Solidarność jako obecność i współodczuwanie – Józefa Tischnera wizja człowieczeństwa

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza filozoficznej refleksji ks. Józefa Tischnera na temat solidarności. Przedstawiam ją jako kluczowy element jego wizji człowieka. Rozumie on solidarność nie jako abstrakcyjny ideał, lecz jako trudne do zrealizowania zobowiązanie wymagające odwagi, współczucia i otwartości na drugiego człowieka. Podkreśla, że nieautentyczna solidarność, uproszczona lub instrumentalnie wykorzystywana, może prowadzić do nadużyć. Jako fundament tej koncepcji przedstawiam Tischnerowską antropologię. Człowiek, według Tischnera, jest istotą relacyjną, zdolną do przekraczania siebie poprzez miłość, dialog i odpowiedzialność. Wolność człowieka wiąże się z obowiązkiem podejmowania decyzji w duchu solidarności z innymi, zwłaszcza w obliczu cierpienia.

W artykule, posługując się hermeneutyką jako metodą interpretacji, przywołuję biblijne przypowieści, które Tischner przedstawiał jako metafory solidarności: Hiob – ilustruje, jak solidarność przejawia się w obecności i wsparciu w cierpieniu, choć często bywa niedoskonała. Syn marnotrawny – ukazuje miłosierdzie i gotowość do przyjęcia drugiego, niezależnie od jego błędów. Miłosierny Samarytanin – stanowi przykład aktywnej solidarności, przekraczającej społeczne i kulturowe podziały.

We wnioskach podkreślam, że Tischnerowska wizja solidarności opiera się na obecności i współodczuwaniu, które są fundamentem budowania wspólnoty. Jest to wezwanie do przekraczania egoizmu, odważnego angażowania się w życie innych oraz odpowiedzialnego podejmowania działań na rzecz dobra wspólnego.