Słowa kluczowe
dyskonto
lichwa
pieniądz
prawo naturalne
preferencja czasowa
procent
późni scholastycy
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem analizy jest pojęcie preferencji czasowej u flamandzkiego jezuity i teologa moralisty, Leonarda Lessiusa SJ (†1623), który żył i pracował w Europie w okresie wielkich przemian, wywołanych rewolucją protestancką. Lichwa była nadal zakazana, ale prawo kanoniczne nie obowiązywało już wszystkich. Celem opracowania jest wykazanie, że odwoływanie się do prawa naturalnego pomaga zrozumieć zachowania człowieka w sferze gospodarczej i nie stoi w sprzeczności z objawieniem Bożym. Punktem odniesienia jest austriacka szkoła ekonomii, gdyż odkrycia Lessiusa zwiastowały zrozumienie zjawiska preferencji czasowej, co pozwoliło później przedstawicielom tej szkoły ostatecznie wyjaśnić naturę odsetek i lichwy. Analiza myśli flamandzkiego jezuity prowadzi do wniosku, że w świecie istnieje naturalny porządek rzeczy, który można odkryć przy naturalnym świetle rozumu wlanym przez Boga.
Bibliografia
Aleksandrowicz, Piotr. 2020. Kanonistyczne uzasadnienie swobody umów w zachodniej tradycji prawnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Appelt, Katarzyna. 2015. „Dlaczego Arystoteles sprzeciwiał się pobieraniu procentu?”. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, vol. XLIX, 4 sectio H, 21-33.
Bukała, Marcin W. 2018. „Siódme: «Nie kradnij». O średniowiecznym odkrywaniu rynku na marginesie książki Paola Prodiego”. Rocznik tomistyczny, 7: 171-192.
Böhm-Bawerk, Eugeniusz. 1925. Tom I. Kapitał i zysk z kapitału. Kraków: Nakład Gebethnera i Wolff a.
Callahan, Gene. 2004. Ekonomia dla normalnych ludzi. Wprowadzenie do szkoły austriackiej. Warszawa: FijoRR Publishing.
Chafuen, Alejandro A. 2002. Chrześcijanie za wolnością. Ekonomia późnoschlastyczna. Kraków: Arcana.
Chafuen, Alejandro A. 2007. Wiara i wolność. Myśl ekonomiczna późnych scholastyków, Warszawa: Arwil.
De Soto, Jesús Huerta. 2009. Pieniądz, kredyt bankowy i cykle koniunkturalne. Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa.
De Soto, Jesús Huerta. 2011. Socjalizm i rachunek ekonomiczny i funkcja przedsiębiorcza. Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa.
Decock, Wim. 2007. “Buying and Selling (1605) by Leonardus Lessius, S.J.” Journal of Markets & Morality, 10(2) (Fall): 433-516.
Decock, Wim. 2009. “Lessius and The Breakdown Of The Scholastic Paradigm.” Journal of the History of Economic Thought, Cambridge University Press, 31(1): 57-78. DOI: https://doi.org/10.1017/S1053837209090051
Decock, Wim, 2013. “La morale à l’aide du droit commun: les théologiens et les contrats (16e-17e siècles).” Revue historique de droit français et étranger, 91: 263-281.
Decock, Wim. 2016. “Spanish Scholastics on Money and Credit.” In: Money in the Western Legal Tradition: Middle Ages to Bretton Woods Money in the Western Legal Tradition: Middle Ages to Bretton Woods, edited by David Fox and Wolfgang Ernst, 267-283. Oxford.
Decock, Wim. 2018. “Knowing before Judging: Law and Economic Analysis in Early Modern Jesuit Ethics.” Journal of Markets & Morality, 21(2) (Fall): 317-318.
Decock, Wim. 2019. Le marché du mérite: Penser le droit et l’économie avec Léonard Lessius. Bruxelles: Zones Sensible.
Dvorsky, Vaclav. 2021. Wim Decock. Le marché du mérite: Penser le droit e t l’économie avec Léonard Lessius. Brussels: Zones Sensibles, 2019, 248. Access: 02.07.2023. https://forumprawnicze.eu/attachments/article/452/Dvorsky.pdf.
Gniadek, Jacek. 2011. Dwaj ludzie z Galicji. Koncepcja osoby ludzkiej według Ludwiga von Misesa i Karola Wojtyły. Warszawa: FijoRR Publishing.
Hoppe, Hans-Hermann. 2006. Demokracja: bóg, który zawiódł. Warszawa: FijoRR Publishing.
Houdt van, Toon. 1995. “Money, Time and Labour.” Ethical Perspectives, 2(1): 11-27. DOI: https://doi.org/10.2143/EP.2.1.563068
Landreth, Harry i David C. Colander. 2005. Historia myśli ekonomicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lorenc, John A. 2013. John of Freiburg and the Usury Prohibition in the Late Middle Ages: A Study in the Popularization of Medieval Canon Law. Praca doktorska. Uniwersytet w Toronto. Dostęp: 16.01.2024. https://tspace.library.utoronto.ca/bitstream/1807/35887/1/Lorenc_John_A_201306_PhD_thesis.pdf.
Lugo de, Juan. 162. Disputationes de iustitia e iure. Lyon. Access: 15.01.2024. https://latin.stackexchange.com/questions/13293/fi nding-a-latin-quote.
Jan Paweł II. 1993. Encyklika „Veritatis splendor”.
Majka, Józef. 1958. „Encyklika Vix pervertit i jej wpływ na rozwój katolickiej nauki o lichwie”. Roczniki Filozoficzne, t. 6, 2: 33-61.
Majka, Józef. 1963a. „Zagadnienie lichwy w okresie scholastyki”. Roczniki Filozoficzne, 11(2): 43-86.
Majka, Józef. 1963b. „Stanowisko chrześcijaństwa wobec lichwy w starożytności i wczesnym średniowieczu”. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, 10: 69-87.
Maloney, Robert P. 1973. “The Teaching of the Fathers On Usury: an Historical Study On the Development of Christian Thinking.” Vigiliae Christianae, 27(4): 241-265. DOI: https://doi.org/10.1163/157007273X00233
Menger, Carl. 2013. Zasady ekonomii. Warszawa: FijoRR Publishing.
Mises, Ludwig von. 2007. Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii. Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa.
Mises von, Ludwig. 2011. Teoria a historia. Interpretacja procesów społeczno-gospodarczych. Warszawa: Instytut Ludwiga von Misesa.
Noonan, John T. Jr. 1957. The scholastic Analysis of Usury. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Rothbard, Murry. N. 2006. Economic Thouth Before Adam Smith. An Austrian Perspective on the History of Economic Thought. Volume I. Auburn, Alabama: Ludwig von Mises Institute.
Salij, Jacek. 2017. „Prawo naturalne i prawa stanowione w ujęciu św. Tomasza z Akwinu”. Łódzkie Studia Teologiczne, 26(2): 103-110.
Schumpeter, Joseph A. 1972. History of economic analysis. Edited from manuscript by Elizabeth Boody Schumpeter. London: Routledge.
Zając, Kazimierz. 1996. „Zapatrywania socjalne i ekonomiczne św. Tomasza z Akwinu”. Analecta Cracoviensia, XXVIII: 173-181.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jacek Gniadek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.