„W biologię rodzenia wpisana jest genealogia osoby”. W stronę sedna sporu o Humanae vitae

Abstrakt

Od momentu publikacji encykliki „Humanae viate” w roku 1968 przez Pawła VI trwa wokół tego dokumentu gorąca dyskusja. Ożywa w sposób szczególnie intensywny przy okazji kolejnych rocznic publikacji dokumentu. Kolejne dekady pokazywały szereg problemów związanych nie tylko z samą etyką życia małżeńskiego i etyką seksualna, ale i koncepcją sumień czy uznaniem bądź odrzuceniem powagi Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Ostatnie miesiące przyniosły kolejne głosy antagonistów i protagonistów dokumentu.

Wśród przeciwników bądź krytyków encykliki pojawiły się poglądy kwestionujące nauczanie, że antykoncepcja jest wewnętrznie zła. To oznacza w konsekwencji przyjęcie tezy, że nie ma w ogóle żadnych czynów wewnętrznych złych czynów. Idąc dalej, należy zauważyć, że każde ludzkie działanie jest określone w swoim moralnym charakterze wyłącznie przez proporcję między jego dobrymi i złymi skutkami.

W konfrontacji z tymi poglądami artykuł prezentuje zarys prawdy antropologicznej i teologicznej leżącej u podstaw „Humanae vitae” a egzegezowanej z wnikliwością przez św. Jana Pawła II. Pozwala to na wydobycie kilku podstawowych tez odnoszących się do teologicznej wizji małżeństwa i rodzicielstwa: 1) dla odczytania prawdy o małżeństwie i rodzicielstwie  niezbędne jest uznanie w pełnej rozciągłości prawdy o godności osoby ludzkiej, 2) osoba realizuje się w pełni w rzeczywistości daru, który tworzy komunię międzyosobową z udziałem ciała ludziego, 3) komunia i obdarowanie dokonywane z pomocą „znaku” ciała realizują się w międzyosobowej miłości małżeńskiej, 4) szczególnym (choć nie jedynym) aktem miłości małżeńskiej jest akt małżeński, 5) logika małżeńskiego bycia darem dla osoby ma swoją specyfikę, którą jest nierozłączność więzi między obdarowywaniem śród-małżeńskim (między małżonkami) oraz poza-małżeńskim (między rodzicami a dziećmi). Ostatecznie prowadzi to do myśli św. Jana Pawła II nakazującej łączyć porządek aktu małżeńskiego z aktem stwórczym „w biologię rodzenia wpisana jest genealogia osoby”.