Słowa kluczowe
wychowanie seksualne
edukacja seksualna
wychowanie prorodzinne
Leon XIII
Pius XI
historia wychowania seksualnego w Polsce
F.W. Foerster
H. Spencer
maltuzjanizm
T.R. Malthus
Jak cytować
Abstrakt
Podstawowym celem niniejszego opracowania jest próba scharakteryzowania głównych nurtów światopoglądowego sporu dotyczącego wizji małżeństwa i rodziny oraz wychowania prorodzinnego przełomu XIX i XX wieku. Autor ogranicza się do zaprezentowania pięciu zasadniczych nurtów: „naturalizmu” Spencera, eugeniki, maltuzjanizmu, socjalizmu oraz chrześcijaństwa. Jako materiał źródłowy wykorzystano polskojęzyczne publikacje z tego okresu dotyczące wychowania seksualnego oraz encykliki Leona XIII i Piusa XI. Teksty te wyznaczają jednocześnie ramy czasowe badanego okresu na lata 1880-1930.Bibliografia
Adamski F., Rodzina. Wymiar społeczno – kulturowy, Kraków 2002.
Babik M., Polskie koncepcje wychowania seksualnego w latach 1900 – 1939, Kraków 2010.
Bebel A., Kobieta i socjalizm, Kraków 1907.
Encyklopedia biologiczna, Kraków 2000, t. X.
Encyklopedia katolicka, Lublin 1989. t. 5.
Engelsa F.: Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa, Paryż 1907.
Foerster W. F, Wychowanie człowieka. Książka dla rodziców, nauczycieli i kapłanów, Warszawa 1913.
Foerster W. F., Etyka płciowa i pedagogika, Warszawa 1911.
Forel A., Etyka płciowa, Warszawa 1907.
Forel A., Zagadnienia seksualne. Ze stanowiska nauk przyrodniczych, psychologii, hygieny i socjologii, t. 2, Warszawa 1914.
Gawin M., Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchy eugenicznego, Warszawa 2003.
Gide K., Rist K., Historia doktryn ekonomicznych od fizjokratów do czasów najnowszych, Warszawa b. d.
Gutek G. L., Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdańsk 2003.
Key E., Stulecie dziecka, Warszawa 2005.
Kołakowski L., Filozofia pozytywistyczna. Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego, Warszawa 2003.
Kozerski A., O ładzie i nie ładzie w dziedzinie płciowej, Warszawa 1927.
Koźmian D., Chrześcijańska myśl wychowawcza Fryderyka Wilhelma Foerstera. Jej recepcja i miejsce w polskiej myśli pedagogicznej XX wieku, w: Walewander E. (red.), Katolicka a liberalna myśl wychowawcza w Polsce w Latach 1918 – 1939. Zagadnienia wybrane, Lublin 2000.
Koźmian D., Wychowanie moralne dziecka i jego zadania w poglądach twórcy chrześcijańskiej myśli wychowawczej Fryderyka Wilhelma Foerstera (1869 – 1966), w: Jakubiak K., Jamrożek W. (red.), Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, Bydgoszcz 2002.
Langer M., Katholische Sexualpädagogik im 20 Hahrhundert. Zur Geschichte lines religionspädagogischen Problems, Kösel 1986.
Leon XIII, O małżeństwie chrześcijańskim, Warszawa 2002.
Lesser A., Bezpłodność przy stosunkach płciowych. Poradnik lekarski jak zapowiedz ciąży, Warszawa 1912.
Malthus T. R., Prawo ludności, Kraków 1925.
Markusfelda S., „Zagadnienia Rasy”, t. 4, R. 110 – 11, 1928 – 29.
Morgan L. H. opisał w: Społeczeństwo pierwotne czyli badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacji, Warszawa 1887.
Pius XI, O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży, Warszawa 1999.
Pius XI, O małżeństwie chrześcijańskim, Warszawa 1998.
Quinton A., Filozofia polityki, w: (red.), Oksfordzka ilustrowana historia filozofii, red. Kenny A., Poznań 2001.
Russell B, Małżeństwo i moralność, Warszawa 1931.
Schulz R., Wykłady z pedagogiki ogólnej. Perspektywy światopoglądowe w wychowaniu, Toruń 2003.
Spencer H., Zasady etyki, Warszawa 1884.
Spencer H., Etyka stosunków płciowych, Warszawa b. d. w. (ok. 1921).
Spencer H., Zasady socjologii, Warszawa 1889.
Szacki J., Spencer Herbert, hasło w: Encyklopedia socjologii, Warszawa 2002.
Szulakiewicz W., Władysław Seredyński. Studium z dziejów pedagogiki galicyjskiej, Rzeszów 1995.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2001, T. 3.
Uliński M., Kobieta i mężczyzna. Dzieje refleksji filozoficzno – społecznej, Kraków 2001.
Walter F. w: Charakterystyka prostytutki w Krakowie, „Zagadnienia Rasy”, nr 12, R. 3, 1921.
Westermarck E., Dlaczego mężczyźni się nie żenią. Małżeństwo i celibat, Warszawa 1908.
Westermarck E., Zagadnienia płciowe w świetle genealogii moralności, Kraków 1910.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).