Słowa kluczowe
świeccy
eklezjologia
synod
synodalność Kościoła
struktury synodalne
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie roli świeckich w synodalności Kościoła od Soboru Watykańskiego II do papieża Franciszka. Zainicjowana bowiem przez Vaticanum II eklezjologia communio zaowocowała odnową synodalności w życiu i misji Kościoła. W części historyczno-teologicznej wskazano na zależność teologii laikatu od eklezjologii. Dopiero odnowa eklezjologii, która dokonała się pod koniec XIX wieku, przyniosła przełom w postaci nowej wizji roli świeckich w Kościele. Zainicjowało to wieloetapowy proces, którego ostatnim ogniwem jest synodalna wizja Kościoła wspierana przez papieża Franciszka. W części systematycznej ukazano trzy podstawowe aspekty synodalności Kościoła: (1) aspekt teologiczny (synodalność jako konstytutywny wymiar Kościoła), (2) aspekt duszpasterski (synodalność jako mechanizm funkcjonowania Kościoła), (3) aspekt instytucjonalno-prawny (formy realizacji synodalności). Wszystkie one odnoszą się do Kościoła jako Ludu Bożego, a zatem obejmują wszystkich ochrzczonych, tak duchownych, jak i świeckich.
Bibliografia
Bartnik, Czesław Stanisław. 2003.Dogmatyka katolicka, t. 2. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Benedykt XVI. 2005.Encyklika „Deus caritas est” o miłości chrześcijańskiej.
Bujak, Janusz. 2021. Nauczanie papieża Franciszka o synodalności w kontekście współczesnej refleksji teologicznej i ekumenicznej.Collectanea Theologica, 91(1), 51-76. https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.03 DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.03
Cattaneo, Arturo. 2003.La Chiesa locale. I fondamenti ecclesiologici e la sua missione nella teologia postconciliare. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
Codex Iuris Canonici /Kodeks prawa kanonicznego. 2004.Poznań: Pallottinum.
Franciszek. 2013.Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie.
Franciszek. 2014.Przemówienie do Kurii Rzymskiej. Kuria Rzymska i Ciało Chrystusa. Dostęp: 05.07.2022. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2014/december/documents/papa-francesco_20141222_curia-romana.html.
Franciszek. 2015. Przemówienie podczas uroczystości upamiętniającej 50. rocznicę ustanowienia Synodu Biskupów. L’Osservatore Romano, 11, 4-8.
Franciszek. 2021a. Homilia podczas Mszy św. na otwarcie Synodu na temat synodalności. Dostęp: 05.07.2022. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/homilies/2021/documents/20211010-omelia-sinodo-vescovi.html .
Franciszek. 2021b.Przemówienie do wiernych diecezji rzymskiej, Aula Św. Pawła. Dostęp: 05.07.2022. https://ko ngreskk.pl/wp-content/uploads/2021/10/Przemo%CC%81wienie-Franciszka-18-wrzes%CC%81nia-2021-pl.pdf.
Greshake, Gisbert. 2020.Kirche wohin? Ein real-utopischer Blick in die Zukunft. Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
Jan Paweł II. 1988.Adhortacja apostolska „Christifideles laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II.
Jan Paweł II. 1990.Encyklika „Redemptoris missio” o stałej aktualności powołania misyjnego.
Jan Paweł II. 1994.List apostolski„Tertio millennio adveniente”.
Jan Paweł II. 1999. Homilia na zakończenie VI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów,29 X 1983. W: Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, t. 6, cz. 2 (lipiec-grudzień 1983), 417-418. Poznań: Pallottinum.
Janssen, Kurt. 1966. Zentralismus, Römischer Zentralismus. W:Lexikon Theologie und Kirche, t. 10, red. Josef Höfer i Karl Rahner, 1349-2349.Freiburg im Breisgau.
Kasper, Walter. 2014.Kościół katolicki. Istota – rzeczywistość – posłannictwo, tłum. Grzegorz Rawski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Katechizm Kościoła katolickiego. 20022. Poznań:Pallottinum.
Kehl, Medard. 19923.Die Kirche. Eine katholische Ekklesiologie. Würzburg: Echter Verlag.
Kehl, Medard. 2003. Zum jüngsten Disput um das Verhältnis von Universalkirche und Ortskirche. W:Kirche in Ökumenischer Perspektive: Kardinal Walter Kasper zum 70. Geburtstag, red. Peter Walter, Klaus Krämer i George Augustin, 81-101.Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
Kijas, Zdzisław. 2020. Dynamiczny charakter norm odnoszących się do Synodu Biskupów. Na kanwie pięćdziesięciolecia motu prioprio Pawła VI Apostolica sollicitudo.W: Synodalność. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka, red. Paweł Rabczyński, 71-82. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
Kirche im Werden. Studien zum Thema Amt und Gemeinde im Neuen Testament, red. Hainz, Josef. 1976. Paderborn: Verlag Ferdinand Schöningh.
Klausnitzer, Wolfgang. 2004.Der Primat des Bischofs von Rom. Entwicklung – Dogma – Ökumenische Zukunft. Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
Klausnitzer, Wolfgang. 2010.Kirche, Kirchen, Ökumene. Lehrbuch der Fundamentaltheologie für Studierende, Religionslehrer und Religionslehrerinnen. Regensburg: Verlag Friedrich Pustet.
Kongres Katoliczek i Katolików. 2021.Raport o parafii przygotowany przez grupę „Władza w Kościele” w ramach prac Kongresu Katoliczek i Katolików. Dostęp: 19.07.2022. https://kongreskk.pl/2021/12/07/raport-o-parafii-i-pierwszy-rok-kongresu/
Legrand, Hervé. 2016.Communio Ecclesiae, communio Ecclesiarum, collegium episcoporum.W:La riforma e le riforme nella Chiesa, red. Antonio Spadaro i Carlos María Galli, 159-188.Brescia: Queriniana.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna. 2021.Synodalność w życiu i misji Kościoła, tłum. Adam Sejbuk. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy.
Paweł VI. 1965.Motu proprio „Apostolica sillicitudo”. Dostęp: 05.07.2022. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/motu/apostolica_sollicitudo_15091965.html.
Pottmeyer, Herman Josef. 1971.Theologie der synodalen Strukturen, W: Fragen der Kirche heute,red. Adolf Exeler, 164-172. Würzburg:Echter Verlag.
Pottmeyer,Herman Josef. 2016.La Chiesa in cammino, per configurarsi come Popolo di Dio.W:La riforma e le riforme nella Chiesa, red. Antonio Spadaro i Carlos María Galli, 66-81. Brescia: Queriniana.
Rabczyński, Paweł. 2020. Synodalność według papieża Franciszka.W:Synodalność. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka, red. Paweł Rabczyński, 115-125. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
Ratzinger, Joseph. 1964. Konkrete Formen bischöflicher Kollegialität. W: Ende der Gegenreformation? Das Konzil. Dokumente und Deutung, red. Johann Christoph Hampe, 155-163. Stuttgart – Mainz: Kreuz Verlag – Matthias Grünewald Verlag.
Ratzinger, Joseph. 1969.Das neue Volk Gottes. Entwürfe zur Ekklesiologie, Düsseldorf: Patmos Verlag.
Ratzinger, Joseph. 1985. Zur Lage des Glaubens. Ein Gespräch mit Vittorio Messori, München: Verlag Neue Stadt.
Ratzinger, Joseph. 2013.Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne. Opera omnia t. VIII/1, tłum. Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Sesboüé, Bernard. 2000.Wierzę. Wezwanie do wiary katolickiej dla kobiet i mężczyzn XXI wieku, tłum. Maria Żurowska. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.
Sobór Watykański II. 1964.Konstytucja dogmatyczna o Kościele„Lumen gentium”.
Söding, Thomas 1997.Blick zurück nach vorn. Bilder lebendiger Gemeinden im Neuen Testament, Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
Söding, Thomas. 2020. Synodalität aus katholischer Sicht. Auf der Suche nach neuen Dynamiken.Catholica, 74(2), 93-111.
Weigel, George. 2020.Następny papież. Urząd Piotra i misja Kościoła. Poznań: W drodze.
Werbick, Jürgen. 1994.Kirche. Freiburg im Breisgau:Verlag Herder.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Krystian Kałuża
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Teologia i Moralność są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Teologia i Moralność udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych w Teologii i Moralności pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).