Decyzje i emocje a sumienie. Wkład neuronauk

Abstrakt

Żyjąc decydujemy. Od małych codziennych wyborów, które zawierają niewielką złożoność procesu decyzyjnego, po decyzje, które angażują całe nasze dalsze życie (doczesne i wieczne). Istnieją decyzje, jak chociażby wybory dotyczące życia i śmierci, w których kładziemy na szalę całą istotę naszej egzystencji. Pracownicy służby zdrowia bardzo często konfrontują człowieka z sytuacjami, które sprawiają, że musi on podejmować decyzje w swej istocie nader delikatne, a zarazem wymagające zaangażowania i swoistego oświecenia wszystkich jego sił wewnętrznych. Tradycja moralna uznaje bowiem, że umiejętność podejmowania właściwych decyzji nie jest jedynie wynikiem racjonalnego uzasadnienia czy skłaniających do działania motywacji. Uwidoczniona na płaszczyźnie posłannictwa pracowników służby zdrowia konieczność zaangażowania się w jak najlepszy sposób w proces podejmowania decyzji, rodzi postulat z jednej strony ponownego przemyślenia procesu formacji i wychowania etycznego w celu poszukiwania pogłębionej formacji sumienia, z drugiej strony jest tym, co prowadzi do postawienia pytania o status quaestionis natury osądów moralnych w świetle badań naukowych w zakresie neuronauk i psychologii moralnej. W niniejszym artykule zostanie podjęta próba odpowiedzi na pytania o: strukturę procesu podejmowania decyzji (1), roli sumienia i emocji w procesie decyzyjnym (2) oraz wpływu neuronauk na teologię moralną i etykę filozoficzną. W przedstawianiu treści z punktu widzenia metodologii nauk teologicznych (teologia moralna) i humanistycznych (etyka filozoficzna) autor artykułu korzystał z osiągnięć nauk medycznych (neurobiologia) i społecznych (psychologia), co wpisuje się w inter- i transdyscyplinarność prowadzonych badań.