Słowa kluczowe
utrata dziecka
pochówek dziecka
grób dzieci utraconych
Jak cytować
Abstrakt
W artykule zwrócono uwagę na ważny aspekt życia społecznego, jakim jest utrata dziecka w okresie prenatalnym. Dla kobiet poronienie jest doświadczeniem trudnym, bolesnym, niosącym obciążenie emocjonalne również dla najbliższych. Celem artykułu jest podkreślenie, jak ważne jest uwrażliwienie społeczeństwa na kwestie śmierci dziecka w okresie prenatalnym. Istotna jest swego rodzaju „mentalna rewolucja” wobec podejścia do tematu poronienia, pochówku dzieci zmarłych przed narodzeniem, jak również kwestii przeżywania żałoby. Na poczet niniejszego opracowania przeprowadzono jakościowe badania empiryczne: przeanalizowano dokumenty z kartoteki cmentarnej parafii św. Józefa w Katowicach, na terenie której znajduje się grób dzieci utraconych.
Bibliografia
A Neglected Tragedy: The Global Burden of Stillbirths. 2020. Dostęp: 25.01.2023. https://data.unicef.org/resources/a-neglected-tragedy-stillbirth-estimates-report/.
Benedykt XVI. 2008. Prawa człowieka są wyrazem sprawiedliwości. Opoka. Dostęp: 25.01.2023. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/usa_onz_18042008.html.
Co 16 sekund dochodzi do martwego urodzenia – pierwszy w historii raport ONZ. 2020. Dostęp: 25.01.2023.https://unicef.pl/co-robimy/aktualnosci/news/martwe-urodzenia-raport-onz.
First signs of pregnancy. 2023. 25.01.2023. Dostęp: 04.06.2023. https://www.nhsinform.scot/ready-steady-baby/pregnancy/your-baby-s-development/first-signs-of-pregnancy.
Główny Urząd Statystyczny, Departament Opracowań Statystycznych. 2023. Polska w liczbach 2023. Dostęp: 04.06.2023. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5501/14/16/1/polska_w_liczbach_2023_pl_pi.pdf.
Guttmacher Institute. Unintended Pregnancy and Abortion Worldwide. 2022. Dostęp: 4.06.2023. https://www.guttmacher.org/fact-sheet/induced-abortion-worldwide.
Guzdek, Piotr. 2017. Rozpoznaj swoje dziecko we mnie… Rzecz o poronieniu samoistnym dziecka i jego pogrzebie. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Imielska, Barbara. 2000. Umarłych pogrzebać. Zagadnienie pochówki dzieci poronionych lub martwo urodzonych w prawie kanonicznym oraz ustawodawstwie polskim. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Inspiracje.
International federation of Gynecology and Obstetrics. What is psychological impact of miscarriage?. 2018. Dostęp: 4.06.2023. https://www.figo.org/news/what-psychological-impact-miscarriage.
Kaczorowska-Korzniakow, Magdalena. 2014. Żałoba po poronieniu – fazy radzenia sobie ze stratą. Dostęp: 16.06.2023. https://www.chcemybycrodzicami.pl/zaloba-po-poronieniu-fazy-radzenia-sobie-ze-strata/.
Karta praw rodziny. 1983. Dostęp: 04.06.2023. https://rodzina.archidiecezjakatowicka.pl/images/pdf/karta_praw_rodziny.pdfarchidiecezjakatowicka.pl.
Katechizm Kościoła katolickiego. 1992. Poznań: Pallottinum.
Kłos-Skrzypczak, Aleksandra. 2019. Zwolennicy postawy pro-choice a amerykańska opinia publiczna. Teologia Polityczna. Dostęp: 04.06.2023. https://teologiapolityczna.pl/aleksandra-klos-skrzypczak-zwolennicy-postawy-pro-choice-a-amerykanska-opinia-publiczna.
Kodeks pracy, Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Stan prawny aktualny na dzień 09.06.2023, Art. 180. 2023. Dostęp: 09.06.2023. https://lexlege.pl/kp/art-180/.
Kodeks prawa kanonicznego. 1984. Poznań: Pallottinum.
Kompendium pastoralne o rodzinnym pogrzebie dziecka martwo urodzonego i towarzyszeniu w żałobie osieroconej rodzinie. 2020. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Konczelska, Katarzyna. 2018. Żałoba po stracie dziecka. Dostęp: 16.06.2023. https://psychologiawpraktyce.pl/artykul/zaloba-po-stracie-dziecka.
Kornas-Biela, Dorota. 2002. Wokół początku ludzkiego życia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Kościelniak, Janusz. 2017. Śmierć dziecka i żałoba rodziców jako zagadnienie duszpasterskie. Polonia Sacra 21, 1, 83-99. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.1949
Krogulska, Ewa. 2023. Poronienie to strata, która zasługuje na żałobę. Dostęp: 04.06.2023. https://dziecisawazne.pl/poronienie-to-strata-ktora-zasluguje-na-zalobe/.
Krzywkowska, Justyna. 2013. Prawo dziecka poczętego od narodzin w normach i nauczaniu kościoła katolickiego. W: Rodzina w prawie. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr hab. Ryszardowi Sztychmilerowi z okazji 65. Rocznicy i 30-lecia pracy naukowej, red. Mieczysław Różański, Justyna Krzywkowska, 165-172. Olsztyn: Wydział Prawa i Administracji UWM. https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiW1-DGq7b_AhWGyosKHVKyBxAQFnoECBUQAQ&url=https%3A%2F%2Fdepot.ceon.pl%2Fbitstream%2Fhandle%2F123456789%2F17143%2FPrawo%2520dziecka%2520pocz%25C4%2599tego%2520do%2520narodzin.pdf%3Fsequence%3D1%26isAllowed%3Dy&usg=AOvVaw0vRJ5SMlBKtnxSt0veYgrH.
Łuczak-Wawrzyniak Jadwiga et al. 2010. Wczesne i późne psychologiczne skutki utraty ciąży. Ginekologia Polska, 81, 374-377. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe. Dostęp: 04.06.2023.https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiAlvif38j_AhWTy4sKHYrpA7UQFnoECAsQAQ&url=https%3A%2F%2Fjournals.viamedica.pl%2Fginekologia_polska%2Farticle%2Fdownload%2F46476%2F33263&usg=AOvVaw294lb3_6fNMNJoI9Q_4Z8N.
March of Dimes. Miscarriage. 2023. Dostęp: 04.05.2023. https://www.marchofdimes.org/find-support/topics/miscarriage-loss-grief/miscarriage.
Martwe urodzenia i poronienia w Polsce. 2021. Dostęp: 09.06.2023. https://portalstatystyczny.pl/martwe-urodzenia-i-poronienia-w-polsce/.
Mirecka, Katarzyna. 2017. Cicho sza wokół poronienia. Czy naprawdę warto milczeć?. Dostęp: 04.06.2023. https://www.chcemybycrodzicami.pl/cicho-sza-wokol-poronienia-czy-naprawde-warto-milczec/.
Najwyższa Izba Kontroli. 2020. Opieka nad pacjentkami w przypadkach poronień i martwych urodzeń. Dostęp: 12.05.2023. https://www.nik.gov.pl/plik/id,23462,vp,26188.pdf.
Najwyższa Izba Kontroli. NIK o opiece nad pacjentkami w przypadku poronień i martwych urodzeń. 2021. Dostęp: 04.05.2023. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/poronienia-i-martwe-urodzenia-opieka-nad-pacjentkami.html.
Nowicka, Urszula. 2017. Prawo do pochowania dziecka utraconego w wyniku poronienia wedle ustawodawstwa polskiego i kanonicznego. Łódzkie Studia Teologiczne 26, 4, 147-159.
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów, zakresu i wzorców dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, Dz.U. 2022 poz. 1304. 2022. Dostęp: 18.06.2023. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220001304/O/D20221304.pdf.
Od żałoby nie można uciec. Niezależnie od tego czy umiera narodzone, czy nienarodzone dziecko. 2022. Dostęp: 16.06.2023. https://pro-life.pl/od-zaloby-nie-mozna-uciec-niezaleznie-od-tego-czy-umiera-narodzone-czy-nienarodzone-dziecko/.
Pachelska, Katarzyna. 2020. Ronić po ludzku. Dlaczego poronienia to temat tabu? Ginekolog i położnik dr Maciej Jędrzejko chce znieczulenia dla roniących kobiet. Dziennik Zachodni. Dostęp: 04.06.2023. https://dziennikzachodni.pl/ronic-po-ludzku-dlaczego-poronienie-to-temat-tabu-ginekolog-i-poloznik-dr-maciej-jedrzejko-chce-znieczulenia-dla-roniacej/ar/c6-15336930.
Papieska Rada Iustitia et Pax. 2005. Kompendium Nauki Społecznej Kościoła. Dostęp: 04.06.2023. https://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/justpeace/documents/rc_pc_justpeace_doc_20060526_compendio-dott-soc_pl.html.
Pregnancy loss leads to post-traumatic stress in one in three women. 2021. Dostęp: 04.06.2023.https://evidence.nihr.ac.uk/alert/pregnancy-loss-post-traumatic-stress/.
Pisula, Agnieszka. 2016. Mam dziecko w niebie. Poronienie. Jak przyjąć i uwolnić ból po stracie dziecka. Łódź: Ośrodek Odnowy w Duchu Świętym.
Poronienie zatrzymane. 2023. Dostęp: 15.06.2023. https://www.poronilam.pl/poronienie/poronienie-zatrzymane/.
Sierpowska, Iwona. 2018. Pochówek dzieci martwo urodzonych – w świetle praw rodziców i zadań gminy. Studia Prawno-Ekonomiczne, 106, 117-131. Dostęp: 16.06.2023.https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiqprfG4cj_AhUS2SoKHf9NC54QFnoECBoQAQ&url=http%3A%2F%2Fbazekon.icm.edu.pl%2Fbazekon%2Felement%2Fbwmeta1.element.ekon-element-000171585848&usg=AOvVaw0tRBBuse_Pue_sWb0w78J3.
Ślipko, Tadeusz. 1992. Za czy przeciw życiu. Pokłosie dyskusji. Kraków: Wydawnictwo Apostolskie Modlitwy.
Sochacki-Wójcicka, Nicole. Poronienie – przyczyny, statystyki i postępowanie. 2023. Dostęp: 15.06.2023. https://mamaginekolog.pl/ciaza-i-porod/poronienie/poronienie-przyczyny-statystyki-postepowanie/.
Świątek-Rudoman, Justyna. 2017. Uprawnienia kobiet po poronieniu i urodzeniu martwego dziecka w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Gdańskie Studia Prawnicze, 38, 435-442. Dostęp: 10.06.2023. https://prawo.ug.edu.pl/sites/default/files/_nodes/strona-pia/33461/files/38swiatek.pdf.
Twoje prawa po poronieniu. 2021. Dostęp: 10.06.2021. https://www.poronilam.pl/prawo/jakie-sa-twoje-prawa-po-poronieniu/.
Vitoš, Olga. 2021. Mamy prawo po poronieniu lub stracie dziecka. Dostęp: 4.06.2023. https://fundacjamatecznik.pl/mamyprawapoporonieniu/.
Wenz, Wiesław. 2016. Ochrona życia dziecka poczętego w prawie kanonicznym. Kościół i Prawo, 5 (18), 2, 127-165. Dostęp: 4.06.2023. https://www.researchgate.net/publication/312632659_Ochrona_zycia_dziecka_poczetego_w_prawie_kanonicznym. DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2016.5.2-8
What are the average miscarriage rates by week? 2021. Medical News Today. Dostęp: 04.06.2023. https://www.medicalnewstoday.com/articles/322634.
Zygmunt, Alicja. 2009. Godność osoby ludzkiej w nauczaniu Jana Pawła II. Factas Simonidis, 2 (1), 35-49. Dostęp: 09.06.2023. https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwisvNPojK__AhWvpYsKHYjdCtcQFnoECAkQAw&url=https%3A%2F%2Fcejsh.icm.edu.pl%2Fcejsh%2Felement%2Fbwmeta1.element.desklight-388ade42-7b78-40e8-889d-89b9680765cd%2Fc%2FZygmunt.pdf&usg=AOvVaw2-YepV0Vp4FhQm1Us7gDNJ.
Zabojszcz, Jarosław. 2023. Żałoba. Dostęp: 16.06.2023. https://www.stratadziecka.pl/zaloba-245.
Żałoba po poronieniu. Jak przeżywają ją kobiety?. 2021. Dostęp: 16.06.2023. https://www.poronilam.pl/zaloba/zaloba-po-poronieniu-jak-przezywaja-ja-kobiety/.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Aleksandra Kłos-Skrzypczak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).