The participation of the lay faithful in the Church judiciary
PDF (Język Polski)

Keywords

lay faithful
ecclesiastical tribunals
ecclesiastical offices and ministries
lay judge
power of governance

How to Cite

Brzemia-Bonarek, A. (2022). The participation of the lay faithful in the Church judiciary. Teologia I Moralność, 17(2(32), 75–103. https://doi.org/10.14746/TIM.2022.32.2.5

Abstract

The aim of the article is to present the problem of the implementation of the apostolic mission of lay lawyers in the structures of the ecclesiastical judiciary. Against the background of analyses and norms of general character, the specificity of this issue in the Catholic Church in Poland is presented. The text is divided into three parts. In the historical introduction the development of the doctrine of the Church concerning the participation of the lay faithful in the structures of ecclesiastical institutions, in particular in ecclesiastical courts, is presented. Then, as a result of a search made by the author, the numerical status of the employed laity in the episcopal courts of Poland is presented. The last part of the article is an attempt to clarify the existing situation both in terms of livelihood realities (ecclesiastical institutions in Poland as employers) and the still cautious reception by Polish Catholics of the thought of the Second Vatican Council with regard to the participation of the lay faithful in ecclesiastical governance (potestas regiminis). On the basis of the literature on the subject, the theological basis for the legitimacy of the inclusion of the laity in the structures of governance and administration of justice in the Church and the corresponding doctrinal thought of the Church’s universal law in force are indicated.

https://doi.org/10.14746/TIM.2022.32.2.5
PDF (Język Polski)

References

Bartczak, Adam. 2012.Udział wiernych świeckich w sądownictwie kościelnym, Prawo i Kościół 4, 47-61.

Beal, John P. 2016. The Ordinary Process According to Mitis Iudex: Challenges to Our "Comfort Zone".The Jurist, 76 (1),159-196. https://doi.org/10.1353/jur.2016.0008

Beal, John P.,James A. CorideniTheodore J Green. 2000. The New Commentary on the code of Canon Law.New York: CLSA.

Benedykt XVI. 2012.Audiencja generalnaRegina coeliw Castel Gandolfo.Dostęp: 30.06.2022.http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/it/angelus/2012/documents/hf_ben-xvi_reg_20120409_easter-monday.html.

Beyer, Jean Baptiste.1986. Iudex laicus vir vel mulier, Periodica de Re Canonica, 75 (1-2), 29-60.

Bielecki, Stanisław.1937. De munere advocati, Romae.

Brzemia-Bonarek, Aleksandra. 2017.Zakaz łączenia stanowisk w procesie małżeńskim według artykułu 36 Instrukcji Dignitas Connubii- kilka uwag o charakterze deontologicznym, "Ius Matrimoniale" 28 (3),61-81. https://doi.org/10.21697/im.2017.28.3.04

Coccopalmerio, Francesco.1984. I "Christifideles" in genere e i "Christifideles laici".W: Termi pastorali del nuovo Codice,15-54. Brescia:Queriniana.

Conferenza Episcopale Italiana. 03.12.2019.Determinazioni riguardanti i Tribunali ecclesiastici italiani in materia di nullità matrimoniale.Prot. nr 768/2019.Dostęp: 30.06.2022. http://giuridico.chiesacattolica.it/wp-content/uploads/sites/37/Determinazioni-Tribunali-03.12.2019-3.pdf.

Conferenza Episcopale Italiana.01.03.2003.Determinazioni circa la remunerazione dei giudici laici e dei patroni stabili laici nei tribunali ecclesiastici regionali italiani.Prot. nr 125/0329-32. Dostęp: 30.06.2022.http://www.chiesacattolica.it/wp-content/uploads/sites/31/2017/02/Giudici_Patroni_Trib.pdf.

de Agar Martin, Jose Tomás i Luis Navarro. 20092. Legislazione delle conferenze episcopali complementare al C.I.C.Roma: Colleti a San Pietro.

Erlebach, Grzegorz. 2004. Le allocuzioni dei ommi Pontifici alla Rota Romana (1939-2003), Studii Giuridici 66. Romae: Libreria Editrice Vaticana.

Francesco. 2022. Costituzione Apostolica Praedicate Evangelium sulla Curia Romana e il suo servizio alla Chiesa e al Mondo, 19.03.2022.

Ghirlanda,Gianfranco. 1983. I laici nella Chiesa secondo il nuovo Codice di Diritto Canonico.LaCiviltà Cattolica, 134 (2), 531-534.

Ghirlanda,G. 2022.Ruolo dei laici e carattere vicario della Curia, 1, Conferenza Stampa di presentazione della Costituzione Apostolica "Praedicate Evangelium" sulla Curia Romana e il suo servizio alla Chiesa nel mondo, 21.03.2022. W:Bollettino sala stampa della Santa Sede,n.192. Dostęp: 30.06.2022.http://www.press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2022/03/21/0192/00417.html.

Ghisoni,Linda. 2014.La cooperazione della donna all'esercizio della potestà di giurisdizione nei tribunali ecclesiastici. W: Kobieta w Kościele i społeczeństwie, red. Andrzej Pastwa, 92-101. Katowice: Wydawnictwo św. Jacka.

GUS. 2021.64 edycja Małego Rocznika Statystycznego, wersja pdf. Dostęp: 30.06.2022. http://www.stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/maly-rocznik-statystyczny-polski-2021,1,23.html.

Jan Paweł II. 1987. Letteraeapostolicae"Mulieris dignitatem".

Jan Paweł II. 1988. Adhortacja apostolska "Christifideles laici".

Kodeks prawa kanonicznego.1983. Zaktualizowany przekład na język polski.2022.Poznań: Pallottinum.

Kouveglo, Émile.2017. I fedeli laici e l'esercizio della potestà nella Chiesa. Status quæstionis e ricerca di una chiave funzionale di lettura.Apollinaris, 90 (1), 207-230.

Krukowski Józef i Remigiusz. Sobański. 2003. Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego, t. I,ks. I: Normy ogólne, red. Józef Krukowski. Poznań: Pallottinum.

Leksykon prawa kanonicznego, red. Mirosław Sitarz. 2019. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Majer, Piotr. 2014.Zakres uprawnień wiernych świeckich w Kościele. Stan obecny i perspektywy.W: Hodie et Cras. Dziś i jutro Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku 30 lat od promulgacji, red. Krzysztof Burczak, 129-146. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Malecha, Paweł. 2020. Uwagi Sygnatury Apostolskiej na temat funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości w kontekście corocznych sprawozdań.W: Małżeństwo i jego nieważność a współczesne sądownictwo Kościoła. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 10-11 czerwca 2019roku. red. Tomasz Rozkrut, 17-37. Tarnów: Biblos.

Miziński, Artur Grzegorz. 2011.Status adwokata w Kościele łacińskim.Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium.

Ołdakowski, Krzysztof. 2020.Papieska intencja na październik: kobiety w gremiach decyzyjnych, 09.10.202,Dostęp: 30.06.2022.http://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2020-10/papieska-intencja-na-pazdziernik-kobiety-w-gremiach-decyzyjnych.html

Paweł VI. 1971. Motu proprio"Causas matrimoniales".AAS 61 (1971), 441-446;

Pikus, Szymon. 2009. Niezawisłość sędziego kościelnego. Lublin-Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.

Polak, Józef. 2020.Wyjaśnienie papieskiej intencji AM-październik 2020.W: "Apostolstwo Modlitwy. Krajowy Sekretariat w Polsce", 02.10.2020, Dostęp: 30.06.2022.http://www.ampolska.co/art-2597-Wyjasnienie-papieskiej-intencji-AM-pazdziernik-2020.htm.

S.C. Disciplina Sacramentorum.1936.InstructioProvida Mater. AAS 28 (1936), Ser.II. V.III- num 10.

Rea, Francesco Salvatore. 2018. L'esercizio della potestà giudiziaria del fedele laico attraverso il prisma della Potestas gubernandi in Ecclesia. Sollecitazioni teologiche e canonistiche per una "Chiesa in uscita. Stato, Chiese e Pluralismo Confessionale (rivista online),n.37, Nov. 2018. DOI: 10.13130/1971-8543/10837.

Rozkrut, Tomasz. 2015. Recepcja instrukcji procesowej Dignitas connubii w Polsce. Annales Canonici, 11, 177-193. https://doi.org/10.15633/acan.1062

Sobański, Remigiusz. 1977. Prawo a wolność osoby odrodzonej we chrzcie.Prawo Kanoniczne20 (3-4), 47-65. https://doi.org/10.21697/pk.1977.20.3-4.03

Sobański, Remigiusz. 2006. Zaskoczeni soborem. Retrospektywne rozważania o recepcji Soboru Watykańskiego II.W: Wierność i aggiornamento. Wokół recepcji Soboru WatykańskiegoII, red. Grzegorz Kucza,126-135. Katowice: Wydawnictwo św. Jacka.

Sobański, Remigiusz. 2010. Między rygoryzmem a laksyzmem. Kanoniczny proces o nieważność małżeństwa na tle kondycji małżeństwa sakramentalnych w Polsce. Prawo Kanoniczne, 53 (3-4), 161-169. https://doi.org/10.21697/pk.2010.53.3-4.07

Sobór Watykański II. 1964. Konstytucja dogmatyczna o Kościele "Lumen gentium".

Sobór Watykański II. 1965. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym "Gaudium et spes".

Sosnowski, Andrzej. 2015. Art.1/Tytuł1-Własciwość sądu i trybunały.W: Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, red. Piotr Skonieczny, 55-83. Tarnów: Biblos.

Sztychmiler, Ryszard. 2007. Komentarz do art. 43.W:Komentarz do Instrukcji procesowej Dignitas Connubii, red. Tomasz Rozkrut, 85-88.Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.

Wernz, Francsco Xav. iPetrus Vidal. 1927.Ius Canonicum Ad Codicis Normam Exactum, Tomus VI, De Processibus. Romae.