Keywords
embryo animation
non-animated zygote
successive personalisation
simultaneous personalisation
twin division of the blastocyst
descriptive- functionalist concept of the person
ontological-axiological concept of the person
How to Cite
Abstract
The controversy over the animation (personalisation) of the human embryo is nowadays becoming a particularly pressing theological issue due to the widespread methods of in vitro fertilisation whose adequate ethical evaluation requires a clear definition of the ontological and anthropological status of the human being in the early stages of embryogenesis. The starting point for the ontological analyses is the empirical case of monozygotic twins. The paper provides a critical assessment of the concept of delayed animation developed in the neo-Thomistic tradition (T. Ślipko). The main models of arguments for simultaneous animation developed by leading Polish bioethics are presented. An own model of argumentation justifying animation at conception is also presented. This model ascertains twinness of the zygote from the conception and refers by analogy to the case of inseparable Siamese twins.
References
Andrzejuk, Artur. 2016. Problem źródeł Tomaszowej koncepcji esse jako aktu bytu. Rocznik Tomistyczny, 5, 173-187.
Biesaga, Tadeusz. 2004. Bioetyka początku życia Tadeusza Ślipko. W: Bioetyka polska, red. Tadeusz Biesaga, 7-22. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Bortkiewicz, Paweł. 1999. W służbie życia. t. 1: Demaskacja „kultury śmierci”. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
Chyrowicz, Barbara. 2000. Bioetyka i ryzyko. Argument „równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki. Lublin: TN KUL.
Chyrowicz, Barbara. 2002. Początek życia ludzkiego. Czy ludzka zygota ma status osoby?. Roczniki Filozoficzne, 50 (3), 205-218.
Chyrowicz, Barbara. 2015. Bioetyka: anatomia sporu. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Czachorowski, Marek. 2018. Abortion in the Universal Encyclopedia of Philosophy. Studia Gilsoniana, 7 (4), 567-578.
Demel, Sabine. 1994. Was für ein Wesen ist der Fötus?. Theologie und Philosophie, 69, 224-237.
Demmer, Klaus. 1987. Leben im Menschenhand. Grundlagen des bioethischen Gesprächs. Freiburg: Universität-Verlag.
Duchliński, Piotr. 2006. Status embrionu ludzkiego w ujęciu Jana Pawła II. W: Bioetyka personalistyczna, red. Tadeusz Biesaga, 165-194. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Duchliński, Piotr. 2009. Natura ludzka, prokreacja a in vitro w perspektywie metafizycznej i postmetafizycznej. Próba metateoretycznej analizy stanowisk. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 15, 44-70.
Duchliński, Piotr i inni. 2017. Etyka a fenomen życia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
Dziuba, Andrzej Franciszek. 2005. Świadectwem Kościoła jest także jego milczenie – wokół animacji embrionu ludzkiego. W: Geny – wolność zapisana? Meandry współczesnej genetyki. Przesłanie moralne Kościoła, red. Janusz Nagórny, Piotr Kieniewicz, 119-132. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Ficoń, Marta. 2012. Od piekła do nadziei zbawienia. Rozwój kwestii zbawienia dzieci zmarłych bez chrztu świętego w teologii katolickiej i jej egzystencjalna doniosłość. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Ficoń, Marta. 2013. Egzystencjalne konsekwencje przemian w teologicznym rozumieniu losu dzieci zmarłych bez chrztu świętego. W: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. Jan Dziedzic, Piotr Guzdek, 39-58. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Ford, Norman Michael. 1995. Kiedy powstałem? Problem początku jednostki ludzkiej w historii, filozofii i w nauce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gałecki, Sebastian. 2017. Kontrowersje ontologiczne wokół kryterium śmierci mózgowej. W: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red.Grzegorz Hołub, Piotr Duchliński, 123-154. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Guzdek, Piotr. 2020. Eklezjalny wymiar pogrzebu dziecka zmarłego bez chrztu w okresie prenatalnym. Perspektywa rzymskokatolicka. SOTER. Religious Science Journal, 73, 21-37. https://doi.org/10.7220/2335-8785.73(101).2
Hołub, Grzegorz. 2014. Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Hołub, Grzegorz. 2016a. In vitro i eutanazja. Nowy paradygmat początku i końca życia?. W: Wokół antropologii Karola Wojtyły, red. Andrzej Maryniarczyk, Paulina Sulenta, Tomasz Duma, 399-410. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Hołub, Grzegorz. 2016b. Potencjalność embrionu a koncepcja duszy ludzkiej. Rocznik Tomistyczny, 5, 235-245.
Hołub, Grzegorz. 2017. Śmierć człowieka a śmierć osoby. W: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red. Grzegorz Hołub, Piotr Duchliński, 177-191. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Jan Paweł II. 1995. Encyklika „Evangelium vitae”.
Karocki, Piotr. 2020. Animacja, re-animacja i de-animacja w ujęciu teologii dogmatycznej. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Katechizm Kościoła katolickiego. 1992. Poznań: Pallottinum.
Kieniewicz, Piotr. 2013. Bioetyczny labirynt, czyli o różnych trudnych sprawach w medycynie i życiu możliwie prostym językiem.... Licheń Stary.
Kongregacja Nauki Wiary. 1974. Deklaracja o przerywaniu ciąży „Quaestio de abortu”.
Krąpiec, Mieczysław Albert. 19885. Metafizyka. Zarys teorii bytu. Lublin: TN KUL.
Krąpiec, Mieczysław Albert. 2008. Metafizyka – ogólna teoria rzeczywistości. W: Wprowadzenie do filozofii, Mieczysław Albert Krąpiec i inni, 89-228. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Machinek, Marian. 2000. Życie w dyspozycji człowieka. Teologia moralna wobec problemów etycznych u początków życia ludzkiego. Olsztyn: Warmińska Księgarnia Diecezjalna Hosianum.
Machinek, Marian. 2007. Spór o status ludzkiego embrionu. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Machinek, Marian. 2013. Miejsce pośrednie? O wiecznym losie dzieci zmarłych bez chrztu. W: Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, red. Jan Dziedzic, Piotr Guzdek, 59-72. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII.
Maryniarczyk, Andrzej. 2013. Spór o opóźnioną animację. Prawdziwy czy pozorny problem?. W: Wokół genezy człowieka. Studia i rozprawy, red. Piotr Stanisław Mazur, 55-90. Kraków: Wydawnictwo WAM.
McMahan, Jeff. 2007. Killing embryos for stem cell research. Metaphilosophy, 38 (2/3), 170-189. doi.org/10.1111/j.1467-9973.2007.00488.x Cyt. za: Galewicz, Włodzimierz. 2013. Status ludzkiego zarodka a etyka badań biomedycznych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Melina, Livio. 2016. Kurs bioetyki. Ewangelia życia, tłum. Katarzyna Wójcik. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Morciniec, Piotr. 1993a. Postawy nieprzychylne wobec dziecka poczętego. W: W obronie życia poczętego, red. Piotr Kosmol, 55-71. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Morciniec, Piotr. 1993b. Argumentacja współczesnego Kościoła na rzecz człowieczeństwa nienarodzonych. Studia Theologica Varsaviensia, 31 (2), 225-244.
Morciniec, Piotr. 2001. Pytanie o początek życia człowieka – dylematy bioetyki przełomu wieków. W: U progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa. Wykłady otwarte zorganizowane w okresie Wielkiego Postu 2001 roku, red. Marcin Worbs, 77-91. Opole: Redakcja Wydawnictw WT UO.
Muszala, Andrzej. 2011. Istota argumentacji teologicznej w bioetyce. Teologia i Moralność, 2 (10), 7-32. doi.org/10.14746/tim.2011.10.2.1
Muszala, Andrzej. 2013. Czy embrion ludzki jest osobą ludzką?. W: Człowiek – od kiedy?, red. Roman Słowiński, 85-120. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych PAN.
Muszala, Andrzej. 2015. Spór o człowieka: embrion – komórka czy człowiek? Refleksje historyczne z perspektywy filozoficzno-tomistycznej. W: Spór o początek i koniec życia ludzkiego, red. Andrzej Maryniarczyk, Arkadiusz Gudaniec, Zbigniew Pańpuch, 379-398. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Muszyńska, Renata. 2001. Koncepcja człowieka w komentarzu św. Tomasza do traktatu „O duszy” Arystotelesa. Studia Theologica Varsaviensia, 39 (1), 71-88.
Otowicz, Ryszard. 1998. Etyka życia. Bioetyczny i teologiczny kontekst problematyki życia poczętego. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Pius XII. 1950. Encyklika „Humani Generis”.
Sala, Roman. 2013. Początki życia ludzkiego w komentarzach patrystycznych. Polonia Sacra, 17, 1(32), 51-70.
Ślipko, Tadeusz. 1994. Granice życia: dylematy współczesnej bioetyki . Kraków: Wydawnictwo WAM.
Ślipko, Tadeusz. 2004. Problem animacji a status antropologiczny i etyczny zygoty wobec możliwości klonowania. W: Bioetyka polska, red. Tadeusz Biesaga, 214-221. Kraków: WN PAT.
Ślipko, Tadeusz. 20052. Zarys etyki szczegółowej. t. 1: Etyka osobowa. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Ślipko, Tadeusz. 2010. cz. 2: Współczesna debata nad ustawą o aborcji. W: Aborcja: spojrzenie filozoficzne, teologiczne, historyczne i prawne, red. Tadeusz Ślipko, Marek Starowieyski, Andrzej Muszala, 25-159. Kraków: Wydawnictwo Petrus.
Ślipko, Tadeusz. 2012. Bioetyka: najważniejsze problemy. Kraków: Wydawnictwo Petrus.
Szawarski, Zbigniew. 1978. Etyka i przerywanie ciąży. Etyka, 16, 51-80.
Szostek, Andrzej. 1990. Natura, rozum, wolność: filozoficzna analiza koncepcji twórczego rozumu we współczesnej teologii moralnej. Rzym–Lublin: Fundacja Jana Pawła II.
Szostek, Andrzej. 1995. Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wojtysiak, Jacek. 2017. Jeszcze o istnieniu – próba rekapitulacji. Roczniki Filozoficzne, 65 (4), 93-114.
Woroniecki, Jacek. 1995. Katolicka etyka wychowawcza. t. 1: Etyka ogólna. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Wróbel, Józef. 1999. Człowiek i medycyna. Teologicznomoralne podstawy ingerencji medycznych . Kraków: Wydawnictwo Księży Sercanów.
License
Copyright (c) 2021 Piotr Guzdek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).