norman Denzin i Yvonna
Lincoln. Redakcja naukowa wydania polskiego: Krzysztof Podemski. Warszawa: PWN.
Domachowski, Waldemar. 1993. Komunikowanie się normalne i zaburzone – wybrane koncepcje.
W: Społeczna psychologia kliniczna, red. Helena Sęk, 154-155. Warszawa: PWN.
Doiczman-Łoboda, Natasza. 2020. Problem ,,eurosieroctwa” w opinii ekspertów kierujących pomoc do rodzin migrantów zarobkowych. Praca socjalna i wsparcie psychologiczne w do-
świadczeniach rozłąki migracyjnej. Teologia i Moralność, 15, 2(28).213-225. doi: 10.14746/tim.2020.28.2.12.
Engelking, Anna. 2010. Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa. Warszawa: ON.
Glaser, Barney i Anselm Strauss. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Kraków: NOMOS.
Grün, Anselm. 2016. Waga słów – siła milczenia czyli nowa kultura rozmowy. Poznań: W drodze.
Handke, Kwiryna. 2008. Socjologia języka. Warszawa: PWN.
Konecki, Krzysztof. 2000. Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN.
Kot, Dobrosław. 2012. Granice mowy. Ethos, 1-2 (97-98), 107-120.
Korwin-Piotrowska, Dorota. 2016. Milczenie i nie-milczenie współczesności. Ethos, 1 (113), 124-143.
Lewis, Oscar. 1964. Sanchez i jego dzieci. Autobiografi a rodziny meksykańskiej. Warszawa: PIW.
Lewis, Oscar. 1970. Rodzina Martinezów. Życie meksykańskiego chłopa. Warszawa: PIW.
Lewis, Oscar. 1976a. Nagie życie, t. 1. Warszawa: PIW.
Lewis, Oscar. 1976b. Nagie życie, t. 2. Warszawa: PIW.
Lewis, Oscar. 2011a. Dzieci Sancheza. Autobiografi a rodziny meksykańskiej. Kraków: BONA.
Lewis, Oscar. 2011b. The Children of Sanchez. Autobiography of a Mexican Family. New York:
Vintage Books, Random House.
Macario, Lorenzo i Maria Rocchi. 2011. Komunikacja w relacjach niesienia pomocy. Kraków: WAM.
Maj, Janusz. 2009. Wezwanie mowy. Myślenie mowy, liturgia i piękno w fi lozofi i Franza Rosenzweiga. Kraków: NOMOS.
Miller, William i Stephen Rollnick. 2014. Dialog motywujący. Jak pomóc ludziom w zmianie. Kraków: WUJ.
Osika, Grażyna. 2016. Milczenie jako ucieleśniona praktyka tożsamościowa. Ethos, 1 (113), 36-46.
Oliwa-Ciesielska, Monika. 2013. W poszukiwaniu kultury ubóstwa. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Pacławska, Ewa. 2010. Opozycja mówić-milczeć w języku polskim. W: Cisza i milczenie. Społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji, red. Bożena Płonka-Syroka i Kaja Marchel, 33-38. Wrocław: Ofi cyna Wydawnicza Arboretum.
Pamiętniki bezrobotnych. 1967a. Tom 1. (Reedycja publikacji Instytutu Gospodarstwa Społecznego z 1933 roku). Warszawa: PWE.
Pamiętniki bezrobotnych. Pamiętnikarze po latach. Pamiętniki w świetle prasy. 1967b. Tom 2. Warszawa: PWE.
Pamiętniki bezrobotnych. 2003a. Tom 1. Warszawa: SGH IGS.
Pamiętniki bezrobotnych. 2003b. Tom 2. Warszawa: SGH IGS.
Pamiętniki bezrobotnych. 2005a. Tom 3. Warszawa: SGH IGS.
Pamiętniki bezrobotnych. 2005b. Tom 4.Warszawa: SGH IGS.
Pamiętniki bezrobotnych. Materiały konkursowe. 2006. Tom 5. Warszawa: SGH IGS.
Rapley, Tim. 2010. Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: PWN.
Silvermann, David. 2008. Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: PWN.
Szpunar, Magdalena. 2020. Rozmawianie bez rozmowy. Ethos, (129), 257-271.
Wittgenstein, Ludwig. 1997. Tractatus logico-philosophicus, tłum. Bogusław Wolniewicz. Warszawa: PWN.
Zatorski, Włodzimierz. 2012. Milczeć aby usłyszeć. Kraków: Tyniec
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).