Słowa kluczowe
tanatopedagogika
godność
Viktor Frankl
Holokaust
Jak cytować
Abstrakt
Umiejętność odróżnienia prawdy od ideologii jest jednym z fundamentalnych wyzwań współczesnego człowieka. Swoista synchronizacja między wymiarem teoretycznym a doświadczeniem własnego życia jest wciąż aktualna, nawet w warunkach „nieludzkich”. Uczy nas tego Wiktor Emil Frankl poprzez sumienne dążenie do prawdy na płaszczyźnie teoretycznej i w świadectwie życia. W artykule omówiono te zagadnienia w świetle logoterapii i tanatopedagogiki.
Bibliografia
Bagrowicz, Jerzy. 2006. Towarzyszyć wzrastaniu: Z dyskusji o metodach i środkach edukacji religijnej młodzieży. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Baranowska, Marta. 2013a. „Marzenie o szczęściu, czyli idea prawa natury w filozofii Jana Jakuba Rousseau”. Czasopismo Prawno-Historyczne, 65(2): art. 2. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2013.65.2.02
Baranowska, Marta. 2013b. „U źródeł nacjonalizmu: Idea narodu w filozofii Jana Jakuba Rousseau”. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 35: 7-24.
Binnebesel, Józef. 2013. Tanatopedagogika w doświadczeniu wielowymiarowości człowieka i śmierci. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Bourgeois, Bernard. 1981. „Rousseau i demokracja”. Folia Philosophica, 1: 3-18. DOI: https://doi.org/10.18778/0208-6107.01.01
Chandler, David P. 2018. Brother Number One: A Political Biography of Pol Pot. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429501982
Derek, Jacek. 2009. „Ideał nowego państwa Jana Jakuba Rousseau i Rewolucja Francuska”. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 4-5: 13-38.
Domański, Tomasz i Alicja Gontarek. 2022. Stan badań nad pomocą Żydom na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką: Przegląd piśmiennictwa. Warszawa-Kielce: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Epple, Alois. 2009. KZ Türkheim: Das Dachauer Außenlager Kaufering VI. Lorbeer: Verlag.
Fein, Esther B. 1991, listopad 20. „Book Notes”. The New York Times. Dostęp: 06.11.2023. http://www.nytimes.com/1991/11/20/books/book-notes-059091.html.
Forecki, Piotr. 2021. „Książki pod specjalnym nadzorem [Mirosław Tryczyk, Miasta śmierci i Drzazga; Paweł Piotr Reszka, Płuczki]”. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, 17: art. 17.
Formella, Zbigniew. 2006. „Życie jako zadanie. Viktor Emil Frankl w setną rocznicę urodzin”. Seminare. Poszukiwania naukowe, 23: 385-401. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2006.23.27
Formella, Zbigniew. 2020. Psicologia dell’educazione. Tra potenzialità personali e opportunità ambientali. Roma: LAS.
Franciszek. 2021, październik 13. Papież do Polaków: Nie ma wolności bez odpowiedzialności i prawdy – Vatican News. Dostęp: 04.11.2023. https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2021-10/papiez-nie-ma-wolnosci-bez-odpowiedzialnosci-i-prawdy.html.
Frankl, Eleonore i in. 2005. Viktor Frankl, Wien IX: Erlebnisse und Begegnungen in der Mariannengasse 1: eine Biographie in Bildern. Tyrolia: Verlag.
Frankl, Viktor E. 1946. Ein Psycholog erlebt das Konzentrationslager. Verlag für Jugend und Volk.
Frankl, Viktor E. 1984a. Homo patiens, tłum. Roman Czarnecki i Józef Morawski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”.
Frankl, Viktor E. 1995. Sincronizzazione a Birkenwald, tłum. Paola Buscaglione. Firenze: Giuntina.
Frankl, Viktor E. 2000. Recollections: An Autobiography. New York: Basic Books.
Frankl, Viktor E. 2009. Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. Aleksandra Wolnicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Frankl, Viktor E. 2010. Wola sensu: Założenia i zastosowanie logoterapii, tłum. Aleksandra Wolnicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Grabowski, Jan. 2014. „Biedni Polacy patrzą na warszawskich Żydów i na getto warszawskie”. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, art. 10. DOI: https://doi.org/10.32927/ZZSiM.536
Grabowski, Jan i Dariusz Libionka. 2016. „Bezdroża polityki historycznej. Wokół Markowej, czyli o czym nie mówi Muzeum”. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, art. 12. DOI: https://doi.org/10.32927/ZZSiM.449
Ingall, Carol K. 1994. “Reform and Redemption: The Maharal of Prague and John Amos Comenius”. Religious Education, 89(3): 358-375. DOI: https://doi.org/10.1080/0034408940890304
Iranek-Osmecki, Kazimierz. 2009. Kto ratuje jedno życie...: Polacy i Żydzi 1939-1945. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Johnson, Paul. 1988. Intelektualiści, przekł. Andrzej Piber. Paryż: Editions Spotkania.
Kobielska, Maria. 2016. „Polska pamięć autoafirmacyjna”. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, art. 6. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2016.6.21
Konarski, Marcin. 2016. „Myśl polityczno-prawna Louisa de Saint Just (1767-1794)”. Studia Prawnicze i Administracyjne, 16(2): 15-34.
Kosáková, Eva. 2009. “Celebrations of the 400th Anniversary of the Death of Rabbi Judah Loew ben Bezalel at the Jewish Museum in Prague”. Judaica Bohemiae, XLIV (2): 97-105.
Kozak, Małgorzata. 2015. „Obrona nowożytnej koncepcji praw dziecka. Kilka refleksji w kontekście myśli pedagogicznej Jana Jakuba Rousseau”. Problemy Wczesnej Edukacji, XI 2(29): 23-32. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0008.5658
Kółkiewicz, Bogumiła. 2021. „O Zagładzie w szkole na lekcjach polskiego”. Polonistyka. Innowacje, 13: 217-224. DOI: https://doi.org/10.14746/pi.2021.13.19
Levinson, Kirill. 2017. “On the possible influence of Judah Loew ben Bezalel’s ideas on John Amos Comenius’ didactics”. St. Tikhon’s University Review. Series IV. Pedagogy. Psychology, 45(15): 41-56. DOI: https://doi.org/10.15382/sturIV201745.41-56
Markiel, Tadeusz i Alina Skibińska. 2011. Jakie to ma znaczenie czy zrobili to z chciwości. Zagłada domu Trynczerów. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
Marszał, Maciej. 2016. „Recepcja idei «umowy społecznej» Jeana-Jacquesa Rousseau w polskiej myśli prawnej w okresie międzywojennym”. Studia Iuridica Lublinensia, 25(3): 643-657. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.643
Michalski, Karol. 2018. „Poszukiwanie sensu według logoterapii i analizy egzystencji Viktora E. Frankla”. Studia z Historii Filozofii, 9(2), art. 2. DOI: https://doi.org/10.12775/szhf.2018.022
Namysło, Agnieszka. 2009. „Kto w takich czasach Żydów przechowuje?...”: Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Nieć, Mateusz. 2014. „Filozofia polityki Victora Frankla w cieniu Holocaustu. Refleksje politologa”. Roczniki Nauk Społecznych, 42(3): 141-169.
Nieć, Mateusz. 2016. „Koncepcja „nieuświadomionego Boga”. Rozważania po Holocauście Victora Frankla”. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 38(3): 31-51. DOI: https://doi.org/10.19195/2300-7249.38.3.3
Noble, Holcomb B. (1997, wrzesień 4). „Dr. Viktor E. Frankl of Vienna, Psychiatrist of the Search for Meaning, Dies at 92”. The New York Times. Dostęp: 05.11.2023. http://www.nytimes.com/1997/09/04/world/dr-viktor-e-frankl-of-vienna-psychiatrist-of-the-search-for-meaning-dies-at-92.html.
Oszwa, Urszula. 2017. „Wartości pedagogiki J.J. Rousseau w kontekście kluczowych umiejętności współczesnej edukacji”. Prima Educatione, 1. DOI: https://doi.org/10.17951/pe.2017.1.49
Podbielska, Alicja. 2019. „Święta rodzina z Markowej: Kult Ulmów i polityka historyczna”. Zagłada Żydów. Studia i Materiały, 15: art. 15. DOI: https://doi.org/10.32927/ZZSiM.2020.15.24
Priestland, David. 2016. The Red Flag: A History of Communism. New York: Gove Press.
Rakower, Michael C. 2006. “The Khmer Rouge: An Analysis of One of the World’s Most Brutal Regimes”. W: Cicely Saunders: Selected Writings 1958-2004, red. Ross Fisher, John N. Moore i Robert Turner, 205-236. Oxford: Oxford University Press.
Rączy, Elżbieta. 2008. Pomoc Polaków dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie, 1939-1945. Rzeszów: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Rączy, Elżbieta. 2019. „Postawy Polaków wobec Żydów w Generalnym Gubernatorstwie na wybranych przykładach”. Polityka i Społeczeństwo, 17(1): art. 1. DOI: https://doi.org/10.15584/polispol.2019.1.8
Redsand, Anna. 2006. Viktor Frankl: A Life Worth Living. New York: Clarion Books.
Rousseau, Jean J. 1955. Emil, czyli o wychowaniu. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
Rozenberg, Yehudah Y. 2007. The Golem and the Wondrous Deeds of the Maharal of Prague. New Heaven: Yale University Press.
Rutkowska-Hajduk, Joanna. 2005. „Viktor Emil Frankl: świadek nadziei”. Człowiek w Kulturze, 17: 229-240.
Secher, Reynald. 2003. Ludobójstwo francusko-francuskie: Wandea – Departament Zemsty, tłum. Marian Misztalski. Warszawa: Iskry.
Sherwin, Byron L. 1995. Duchowe dziedzictwo żydów polskich. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”.
Sherwin, Byron L. 2001. „The Legacy of Rabbi Judah Loew of Prague”. European Judaism, 34(1): 124-130. DOI: https://doi.org/10.3167/001430001782384955
Stabro, Stanisław. 2003. „Ten nie jest z ojczyzny mojej... Polacy i Żydzi w zwierciadle Holocaustu”. Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. 15; Studia Historicolitteraria, 3: 73-93.
Szarota, Tomasz. 2000. U progu zagłady: Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej Europie: Warszawa, Paryż, Amsterdam, Antwerpia, Kowno. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Szary, Stefan. 2019. „Paideia w logoterapii Viktora Emila Frankla Od logoterapii do logopedagogiki”. Paideia, 1: 89-107. http://collegiumverum.pl/wp-content/uploads/2019/08/5.-Szary.pdf.
Szpytma, Mateusz. 2014. Rodzina Ulmów: W hołdzie miłosiernym: przejmująca historia polskiej rodziny, która poświęciła swoje życie, ratując Żydów. Kraków: Dom Wydawniczy „Rafael”.
Szpytma, Mateusz i Jarosław Szarek. 2004. Ofiara sprawiedliwych: Rodzina Ulmów: oddali życie za ratowanie Żydów. Kraków: Dom Wydawniczy „Rafael”.
Szulikowska, Maria E. 2023. Rodzina Ulmów: droga ku świętości. Kraków: Dom Wydawniczy „Rafael”.
Świeżyński, Adam. 2019. „Historia divina i historia naturalis w myśli Judy Loewa”. Humaniora. Czasopismo Internetowe, 27(3): art. 3. DOI: https://doi.org/10.14746/h.2019.3.2
Teodorczuk, Piotr. 2015. „Inspiracje filozoficzne teorii Viktora E. Frankla”. Filo-Sofija, 15(31): art. 31. http://w.filo-sofija.pl/index.php/czasopismo/article/view/963.
Tryczyk, Mirosław. 2015. Miasta śmierci: Sąsiedzkie pogromy Żydów. Warszawa: Wydawnictwo RM.
Veltri, Giuseppe. 2001. “Science and Religious Hermeneutics: The ‘Philosophy’ of Rabbi Loew of Prague”. W: Religious Confessions and the Sciences in the Sixteenth Century, red. Jürgen Helm i Annette Winkelmann, 119-135. Leiden, The Netherlands: Brill. Dostęp: 06.11.2023. DOI: https://doi.org/10.1163/9789047400813_015
Viktor Frankl. 2023. W: Wikipedia. Dostęp: 05.11.2023. https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Viktor_Frankl&oldid=235322379.
Viktor Frankl Institute of Logotherapy in Israel. 2012, grudzień 17. Power of Now. Viktor Frankl Institute of Logotherapy in Israel. Dostęp: 08.11.2023. https://themeaningseeker.org/meaning-in-history-part-2/.
Zaremba, Marcin. 2012. Wielka Trwoga. Polska 1944-1947. Ludowa reakcja na kryzys. Warszawa: ZNAK. Dostęp: 11.11.2023. http://www.znak.com.pl/ksiazka/wielka-trwoga-marcin-zaremba-3365.
Znaniecka, Marta. 2015. „Kategoria duchowości – ślady obecności w tekstach J.J. Rousseau, J.H. Pestalozziego i J.F. Herbarta”. Kultura i Edukacja, 109(3): 72-91.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Józef Binnebesel, Zbigniew Formella
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.