Abstrakt
W kościelnej posłudze Słowa ważne miejsce zajmuje teatr, który już dawno na trwałe wpisał się w przestrzeń wiary, tworząc własne formy, określane mianem teatru religijnego, sakralnego, chrześcijańskiego czy liturgicznego. Szczególnie dzisiaj, w naszej „wizualnej” rzeczywistości, powszechnie docenia się jego ewangelizacyjną funkcję, wskazując przede wszystkim na obrazowy język. Ludzie zawsze potrzebowali słowa ożywionego obrazem, świadczy o tym niezwykle barwny język Pisma Świętego. Słowo i obraz, które są w teatrze nośnikami treści, aktywizują słuchacza-widza, pobudzają do wysiłku intelektualnego, osobistego zaangażowania, refleksji nad Słowem Bożym i jego rolą w życiu człowieka, uczą słuchać i pomagają usłyszeć głos Boga, ale też i drugiego człowieka. Stąd teatr jako medium prawdy ewangelijnej może być narzędziem doskonalenia człowieka, przekonuje go o prymacie wartości duchowych, uwrażliwia na prawdę, uczy obiektywności, kreatywności, odpowiedzialności za słowo, odróżniania prawdy od fałszu i dobra od zła.
Celem niniejszej pracy jest ukazanie teatru animacji jako atrakcyjnego i pomocnego – zwłaszcza we współczesnym kontekście społeczno-kulturowym – narzędzia głoszenia Słowa Bożego w ramach liturgii i poza nią, jak też sformułowanie postulatów dla teorii i praktyki kościelnego przepowiadania uwzględniającego teatr animacji. W pracy zastosowano analizę treści dokumentów kościelnych i dostępnych publikacji na temat animacji teatralnej, niekiedy metodę komparatywną, jak też syntezę wyników przeprowadzonych badań. Główny wniosek z tych badań brzmi następująco: O ile posługiwanie się formami teatralnymi w głoszeniu Słowa Bożego poza liturgią nie budzi żadnych istotnych zastrzeżeń, o tyle wprowadzanie ich w przestrzeń liturgiczną rodzi pytania, a nawet kontrowersje. Dlatego posiłkowanie się nimi w ramach liturgicznego przepowiadania wymaga przestrzegania przepisów liturgicznych i sformułowania jasnych zasad ich stosowania. Nade wszystko zaś trzeba pamiętać, że liturgia nie jest teatrem, lecz spotkaniem Boga z Jego ludem.
Bibliografia
Baldock, John. 1994. Symbolika chrześcijańska. Poznań: Rebis.
Białkowski, Karol. 2013. Baca – pasterz w Ameryce. Zugriff: 24.03.2013. http://gosc.pl/doc/1290460.Baca-pasterz-w-Ameryce.
Broński, Włodzimierz. 2010. „Dziecko w wieku młodszym szkolnym jako odbiorca kazania.“ Przegląd Homiletyczny, 14: 165-172.
Broński, Włodzimierz u. Jerzy Gałązka. 2007. „Wybrane czynniki zwiększające efektywność odbioru kazania. Efekt słowno-obrazowy.“ Przegląd Homiletyczny, 11: 139-144.
Burker, Manfred. 1998. Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach. Kraków: Znak.
Chaim, Władysław. 1998. „Obecność słuchacza w procesie tworzenia kazania.“ In: Słuchacz Słowa, Hrsg. Wiesław Przyczyna, 267-277. Kraków: Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska.
Chaim, Władysław. 2003. „Rozmowa w przekazie kaznodziejskim. Homilie i kazania dialogowane.“ In: Retoryka na ambonie. Z problemów współczesnego kaznodziejstwa, Hrsg. Piotr Urbański, 291-325. Kraków: Wydawnictwo M.
Czerwik, Stanisław. 2010. „Przepowiadanie Bożego słowa jako akt liturgiczny.“ In: Liturgia i przepowiadanie, Hrsg. Wiesław Przyczyna, 223-246. Kraków: Wydawnictwo M.
Długosz, Antoni. 2001. „Dyrektorium Mszy św. dla dzieci wielką szansą duszpasterską.“ Katecheta, 1: 4-8.
Draguła, Andrzej. 2013. Liturgiczny poligon. Na marginesie Przystanku Jezus. Zugriff: 23.03.2013. http://tygodnik2003-2007.onet.pl/0,1244843,druk.html.
Duksa, Piotr. 1998. Metody katechetyczne. Olsztyn: Studio Poligrafii Komputerowej „SQL”.
Gienek Washable: Nie spać! Czuwać. Komentarz do I Niedzieli Adwentu. 2013. Zugriff: 24.03.2013. http://www.youtube.com/watch?v=3h3OrOAssqo.
Gromadecki, Rafał. 2012. Przystanek Jezus jako forma ewangelizacji – na podstawie literatury przedmiotu, materiałów własnych Wspólnoty św. Tymoteusza i innych publikacji. Diplomarbeit. Poznań: Wydział Teologiczny UAM.
Hoffsümmer, Willi. 2001. 129 kazań dla dzieci na rok kościelny z użyciem przedmiotów z codziennego życia. Kielce: Jedność.
Joerges, Ursula. 2000. Biblijne przedstawienia lalkowe dla dzieci, młodzieży, grup, szkół, wspólnot. Kielce: Jedność.
Johannes Paul II. 1979. Apostolisches Schreiben Catechesi tradendae. Rom: Libreira Editrice Vaticana.
Kalbarczyk, Adam. 2013. Teatr animacji jako medium słowa Bożego. Studium teatrologiczno-homiletyczne. Poznań: Studia i Materiały 163, Wydział Teologiczny UAM.
Kalbarczyk, Adam. 2018. „Głoszenie słowa Bożego z wykorzystaniem form teatralnych.“ Polonia Sacra, 22(2) 51: 5-18. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.2497
Kardinal Meissner predigt mit dem Kasperl. 2013. Zugriff: 19.03.2013. http://gloria.tv/?media=121345.
Kącki, Andrzej. 2004. Teatr materii ożywionej. Rodzaje i formy animacji w teatrze lalek. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Kocur, Mirosław. 2005. „Aktor w teatrze chrześcijańskim. Wyznania św. Augustyna.“ In: Liturgia w świecie widowisk, Hrsg. Helmut Sobeczko u. Zbigniew Solski, 283-290. Opole: Opolska Biblioteka Teologiczna 82.
Kongregation für den Gottesdienst und die Sakramentenordnung. 1973. Direktorium für Kindermessen Pueros babtizatos. Rom: Libreira Editrice Vaticana.
Kongregation für den Klerus u.a. 1997. Instruktion zu einigen Fragen über die Mitarbeit der Laien am Dienst der Priester Ecclesiae de Mysterio. Rom: Libreira Editrice Vaticana.
Kosiński, Dariusz. 2009. Słownik teatru. Kraków: Wydawnictwo Krakowskie.
Ksiądz Tischner i Msze dla przedszkolaków. Między Jezusem a Bartkiem. 2013. Zugriff: 19.03.2013. http://beztytulu.fm.interia.pl/nr62/111.htm.
Leroi-Gourhan, André. 1988. Le geste et la parole. Paris: Albin Michel.
Muniak, Radosław F. 2012. Efekt lalki. Lalka jako obraz i rzecz. Kraków: Universitas.
Panie, wejdź w moje życie.2013. Zugriff: 13.03.2013. http://www.poslanie.torun.pl/czytelnia/index.php?strona=wywiady-4&sub=1.
Paul VI. 1975. Apostolisches Schreiben Evangelii nuntiandi. Rom: Libreira Editrice Vaticana.
Pavis, Patrice. 1998. Słownik terminów teatralnych. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum.
Podpora, Ryszard. 1997. Pomoce audiowizualne w katechezie. Lublin: Wydawnictwo „Paulistki”.
Sławiński, Henryk.2008. Między ciągłością a zmianą. Teoria homilii w Stanach Zjednoczonych po II Soborze Watykańskim. Kraków: Wydawnictwo M.
Szczepan-Szoł 14. 2013. Zugriff: 24.03.2013. http://www.jakubapostol.org/index.php/dla-najmlodszych/217-szczepan-szo-14.
Ślusarczyk, Agata. 2013. Przynęta w habicie. Zugriff: 24.03.2013. http://gosc.pl/doc/1162919.Przyneta-w-habicie.
Tischner, Józef. 2010. Rozmowy z dziećmi. Kazania niecodzienne. Kraków: Znak.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Adam Kalbarczyk

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
