Słowa kluczowe
rodzina
rozwód
dziecko
rodzicielstwo
wartości
ojciec
matka
macierzyństwo
ojcostwo
Jak cytować
Abstrakt
W artykule podjęta została problematyka rozwodu i jego konsekwencji dla funkcjonowania dziecka. Wskazane zostały najczęściej podawane przyczyny rozwodu oraz wybrane teorie, które mogą być wykorzystywane w podejmowanej w artykule problematyce. Podjęte zostało również zagadnienie rozwodu jako sytuacji trudnej, „zdarzenia krytycznego”, „trajektorii cierpienia”. Ukazano dziecko w sytuacji kryzysu rozwodowego, charakteryzując stadia rozwodu przez jakie przechodzi dziecko jego doświadczające. Zaprezentowane zostały również emocje towarzyszące dziecku w obliczu rozwodu rodziców. Kolejnym zagadnieniem poruszonym w artykule były sposoby radzenia sobie dziecka z rozwodem rodziców. Wskazane zostały czynniki sprzyjające pozytywnej adaptacji dziecka do sytuacji w jakiej się znajduje podczas rozwodu rodziców. W artykule zaprezentowano również implikacje pedagogiczne dotyczące tego, jak wspierać dziecko w sytuacji rozstania rodziców.
Bibliografia
Auersperg, Felicitas, et al. 2019. Long-term eff ects of parental divorce on mental health – A meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 107-115.
Beczkiewicz, Maria. 2015. Moja przyszła rodzina w wypowiedziach dorosłych dzieci rozwiedzionych rodziców. W: Rodzina jako wartość: wzory – modele – redefinicje, red. Wojciech Muszyński, 337-347. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Beisert, Maria i Hanna Liberska i Mirosława Matuszewska. 2001. Od konfliktu do rozwodu. W: Małżeństwo. Męskość-kobiecość, miłość, konfl ikt, red. Hanna Liberska i Mirosława Matuszewska, 171-188. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Beisert, Maria. 2000. Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Blau, Peter M. 2006. Wymiana społeczna, tłum. Dariusz Niklas. W: Współczesne teorie socjologiczne, Aleksandra Jasińska-Kania, Lech M. Nijakowski, Jerzy Szacki, Marek Ziółkowski (wybór i oprac.), T. 1, 82-90. Warszawa.
Błażek, Magdalena i Aleksandra Lewandowska-Walter. 2017. Rozwód jako proces. Perspektywa dorosłych i dzieci. Warszawa: Wydawca Difin.
Cudak, Henry. 2003. Funkcjonowanie dzieci z rodzin rozwiedzionych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
D’Onofrio, Brian and Robert Emery. 2019. Parental divorce or separation and children’s mental health. World Psychiatry. DOI: 10.1002/wps.20590
Dunlop, Rosemary and Alisa Burns and Suzanne Bermingham. 2001. Parent-Child Relations and Adolescent Self-Image Followind Divirce: A 10 Year Study. Journal of Youth and Adolescent, 30. DOI:10.1023/A:1010389923248
Dzierżanowski, Jerzy. 2000. Konfl ikty małżeńskie jako problem duszpasterski w świetle dokumentacji Sądu Biskupiego w Opolu (1980-1989). Opole: Uniwersytet Opolski.
Dzierżanowski, Jerzy. 2010. Psychospołeczna sytuacja dziecka w małżeństwach rozwodzących się. W: Rodzina w nurcie współczesnych przemian, red. Dariusz Krok i Paweł Landwójtowicz, Studia Interdyscyplinarne, 255-278. Opole: Uniwersytet Opolski.
Hart, Archibald. D. 2006. Rozwód. Jak ratować dzieci, [tłum.] Magdalena Ciszewska, Poznań: Wydawnictwo w Drodze.
Hashemi, Ladan and Halleh Homayuni, 2017. Emotional Divorce: Child’s Well-Being. Journal of Divorce & Remarriage. DOI:10.1080/10502556.2016.1160483
Józefik, Barbara. 2005. Problematyka rozwodu i rodzin zrekonstruowanych. Implikacje terapeutyczne. Państwo i Społeczeństwo, V (3).
Kaja, Barbara. 1992. Rozwód w rodzinie a osobowość dziecka. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Kamińska-Berezowska, Sławomira. 2001. Konfl ikt małżeński zakończony rozwodem w badaniach empirycznych: trudności i nowe perspektywy badawcze. W: Eseje socjologiczne, red. Władysław Jacher, 146-162. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kliszek, Ewa. 2019. Rodzina wobec zagrożeń. Rodzina wobec szans. Socjopsychopedagogika rodziny. Studium rodziny pełnej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Kowaluk-Romanek, Marzena i Renata Bednarz-Grzybek. 2012. Dziecko w matni rozwodu rodziców. Roczniki Pedagogiczne, 4(40), 73-92.
Kuźniewska, Zofi a. 2019. Wpływ rozwodu rodziców na psychikę dziecka. Influence of divorce on a child’s psyche. Cywilizacja i Polityka, 17, 17, 76-89.
Łączkowska, Małgorzata. 1999. Wybrane zagadnienia z socjologii rodziny. W: Studium rodziny, red. Tomasz Rzepecki, 143-157, Poznań: Oficyna Współczesna.
Mitręga, Anna. 2017. Psychologiczne aspekty krzywdzenia dzieci w procesie rozstawania się i rozwodu rodziców. W: Dzieci i młodzież w XXI wieku – ujęcie społeczne, red. Monika Maciąg, Kamil Maciąg, 22-30, Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
Małżeństwo. Rodzina. Rozwód, red. Kaja, Barbara. 2013. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Müller-Siekierska, Diana i Dorota Wesołowska. 2017. Doświadczanie trudności w budowaniu bliskich relacji interpersonalnych przez młodych dorosłych z rodzin rozwiedzionych. Roczniki Pedagogiczne, 9 (45), 4, 37-55. DOI: 10.18290/rped.2017.9.4-3
Namysłowska, Irena. 2020. Od rodziny nie można uciec. Rozmawiają C. Gawryś, K. Jabłońska. Warszawa: Wydawnictwo „Więź”.
Nowak-Dziemianowicz, Mirosława. 2002. Doświadczenia rodzinne w narracjach. Interpretacje sensów i znaczeń. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Piotrowska, Maja. 2018. Komunikacja w rodzinie po doświadczeniu rozwodu. O zaletach płynących z dobrej i zdrowej komunikacji w rodzinach porozwodowych. W: Komunikacja a zmiana społeczna, red. Jolanta Kędzior, Beata Krawiec, Małgorzata Biedroń, Anna Mitręga, 71-81. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego. DOI: doi:10.34616/22.19.001
Piotrowska, Maja. 2011. Jak pomóc dziecku w obliczu rozwodu rodziców? Poradnictwo i mediacje dla rozwodzących się rodziców. Wrocław: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Popek, Monika. 2016. Rozwód jako forma przemocy wobec dziecka. Roczniki Teologiczne, LXIII, 3, 33-46. DOI: 10.18290/rt.2016.63.3-3
Sokołowska, Edyta. 2013. Dorosłe Dzieci Rozwiedzionych Rodziców – Przegląd teorii i badań. Ogrody Nauk i Sztuk, 3, 109-122.
Stankowska, Magdalena. 2012. Długoterminowe konsekwencje rozwodu. Problemy dorosłych dzieci z rodzin rozwiedzionych. W: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. Anna Kwak i Mariola Bieńko, 175-185. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Szlendak, Tomasz. 2000. Socjologia rodziny. Ewolucja. Historia. Zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szukalski, Piotr. 2013. Małżeństwo. Początek i koniec. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Turczyk, Małgorzata. 2019. Ochrona dziecka w sytuacji rozstania rodziców – konceptualizacja przedmiotu badań. Rocznik Pedagogiczny 42, 197-204, DOI: 10.2478/rp-2019-0013
Rocznik demograficzny, red. Dominik Rozkrut. 2020. Warszawa. Dostęp: 02.01.2021. https://stat.gov.pl.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dostęp: 02.01.2021. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640090059.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Monika Lewicka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).