Integracja w kontekście różnorodności kulturowej i religijnej
PDF (Język Polski)

Schlagworte

integracja
wielokulturowość
pluralizm religijny
dialog

Zitationsvorschlag

Sakowicz, E. (2017). Integracja w kontekście różnorodności kulturowej i religijnej. Teologia I Moralność, 12(1(21), 29–46. https://doi.org/10.14746/tim.2017.21.1.2

Abstract

Pluralizm kulturowy i religijny na Zachodzie stał się faktem. Zresztą stare europejskie państwa od samego początku istnienia skupiały na swoich terytoriach nie tylko „swoich”, ale również „obcych”. Z biegiem czasu „obcy” – przedstawiciele odmiennych kultur, wyznawcy innych religii – stawali się w pewnym sensie „swoimi”. Doświadczenie pluralizmu w życiu publicznym wiąże się ze wzajemnym poznawaniem się, co prowadzi do wyzwolenia się z wszelkich uprzedzeń.

Chrześcijanie oraz ci, którzy nimi kiedyś byli, żyją w otoczeniu kultur oraz niechrześcijańskich tradycji religijnych. Przez wieki kultury i religie niechrześcijańskie zajmowały określone terytoria geograficzne o ściśle wyznaczonych granicach. Współcześnie obecne są one „w rozproszeniu” na wszystkich kontynentach świata. Integralną częścią kultur niechrześcijańskich są religie. Każda z nich wyróżnia się oryginalną doktryną, specyficznym kultem i moralnością, nadto specyficzną organizacją z określoną władzą na czele. Wyznawcy różnych religii oraz zwolennicy określonych ideologii żyją w tych samych środowiskach – multikulturowych kręgach.

Fenomen „inności” wpisany jest w dzieje ludzkości oraz cywilizacji i kultury. Już opisy antropogenezy, podawane przez różne tradycje religijne ludzkości, wypowiadają się o tym, co „inne”, a co tworzy jakąś bardziej lub mniej zwartą całość. Człowiek nigdy nie byłby sobą, gdyby wokół niego zabrakło „innych”. Dzięki nim jesteśmy sobą.

Wiek XX był czasem eskalacji nienawiści do „innego”. Wygenerowana została ona
przez utopijne systemy gloryfikujące jednych ludzi, a unicestwiające drugich. Utopie, fikcje filozoficzne, mitologie XX stulecia były wykwitem wcześniejszych aberracji myśli ludzkiej. Druga połowa tego stulecia była czasem otrząsania się ze skutków wojen zawsze będących apoteozą przemocy, okrucieństwa, bezwzględności.

Droga integracji wyznaczona może być wśród „innych” przez: odkrywanie zapoznanego braterstwa, „oczyszczanie pamięci”, afirmację tożsamości własnej i cudzej, tolerancję. Sposobem pokonywania obcości i metodą integracji jest dialog, w jego różnych wyrazach
i formach.

Księgą dialogu oraz „integracji” starożytnych kultur oraz człowieka z Bogiem była Biblia. Dzieło to ogniskowało przez wieki wiele różnych kultur. Pismo Święte stanowi księgę dialogu człowieka z Bogiem oraz dzieło „integracji” kultur. Wzorem dialogu oraz integracji jest Jezus Chrystus. Ewangelie doskonale ilustrują sposób dialogu Jezusa. Jego spotkania z „innymi” ludźmi nie były nigdy obojętne. Jezus nigdy nikogo nie odrzucał. Zawsze otwarty był na dialog, również najtrudniejszy. Jezus Chrystus objawia się tu bardzo wyraźnie jako Ten, który „integruje” człowieka z samym sobą, z drugim człowiekiem, z mniejszą czy większą społecznością ludzką – od rodziny poczynając, na narodzie i Kościele kończąc. Jest wzorem integracji w jej różnych wzorcach, odniesieniach czy ucieleśnieniach.

https://doi.org/10.14746/tim.2017.21.1.2
PDF (Język Polski)

Literaturhinweise

Boużyk M., Kiedy Inny jest swój? Relacje międzyosobowe podstawą wielokulturowości. Kilka uwag w świetle realistycznej filozofii klasycznej, „Forum Pedagogiczne” 2013 nr 1, s. 31-58.

Bronk A., Kultura/Kultury, w: Leksykon religii. Zjawiska – dzieje – idee, red. H. Waldenfels, Warszawa 1997, s. 209-212.

Cianciara D., Aspekty wielokulturowości w dzisiejszej Polsce, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 93(2012) nr 1, s. 128-135.

Daszkiewicz W., Wielokulturowość a ideologia multikulturalizmu, „Cywilizacja” 2010 nr 33, s. 196-199.

Dokumentation zum Weltethos, red. H. Küng, München 2002.

Gęsiak L., Wielokulturowość. Rola religii w dynamice zjawiska, Kraków 2007.

Idea wielokulturowości jako wyzwanie. Dyskurs religijny, kulturowy i społeczny, red. H. Czakowska, M. Kuciński, Bydgoszcz 2015.

Jan Paweł II, Msza święta na polu golfowym. Szilong, 4 lutego 1986, w: Buddyzm i hinduizm w nauczaniu Jana Pawła II (1978-1999), red. S. Lach. Z.J. Kijas, Kraków 2000, s. 156-159.

Jan Paweł II, Przemówienie do pary królewskiej. Bangkok, 10 maja 1984, w: Buddyzm i hinduizm w nauczaniu Jana Pawła II (1978-1999), red. S. Lach. Z.J. Kijas, Kraków 2000, s. 50-51.

Jan Paweł II, Przemówienie powitalne na lotnisku Palam. Delhi, 1 lutego 1986, w: Buddyzm i hinduizm w nauczaniu Jana Pawła II (1978-1999), red. S. Lach. Z.J. Kijas, Kraków 2000, s. 133-134.

Jan Paweł II, Spotkanie ze światem kultury. Kalkuta, 3 lutego 1986, w: Buddyzm i hinduizm w nauczaniu Jana Pawła II (1978-1999), red. S. Lach. Z.J. Kijas, Kraków 2000, s. 150-155.

Kręcidło J., Dialog biblijny, „Ateneum Kapłańskie” 153(2009) z. 1, s. 6-16.

Kręcidło J., Honor i wstyd w interpretacji Ewangelii. Szkice z egzegezy antropologicznokulturowej, Warszawa 2013.

Küng H., Projekt Weltethos, München 1990.

Küng H., Wozu Weltethos? Religion Ethik in Zeiten der Globalisierung. Im Gespräch mit Jürgen Hoeren, Freiburg 2002.

Różański J., Wielokulturowość jako zjawisko XXI wieku, Łódź 2011.

Różański J., Wokół koncepcji inkulturacji, Warszawa 2008.

Sakowicz E., Dialog międzyreligijny, w: Jan Paweł II. Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, red. E. Sakowicz, Radom 2006, s. 129-161.

Sakowicz E., Inny, ale nie obcy. Część I, „Oświata Mazowiecka. Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Warszawie” 2010 nr 10, s. 22-24.

Sakowicz E., Inny, ale nie obcy. Część II, „Oświata Mazowiecka” 2011 nr 2, s. 21-23.

Sakowicz E., Kultury niechrześcijańskie, „Horyzonty Wychowania” 2007 nr 6, s. 298-301.

Sakowicz E., Multireligijność, w: Leksykon pedagogiki religii. Podstawy – koncepcje – perspektywy, red. C. Rogowski, Warszawa 2007, s. 418-422.

Sakowicz E., Pryncypia dialogu Kościoła katolickiego z religiami Dalekiego Wschodu i Indii w świetle nauczania Soboru Watykańskiego II oraz dokumentów posoborowych, Warszawa 2006.

Sakowicz E., Religia. II. Typologia. B. Uniwersalne. C. Pozachrześcjańskie, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, Lublin 2012, kol. 1402-1403 (bibliografia).

Sakowicz E., Religie niechrześcijańskie, „Horyzonty Wychowania” 2007 nr 6, s. 303-306.

Sherwin B.L., Duchowe dziedzictwo Żydów polskich, Warszawa 1995.

Wielokulturowość, międzykulturowość, transkulturowość w perspektywie europejskiej i pozaeuropejskiej, red. A. Barska, M. Korzeniowski, Opole 2007.