Stanowisko Martina Rhonheimera dotyczące moralnej oceny postępowania w przypadku ciąż jajowodowych oraz w innych sytuacjach konfliktów życiowych.

Abstract

Martin Rhonheimer uważa, że zabijanie człowieka jest absolutnie moralnie zakazane tylko wtedy, kiedy jest niesprawiedliwe, co wyraża nauczanie moralne Kościoła katolickiego jako absolutny zakaz bezpośredniego zabijania niewinnych istot ludzkich. Istnieją jednak pewne przypadki konfliktów życiowych, takich jak ciąże pozamaciczne czy tragiczny poród spowodowany zaklinowaniem się dziecka w kanale rodnym, gdzie nie da się uratować dziecka. Wówczas spowodowanie śmierci dziecka w wyniku podjęcia medycznej interwencji nie pozbawia dziecka czegoś, czego nie utraciłoby, gdyby nie podjęto letalnego działania. A zatem w ten sposób nie powoduje się niesprawiedliwości wobec człowieka, którego śmierć jest tak czy inaczej nieunikniona w przypadku konfliktu życiowego. Pozostając poza porządkiem sprawiedliwości, śmiercionośna interwencja w takich przypadkach nie może być jednak uzasadniona jako norma moralna, lecz jest usprawiedliwiona przez uniewinnienie sprawcy, wskazując na brak jego odpowiedzialności moralnej za zabicie, a nie na pierwotną, wewnętrzną godziwość samego aktu. Aby usprawiedliwić moralnie letalne rozwiązania w konfliktach życiowych Rhonheimer nie stosuje zasady podwójnego skutku, lecz dowodzi najpierw niezależnie od tej zasady, że takie rozwiązanie nie jest czynem wewnętrznie złym, dlatego spełnia ono pierwszy warunek zasady podwójnego skutku i umożliwia jej ewentualne dalsze zastosowanie. Interwencje ratujące życie w przypadku konfliktu życiowego nie są skutkiem wyboru preferencyjnego, który intencjonalnie przyznawałby większą wartość życiu jednej osoby (np. matki) i byłby wymierzony intencjonalnie przeciwko życiu drugiej osoby (np. dziecka). Takie niesprawiedliwe ważenie różnych ludzkich istnień jest typowe dla proporcjonalistycznej metody moralnej oceny czynów ludzkich, odrzuconej przez Magisterium. Ma ono miejsce w przypadku tzw. „aborcji terapeutycznej”, kiedy ratuje się życie matki kosztem życia dziecka, chociaż gdyby nie wykonać aborcji, to wówczas dziecko mogłoby przeżyć, natomiast matka zmarłaby w wyniku śmiertelnej patologii. Rhonheimer twierdzi, że wielkim wyzwaniem dla współczesnej teologii moralnej ciągle pozostaje przezwyciężenie szkodliwego dziedzictwa fizykalizmu i związanego z nim nieuzasadnionego rygoryzmu. Fizykalizm jest błędem polegającym na myleniu porządku moralnego z ontologicznym oraz przedmiotu aktu moralnego i sprawczości moralnie istotnej z fizyczną charakterystyką i przyczynowością zdarzeń naturalnych.