Abstrakt
Rodzina jest miejscem kształtowania ładu moralnego i przestrzenią humanizacji osoby. Obecnie ze względu na różne czynniki przeżywa kryzys. W artykule zostały omówione najważniejsze przyczyny rozpadu więzi małżeńskiej i rodzinnej w nauczaniu Benedykta XVI. Wyróżniono w nich czynniki: ekonomiczne, polityczne i etyczne. Poznanie ich ma pomóc w wypracowaniu mechanizmów odnowy życia rodzinnego i społecznego. Według Papieża to bowiem kryzys wiary i antropologii człowieka jest źródłem trudności w rozumieniu małżeństwa, jego natury i celów. Ponadto dochodzą do tego czynniki ideologiczne, które są destrukcyjne dla całej tkanki społecznej. Papież podkreśla, że rodzina jest powołana do wzajemnej miłości i jedności, i powinna być otwarta na jej owoce. Przyjęcie daru życia i odpowiedzialności za wychowanie staje się jej prawem i obowiązkiem, oraz wyrazem zachowania porządku ustanowionego przez Boga. Świadectwo życia chrześcijańskiego jest wymownym znakiem zdrowej rodziny, w którym główną i podstawową wartością jest wiara w Boga-Jezusa Chrystusa i służba swoim bliskim we wspólnocie Kościoła i państwa.Bibliografia
Nauczanie Benedykta XVI
Aborcja nie rozwiązuje problemów społecznych, przem. do włoskiego Ruchu Obrony Życia, Rzym, 12.05.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 6, s. 41-42.
Adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis, Rzym, 22.02.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 4, s. 4-42.
Afrykanie powinni być pierwszymi twórcami swego rozwoju, spotkanie z władzami politycznymi i korpusem dyplomatycznym, Luanda, 20.03.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 5, s. 42-43.
Chcę być rzecznikiem tych, którzy nie mają głosu, Spotkanie ze światem polityki, Wiedeń 7.09.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 10-11, s. 16-19.
Dla dobra człowieka i całego społeczeństwa, przemówienie (dalej-przem.) do chrześcijańskich Stowarzyszeń Pracowników Włoskich (ACLI), Rzym, 27.01.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 4, s. 27-28.
Dobra rodzina jest najlepszą szkołą życia, Modlitwa maryjna z Papieżem, Rzym, 27.12.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 31(2010), nr 2, s. 59.
Dobro i społeczeństwo nie mogą przetrwać bez wolontariatu, spotkanie z wolontariuszami, Wiedeń, 9.09.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 10-11, s. 30-32.
Dziękuję Panu za pielgrzymkę do Austrii, AG, Rzym, 12.09.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 10-11, s. 33-34.
Encyklika Caritas in veritate, Rzym, 29.06.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 9, s. 4-35.
Encyklika, która stała się znakiem sprzeciwu, przem. do uczestników Kongresu z okazji 40-lecia encykliki Pawła VI HV, Rzym, 10.05.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 6, s. 39-40.
Imię Boga imieniem sprawiedliwości, spotkanie z korpusem dyplomatycznym, Rzym, 7.01.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 2, s. 32-36.
Jesteście młodym obliczem Kościoła i ludzkości, spotkanie z młodzieżą na stadionie miejskim Pacaembu, Sao Paulo, 10.05.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 7-8, s. 18-21.
Kościół gani i potępia wszelkie naruszenie godności i praw nieletnich, przem. do uczestników XIX Zgromadzenia Plenarnego Papieskiej Rady ds. Rodziny, Rzym, 8.02.2010, „L’Osservatore Romano” wersja polska 31(2010), nr 3-4, s. 26-27.
Kościół liczy na świadectwo chrześcijan w życiu politycznym, przem. do przywódców Międzynarodówki Centrowych Demokratów, Rzym, 21.09.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 12, s. 15-16.
Lourdes jest miejscem jedności, nadziei, i nawrócenia, procesja ze świecami, Lourdes 13.09.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 10-11, s. 25-28.
Migracja znakiem czasu, Rzym, 18.10.2005, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 1, s. 3-5.
Nadszedł czas, aby muzułmanie i chrześcijanie solidarnie położyli kres przemocy i wojnom, spotkanie z młodzieżą, Bkerke, 15.09.2012, „L’Osservatore Romano” wersja polska 33(2012), nr 9-10, s. 15-17.
Obrona rodziny jest obroną dobra osoby i społeczeństwa, rozważanie przed modlitwą „Anioł Pański”, Rzym, 30.12.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 2, s. 21.
Odrzucajcie niszczycielską moc nienawiści, Nazaret, 14.05.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 7-8, s. 39-40.
Osoba ludzka i dobro wspólne w centrum zarządzania sprawami publicznymi, przem. do władz regionu Lacjum, miasta i prowincji Rzymu, Rzym, 14.01.2010, „L’Osservatore Romano” wersja polska 31(2010), nr 3-4, s. 11-12.
Osoba ludzka sercem pokoju, Rzym, 8.12.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 2, s. 4-8.
Otoczmy opieką osoby zranione, przesł. do uczestników kongresu poświęconego pladze aborcji i rozwodów, Sydney, 5.04.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 5, s. 27-28.
Piękno prawdy o małżeństwie, objawionej przez Chrystusa, przem. do pracowników Trybunału Roty Rzymskiej, Rzym, 27.01.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 5, s. 31-33.
Potrzebna jest globalizacja solidarności, przem. do uczestników Kongresu zorganizowanego przez Fundację „Cenetsimus Annus-Pro Pontifice”, Rzym, 31.05.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 7-8, s. 15-16.
Potrzebny jest umiar i solidarność, aby zwalczyć ubóstwo, Rzym, 1.01.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 2, s. 40-42.
Powołanie i misja rodziny, Rozważanie przed modlitwą „Anioł Pański”, Rzym, 31.12.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 2, s. 51.
Prawdziwy pokój jest przede wszystkim Bożym darem, homilia w uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi, Rzym, 1.01.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 2, s. 23-25.
Profetyczne powołanie chrześcijan i ich pasterzy, spotkanie z biskupami Wielkiej Brytanii w Oscott College, Birmingham, 19.09.2010, „L’Osservatore Romano” wersja polska 31(2010), nr 11, s. 43-44.
Przem. Benedykta XVI na zakończenie wizyty, spotkanie z biskupami szwajcarskimi, Rzym, 9.11.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 1, s. 27-30.
Przesł. z okazji 45. Tygodnia Społecznego Katolików Włoskich, Rzym, 12.10.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 12, s. 8-9.
Przesłanie z okazji Światowego Dnia Wyżywienia, Watykan, 4.10.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 12, s. 7-8.
Przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę, przem. do uczestników sesji plenarnej papieskiej rady ds. Rodziny, Rzym, 13.05.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 8, s. 17-18.
Rodzice, bądźcie przykładem wiary, nadziei i miłości, Walencja, 9.07.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 9-10, s. 16-18.
Rodzina migrująca, Rzym, 18.10.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 1, s. 4-5.
Rodzina niezastąpionym dobrem dla narodów, Walencja, 8.07.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 9-10, s. 14-16.
Rodzina szkołą wartości ludzkich i chrześcijańskich, przesł. do uczestników spotkania rodzin, Rzym, 17.01.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 3, s. 22-24.
Rodzina wspólnotą pokoju, Rzym, 1.01.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 1, s. 25-28.
Szanować życie, Modlitwa niedzielna z Papieżem, Rzym, 5.02.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 4, s. 48.
„Tak” dla życia, „tak” dla miłości i „tak” dla pragnień obecnych w sercu nas wszystkich, spotkanie z biskupami, Waszyngton, 16.04.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 5, s. 41-45.
Trzeba, by każdy czuł się w Kościele jak u siebie, Spotkanie z Konferencja Episkopatu Francji, Lourdes, 14.09.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 10-11, s. 32-35.
Trzeba zapewnić wszystkim jednakowy dostęp do zasobów ziemi, przem. do uczestników obchodów rocznicy powstania IFAD, Rzym, 20.02.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 4, s. 27-28.
W obronie chrześcijańskiego dziedzictwa Europy, przem. do uczestników kongresu zorganizowanego przez Europejską partie Ludową, Rzym, 30.03.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 27(2006), nr 8, s. 19-20.
Wojna nigdy niczego nie rozwiązuje, przem. do korpusu dyplomatycznego, Rzym, 8.01.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 2, s. 4-8.
Wiara w „Boga bliskiego” gwarancją niezawodnej nadziei dla Afryki, AG, Rzym, 1.04.2009, „L’Osservatore Romano” wersja polska 30(2009), nr 6, s. 48-50.
Wspólna deklaracja Papieża Benedykta XVI i Patriarchy Bartłomieja I, audiencja generalna (dalej-AG), Rzym, 30.11.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 2, s. 28-29.
Żaden człowiek nie powinien umierać w samotności, przem. do uczestników zgromadzenia ogólnego Papieskiej Akademii Pro Vita i zorganizowanego przez nią kongresu, Rzym, 25.02.2008, „L’Osservatore Romano” wersja polska 29(2008), nr 4, s. 29-31.
Życie jest pierwszym dobrem, jakie otrzymujemy od Boga, i podstawą wszystkich innych, przem. do uczestników zgromadzenia plenarnego papieskiej Akademii „Pro Vita”, Rzym, 24.02.2007, „L’Osservatore Romano” wersja polska 28(2007), nr 5, s. 44-45.
Publikacje J. Ratzingera
Czas przemian w Europie. Miejsce Kościoła i świata, tłum. M. Mijalska, Kraków 2005.
Europa Benedykta w kryzysie kultur, tłum. W. Dzieża, Częstochowa 2005.
Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik, Kielce 2005.
Kościół-Ekumenizm-Polityka, Kolekcja Communio, nr 5, Poznań–Warszawa 1990.
Raport o stanie wiary. Z kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, tłum. Z. Orsztyn, Kraków, Warszawa–Struga 1986.
Sól ziemi. Chrześcijaństwo i Kościół Katolicki na przełomie tysiącleci, Z kardynałem Josephem Ratzingerem (Benedyktem XVI) rozmawia Peter Seewald, tłum. G. Sowiński, Kraków 2005.
Sumienie w dziejach, w: Kościół-Ekumenizm-Polityka, s. 212-223.
Wiara-prawda-tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum. R. Zajączkowski, Kielce 2004.
Wolność i wyzwolenie, w: Kościół-Ekumenizm-Polityka, s. 287-304.
.
Inne
Gręźlikowski J., Karta praw rodziny Stolicy Apostolskiej a międzynarodowe akty praw człowieka, „Homo Dei” 63(1994), nr 1, s. 13-25.
Jan Paweł II, Adhortacja Ecclesia in Oceania, w: tenże, Dzieła zebrane. Adhortacje, t. 2, Kraków 2006, s. 801-851.
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus, w: tenże, Dzieła zebrane. Encykliki, t. 1, Kraków 2006, s. 399-447.
Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae, w: tenże, Dzieła zebrane. Encykliki, t. 1, Kraków 2006, s. 533-613.
Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens, w: tenże, Dzieła zebrane. Encykliki, t. 1, Kraków 2006, s. 107-145.
Jan Paweł II, Pomagajmy młodym budować fundament pod ich przyszłe życie, Sosnowiec, 14.06.1999, „L’Osservatore Romano” wersja polska 20(1999), nr 8, s. 89-91.
Jan Paweł II, Sprawa Boża winna jednoczyć wspólnotę Kościoła, audiencja papieska dla pielgrzymów z diecezji bielsko-żywieckiej, Rzym, 23.05.1996, „L’Osservatore Romano” wersja polska 17(1996), nr 7-8, s. 53-54.
Jan Paweł II, W obronie życia i zdrowia każdej osoby ludzkiej, przesł. do członków Papieskiej Akademii „Pro Vita”, Rzym, 30.03.2006, „L’Osservatore Romano” wersja polska 26(2005), nr 6, s. 34-36.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego o współdziałaniu mężczyzny i kobiety w Kościele i świecie, Rzym, 31.05.2004, „L’Osservatore Romano” wersja polska 26(2005), nr 11-12, s. 33-40.
Kroszel J., Co to znaczy, że państwo prowadzi politykę prorodzinną?, „Ethos” 8(1995), nr 4, s. 74-84.
Markocki Z., Bezrobocie i alkoholizm jako czynniki dezintegrujące współczesną rodzinę, „Pedagogika Rodziny” 1-2 (2007), s. 39-45.
Papieska Rada ds. Rodziny, Wyzwania stojące przed rodziną na początku trzeciego tysiąclecia, Dokument końcowy IV spotkania przewodniczących europejskich komisji episkopatów ds. rodziny i życia, 11.04.2003, Watykan 2003.
Papieska Rada Iustitia et Pax, Kompendium Katolickiej Nauki Społecznej, Kielce 2005.
Pius XI, Encyklika Divini Illius Magistri, Rzym, 31.12.1929, tekst polski, 16.04.2010, http://www. nonpossumus. pl/encykliki/Pius_XI/divini_illius_magistri/
Rada Europy, Europejska Karta Społeczna, 3.05.1996, Strasburg 1996.
Sgrecci E., Stolica Apostolska a Międzynarodowy Rok Rodziny, wystąpienie na konferencji ONZ, 26.04.1993, La Valletta, „L’Osservatore Romano” wersja polska 14(1993), nr 8-9, s. 31-32.
Sobór Watykański II, Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis, Rzym, 28.10.1965, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 1968, s. 314-324.
Stolica Apostolska, Karta Praw Rodziny, Pelplin 1983.
Licencja
Prawa autorskie są zastrzeżone