Keywords
rodzina
statusy tożsamości
tożsamość osobowa
wychowanie
How to Cite
Abstract
W artykule podjęto tematykę roli rodziny w procesie kształtowania tożsamości. Tożsamość rozumiana jest jako wynik osobistej autorefleksji nad własnymi potrzebami, celami, zasobami, co w konfrontacji z zebranymi i przetworzonym informacjami na temat siebie, pozwala odpowiedzieć młodemu człowiekowi na podstawowe tożsamościowe pytanie: Kim jestem? Prezentowany tekst ukazuje uwarunkowania rozwoju tożsamości, skupia się na opisie predyspozycji i kompetencji rodzinnych potrzebnych do rozwiązania tożsamościowego zamętu oraz korzystnego i niekorzystnego zachowania dorosłych wpływającego na kształtowanie się różnych typów tożsamości.
References
Adamski F. (2002), Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków.
Knafo A., Schwartz H. (2004), Identity formation and parent–child value congruence in adole-scence, „British Journal of Developmental Psychology”, 22, s. 439-458.
Brzezińska A.I., Piotrowski K., Garbarek-Sawicka E., Karowska K., Muszyńska K. (2010), Wymiary tożsamości a ich podmiotowe i kontekstowe korelaty, „Studia Psychologiczne”, 1(49), s. 81-93.
Brzezińska A.I. (2017), Tożsamość u progu dorosłości, Poznań.
Bynner J.M. (2005), Rethinking the youth phase of the life course: the case for emerging adult-hood?, „Journal of Adolescence”, 19, s. 417-428.
Carroll S.J. Badger S., Willoughby B.J., Nelson L.J., Madsen S.D., McNamara Barry C., Ready or Not?, Criteria for Marriage Readiness Among Emerging Adults, „Journal of Adolescent Re-search, 23(3)2009, 349-375.
Côté J.E., Bynner J.M. (2008), Changes in the transition to adulthood in the UK and Canada: the role of structureand agency in emerging adulthood, „Journal of Youth Studies”, 11(3), s. 251-268.
Côté J.E. (1997), An empirical test of the identity capital model, „Journal of Adolescence”, 20, s. 577-597.
Chlewiński Z. (1989), Religijność dojrzała, w: Wybrane zagadnienia z psychologii pastoralnej, red. Z. Chlewiński, Lublin, s. 9-41.
Erikson E.H. (1997), Dzieciństwo a społeczeństwo, tłum. P. Hejmej, Poznań.
Erikson E.H. (2004), Kryzysy zdrowej osobowości, w: Tożsamość a cykl życia, red. E.H. Erikson, tłum. M. Żywicki, Poznań, s. 46-96.
Frankl V.E. (1984). Homo patiens, tłum. R. Czernecki, J. Morawski, Warszawa.
Gasiul H. (2012), Psychologia osobowości. Nurty, teorie, koncepcje, Warszawa.
Marcia J.E. (1966), Development and validation of ego – identity status, „Journal of Personality and Social Psychology”, 3 (5), s. 551-558.
Marcia J.E. (1980), Identity in adolescence, w: Handbook of adolescent psychology,
red. J. Adelson, New York, s. 159-187.
Arnett J.J. (2000), Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties, „American Psychologist”, 55 (5), s. 469-480.
Arnett J.J. (2004), Emerging adulthood, The wind in groad from the late teens through the twen-ties, Oxford.
Harwas-Napierała B. (2010), Rodzina w kontekście współczesnych zagrożeń, w: Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego, red. T. Rostowska, A. Jarmołowska, Warszawa, s. 11-21.
Harwas-Napierała B. (2015), Dojrzałość osobowa dorosłych jako czynnik chroniący rodzinę „Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal”, 21, 1, s. 47-52
Hendry L.B., Kloeb M. (2007), Conceptualizing emerging adulthood: inspecting the Emperor’s new clothes? „Child Development Perspectives”, nr 1(2), s. 74-79.
Jagieła J. (2007), Relacje w rodzinie a szkoła. Krótki przewodnik psychologiczny, Kraków.
Jarmakowski T. (2011), Rola myślenia ruminacyjnego w podatności na wyuczoną bezradność, „Studia Psychologiczne”, 49(1), s. 61-72.
Kozielecki J. (1991), Z Bogiem albo bez Boga, Warszawa.
Kubiak-Szymborska E. (2008) Środowisko rodzinne a proces kreowania tożsamości jego człon-ków: pułapki krętych ścieżek współczesności, w: Wychowanie rodzinne w teorii i praktyce. Roz-wój pedagogicznej orientacji familiologicznej, red. A.W. Janke, Toruń, s. 49-65.
Kupaj L., Krysa W. (2014), Kompetencje coachingowe dla nauczycieli, Warszawa.
Luyckx K., Goossens L., Soenens B. (2006), A developmental contextual perspective on identity construction in emerging adulthood: change dynamics in commitment formation and commit-ment evaluation, „Developmental Psychology”, 42(2), s. 366-380.
Luyckx K., Schwartz S.J., Berzonsky M.D., Soenens B., Vansteenkiste M., Smits I., Goossens L. (2008), Capturing ruminative eksploration: Extending the four-dimensional model of identity formation in late adolescence, „Journal of Research in Personality”, 42, s. 58-82.
Malim T., Birch A., Wadeley A. (1998), Wprowadzenie do psychologii, tłum. J. Bobryk, J. Su-checki, Warszawa.
Marcia J.E. (1980). Handbook of adolescence psychology, New York.
Marcia J.E. (1966), Development and validation of ego – identity status, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 3 (5), s. 551-558.
Mead M. (1978), Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa.
Newman B.M., Newman P.R. (2012), Live-Span Development. A Psychosocial Approach, Wadsworth.
Oleszkowicz A. (1995), Kryzys młodzieńczy – istota i przebieg, Wrocław.
Oleś P. (2011), Psychologia człowieka dorosłego, Warszawa.
Opozda D. (2003a), Patologia w relacjach rodzinnych przedmiotem diagnozy pedagogicznej, „Roczniki Pedagogiki Rodziny”, t. VI, s. 75-83.
Opozda D. (2003b), Świadomość wychowawcza rodziców, w: Dziecko — nauczyciel — rodzice. Konteksty edukacyjne, red. R. Piwowarski, Białystok–Warszawa, s. 155-163.
Opozda D. (2007), Wychowawcza funkcja rodziców w rozwoju tożsamości młodzieży, „Przegląd Pedagogiczny”, 1, s. 49-56.
Popielski K. (2011), Człowiek podmiot osobowy, w: Współczesny fenomen osoby. W kręgu myśli personalistycznej Wincentego Granata, red. K. Guzowski, G. Barth, Lublin, s. 87-98.
Sęk H. red. (2000). Społeczna psychologia kliniczna, Warszawa.
Wiszejko-Wierzbicka B., Kwiatkowska A. (2017), Wchodzenie w dorosłość. Ogólnopolskie ba-danie młodych Polaków w wieku 18-29 lat, „Studia Socjologiczne”, 2(229), s. 147-176.
Zagórska W., Jelińska M., Surma M., Lipska A. (2012), Wydłużająca się droga do dorosłości, Warszawa.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.