Religijność małżonków czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu udanego małżeństwa
PDF (English)

Słowa kluczowe

przejawy religijności
przysięga małżonków
sukces małżeński

Jak cytować

Dudziak, U. (2022). Religijność małżonków czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu udanego małżeństwa. Teologia I Moralność, 17(1(31), 119–144. https://doi.org/10.14746/TIM.2022.31.1.9

Abstrakt

Najpowszechniejszą z dróg życiowego powołania jest małżeństwo. Potrzebą małżonków, ich dzieci, ale także całego społeczeństwa jest to, by było ono szczęśliwe i trwałe. Znaczna jednak liczba, także katolickich małżonków, wnosi pozwy rozwodowe, powodując rozpady rodzin. Wzrasta również grono osób pozostających we wspólnym pożyciu bez zawarcia małżeństwa. Odpowiedzialność za ślubowaną miłość istotna jest zarówno w wymiarze życia doczesnego, jak i wiecznego. Pojawia się więc pytanie: Jakie czynniki sprzyjają kształtowaniu udanego małżeństwa, a zwłaszcza, czy religijność jest jednym z nich? Artykuł wyjaśnia słowa przysięgi małżeńskiej wypowiadanej przez osoby zawierające sakramentalny związek małżeński. Zawiera też przegląd badań nad czynnikami udanego małżeństwa i potwierdza istotną rolę dojrzałej religijności w jego kształtowaniu. Zachęca również do formacji religijnej uwzględniającej rozmaite formy pobożności, która ma znaczenie nie tylko w relacji z Bogiem, ale także ze współmałżonkiem, pozostałymi członkami rodziny i innymi ludźmi.

https://doi.org/10.14746/TIM.2022.31.1.9
PDF (English)

Finansowanie

This article were funded by subsidy Faculty of Theology of the John Paul II Catholic University of Lublin, the discipline of theological science. GD publications: Więź małżeńska i rodzicielska: wybrane problemy i czynniki wsparcia (Marital and parental bond: selected problems and support factors) number 1/6-20-21-01-0701-0002-0679.

Bibliografia

Adamski, Franciszek. 2002. Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Allport, Gordon Willard. 1976. The Individual and his Religion: A psychological interpretation. New York: MacMillan.

Allport, Gordon Willard. 1988. Osobowość i religia. Translated by Hanna Bartoszewicz, Anna Bartkowicz, and Irena Wyrzykowska. Warszawa: IW PAX.

Allport, Gordon Willard. 1996. “The religious context of prejudice.” Scientific Study Religion, No 5: 447-457.

Argyle, Michael. 2000. Psychology and Religion. London-New York: Routledge.

Augustine, De Sermone. Domini in Monte 1,1, PL 34.

Augustine. 1960. The Confessions of St. Augustine. Translated by John K. Ryan. New York: Image Books.

Augustyn. 2018. Wyznania. Translated by Zygmunt Kubiak. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Braun-Gałkowska, Maria. 1980. Miłość aktywna. Psychiczne uwarunkowania powodzenia małżeństwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Braun-Gałkowska, Maria. 1992. Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: TN KUL.

Bukalski, Sławomir. 2016. “Religijność jako kryterium jakości narzeczeństwa i małżeństwa.” Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 23: 247-262.

Burdette, Amy M., Ellison, Christopher G., Sherkat, Darren. E., and Kurt A. Gore. 2007. “Are There Religious Variations in Marital Infidelity?.” Journal of Family Issues 28, No 12: 1578-1579.

Catechism of The Catholic Church. 1993. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Chałas, Krystyna, and Adam Maj, eds. 2016. Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom: Polskie Wyd. Encyklopedyczne POLWEN.

Chapman, Gary. 2004. Sztuka wyrażania miłości w małżeństwie. Jak okazywać miłość, by Twój partner czuł się kochany?. Translated by Krzysztof Pawłusiów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza VOCATIO.

Chapman, Gary. 2010. The Five Love Languages. Chicago: Northfield Publishers.

Chlewiński, Zdzisław. 2000. “Religia a osobowość człowieka.” In Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej, edited by Henryk Zimoń. 89-128. Lublin: TN KUL.

Clement of Alexandria. 1991. Stromateis. Translated by John Ferguson. Washington: The Catholic University of America Press. https://www.scribd.com/document/444959648/Clement-of-Alexandria-Stromateis-pdf.

Code of Canon Law. 1983. https://www.vatican.va/archive/cod-iuris-canonici/cic_index_en.html.

Dudziak, Urszula. 2002. Wychowanie do miłości. Materiały dla nastolatków, ich rodziców i nauczycieli. Częstochowa: Educator.

Dudziak, Urszula. 2013. “Budowanie więzi małżeńskiej.” Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio 3 (15): 58-69.

Dudziak, Urszula. 2021. Misterium ludzkiego życia od poczęcia do umierania. Studium dla duszpasterzy i doradców życia rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Dudziak, Urszula. 2022. “Pastoral Support for Married Couples and Families during the Pilgrimages of John Paul II to Poland.” Religions 13:37. https://org/10.3390/rel13010037.

Dudziak, Urszula, Piotr Guzdek, and Krzysztof Smykowski. 2021. Protection of Life - Moral Norms and Their Implementation. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin, Dokument przyjęty podczas 322 Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polsk i w Warszawie 1 maja 2003. 2003. Warszawa: Vitae familiae.

Dziewiecki, Marek. 2021. Dojrzała religijność. https://opoka.org.pl/biblioteka/I/ID/md_0310_religijnosc.html.

Freud, Zygmunt. 1967. Człowiek, religia, kultura. Translated by Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Książka i Wiedza.

Geyer, Anne L., and Roy F. Baumeister. 2005. “Religion, morality and self-control.” In Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality, edited by Raymond F. Paloutzian, and Crystal L. Park. 412-432. New York: Guilford Publications.

Grzybowski, Jerzy. 2002. Małżeńskie drogowskazy. Kraków: Wydawnictwo M.

Grzywaczewski, Jerzy. 1996. O miłości. Program formacji chrześcijańskiej św. Klemensa Aleksandryjskiego. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.

Guthrie, Stewart E. 1993. Faces in the clouds: A New theory of religion. New York: Oxford University Press USA.

John Paul II. 1981. Apostolic Exhortation “Familiaris consortio”. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_19811122_familiaris-consortio.html.

Jaworski, Romuald. 1989. Psychologiczne korelaty religijności personalnej. Lublin: RW KUL.

Jaworski, Romuald. 1994. “Religijność personalna – próba syntezy interdyscyplinarnej.” Studia Płockie, no 15: 137-166.

Jaworski, Romuald. 1998. “Psychologiczne badania religijności personalnej.” Zeszyty Naukowe KUL, no 3-4: 77-88.

Klemens Aleksandryjski. 1994. “Stromata II 41, 2.” In Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej wiedzy, Vol. 1-2. Translated by Janina Niemirska-Pliszczyńska. Warszawa: PAX.

Klimaszewski, Stanisław, ed. Nowe rodziny. 1982. Translated by Anna Gryczyńska. Stockbridge: Ośrodek Pomocników Mariańskich.

Konferencja Episkopatu Polski. 2009. Obrzędy Sakramentu Małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. Katowice: Księgarnia św. Jacka.

Konferencja Episkopatu Polski. 2019. Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski o przeprowadzeniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego adapted during 384. Plenary Meeting on October 8, 2019. https://drive.google.com/file/d/1wThswscgcHj2tePTSOrAOLXS4GPYC5Yg/view.

Kowalczyk, Andrzej. 2020. Kształtowanie więzi małżeńskiej polskich emigrantów w Szwajcarii. Studium empiryczne z duszpasterstwa rodzin. Lublin: Archiwum KUL.

Koźmińska, Irena, and Elżbieta Olszewska. 2007. Z dzieckiem w świat wartości. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Krakowiak, Czesław. 2013. Sakramenty w życiu chrześcijanina. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Krok, Dariusz. 2012. “Znaczenie religijności w formowaniu jakości życia małżonków.” Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 32: 55-72.

Lambert, Nathaniel M., and David C. Dollahite. 2006. “How religiosity helps couples prevent, resolve, and overcome marital conflict.” Family Relations, Vol. 55, no 1: 439-449.

Lapierre, Lawrence L. 1994. “A model for describing spirituals.” Journal of Religion and Health 33: 153-161.

Liebert, Jerzy. 1930. “Jeździec”. In Gusła. 50. Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka.

Longosz, Stanisław. 2009. “Rodzina kościołem domowym w myśli św. Jana Chryzostoma.” Vox Patrum, Vol. 53: 281-312.

Mahoney, Annette. 2010. “Religion in families, 1999-2009: A relational in spirituality framework.” Journal of Marriage and Family 72/ 4: 805-807.

Mahoney, Annette, Kenneth I. Pargament, Tracey Jewell, Aaron B. Swank, Eric Scott, Erin Emery, and Marc Rye. 1999. “Marriage and the spiritual real: The role of proximal and distal religious constructs in marital functioning.” Journal of Family Psychology 13(3): 321-338.

Mahoney, Annette, Kenneth I. Pargament, Nalini Tarakeswar, and Aaron B. Swank. 2001. “Religion in the Home in the 1980s and 90s: Meta-analytic and conceptual analysis of links between religion, marriage and parenting.” Journal of Family Psychology 15: 559-596.

Mahoney, Annette, and Nalini Tarakeshwar. 2005. “Religion’s Role in Marriage and Parenting in Daily Life and during Family Crises.” In Handbook of the psychology of religion and spirituality, edited by Raymond F. Paloutzian, and Crystal L. Park. 177-195. New York: The Guilford Press.

Mariański, Janusz. 2012. “Religijność.” In Encyklopedia katolicka, Vol. 16, edited by Edward Gigilewicz. kol. 1415-1416. Lublin: TN KUL.

Masci, David. 2016. Shared Religious Beliefs in Marriage Important to Some, But Not All Married American. October 27, 2016. https://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/10/27/shared-religious-beliefs-in-marriage-important-to-some-but-not-all-married-americans/.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 2019. Wychowanie przez czytanie. Uczciwość. https://calapolskaczytadzieciom.pl/wp-content/uploads/2019/11/Scenariusz-zajec_Uczciwosc.pdf.

Nowe przepisy o kanonicznym przygotowaniu do małżeństwa. 2020. https://episkopat.pl/nowe-przepisy-o-kanonicznym-przygotowaniu-do-malzenstwa-to-pomoc-dla-duszpasterzy-2/.

Opalach, Cezary. 2012. “Religijność personalna małżonków, a ich postawy małżeńskie.” Studia Warmińskie, 49: 211-226.

Orłowski, Grzegorz. 2012. Typy komunikacji małżonków zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Archiwum KUL.

Orłowski, Grzegorz. 2018. “Czynniki warunkujące powodzenie małżeństwa.” Kwartalnik Naukowy Fides et ratio, 3/35: 19-39.

Ostrowska, Krystyna. 2014. W poszukiwaniu wartości, cz. I: Ja - inni. Kraków: Rubikon.

Ostrowska, Urszula. ed. 2002. Aksjologiczne aspekty relacji interpersonalnych w edukacji. Kraków: „Impuls”.

Ostrowska, Urszula. 2006. “Aksjologiczne podstawy wychowania.” In Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu, edited by Bogusław Śliwerski, Vol. 1. 391-415. Gdańsk: Gdańskie Wyd. Pedagogiczne.

Paul VI. 1968. Encyclical “Humanae vitae”. On the regulation of birth. https://www.vatican.va/content/paul-vi/en/encyclicals/documents/hf_p-vi_enc_25071968_humanae-vitae.html.

Płużek, Zenomena. 1988. Psychologia pastoralna. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy.

Prężyna, Władysław. 1969. “Postawa religijna a cechy osobowości analizowanej w świetle danych 16-czynnikowego kwestionariusza R.B. Catella.” Roczniki Filozoficzne, 4: 99-124.

Prężyna, Władysław. 1973. “Zasadnicze źródła postaw.” Roczniki Filozoficzne, 4/24: 121-130.

Prężyna, Władysław. 1981. Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin: RW KUL.

Prężyna, Władysław. 1988. “Funkcja motywacyjna wartości religijnych w osobowości człowieka.” In Wykłady z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w roku akademickim 1985/86, edited by Adam Biela, Zenon Uchnast and Tadeusz Witkowski. 261-275. Lublin: RW KUL.

Pryba, Andrzej. 2002. Planowanie rodziny a więź małżeńska. Olsztyn: Hosianum.

“Religijność”. 1997. Encyklopedia popularna PWN, edited by Barbara Petrozolin-Skowrońska. 718. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

“Religijność”. 2021. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/religijnosc;3966989.html.

Rocznik Demograficzny. 2020. Warszawa: GUS.

Rostowska, Teresa. 2009. Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Impuls.

Różnica między religijnością a pobożnością. https://www.katolik.pl/forum/read.php?f=1&i=334950&t=334927.

Second Vatican Council. 1964. Dogmatic Constitution On The Church “Lumen Gentium”. https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19641121_lumen-gentium_en.html.

Second Vatican Council. 1965. Pastoral Constitution About the Church in the modern world. “Gaudium et spes”. https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19651207_gaudium-et-spes_en.html.

Simeon of Thessalonica, De ordine sepulturae: PG 155, 685 B.

Skarga, Piotr. 2021. Kazania sejmowe. Bo historyja jest mądrość w kupe złożona i rozum ludzi Wiela w jedno. http://staropolscy.pl/piotr-skarga/kazania-sejmowe/bo-historyja-jest-madrosc-w-kupe-zlozona-i-rozum-ludzi-wiela-w-jedno.

Stańczak, Joanna, Karina Stelmach, and Magdalena Urbanowicz. 2016. Małżeństwa oraz dzietność w Polsce. Warszawa: GUS, Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy.

Struzik, Zdzisław. 2020. Wychowanie do wartości. Szkoła Podstawowa. Warszawa: Instytut Papieża Jana Pawła II.

Szkwarek, Weronika. 2019. 9 wykresów o ślubach i rozwodach Polaków, które warto zobaczyć. https://www.bankier.pl/wiadomosc/9-wykresow-o-slubach-i-rozwodach-Polakow-7716897.html.

Szopiński, Józef. 1980. “Personality and the Marriage Bond.” Personality and Individual Differences 1 /1: 93-94.

Szopiński, Józef. 1980a. “Skala Więzi Małżeńskiej.” In Psychologia w służbie człowieka, edited by Zofi a Ratajczak. 101-109. Warszawa: PWN.

Szukalski, Piotr. 2021. Kohabitacja w Polsce. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/3748/3-Kohabitacja%20w%20Polsce.pdf?sequence=1&isAllowed=y.

Testa, Benedetto. 1998. Sakramenty Kościoła. Translated by Lucjan Balter. Poznań: Pallotinum.

The Holy Bible. New International Version. 1984. East Brunswick, New Jersey, USA: International Bible Society.

Thomas, Gary. 2015. Sacred Marriage. What If God Designed Marriage to Make Us Holy More Than to Make Us Happy?. Grand Rapids: Zondervan.

Tokarski, Stanisław. 2006. “Dojrzałość religijna.” In Podstawowe zagadnienia psychologii religii, edited by Stanisław Głaz. 147-178. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.

Walesa, Czesław. 1996. “Czynniki rozwoju religijności: analiza psychologiczna.” In Studia z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Vol. 8, edited by Andrzej Januszewski, Piotr Oleś, and Wojciech Otrębski. 41-58. Lublin: RW KUL.

Wilson, Mercedes Arzu. 2002. “The Practice of Natural Family Planning versus the Use of Artificial Birth Control: Family, Sexual and Moral Issues.” Catholic Social Science Review, Vol. 7: 185-211.

Wnuk, Marcin, and Jerzy T. Marcinkowski. 2012. “Psychologiczne funkcje religii.” Problemy Higieny i Epidemiologii 1/93: 239-243.

Wojaczek, Krystian. 2001. Małżeństwo: doświadczenie obdarowania. Lublin: Polihymnia.

Wojtczak, Jerzy. 1971. „Klemens Aleksandryjski.” In Słownik wczesnochrześcijańskiego, edited by Jan Maria Szymusiak, and Marek Starowieyski. 249-251. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.

Wojtyła, Karol. 1980. Miłość i odpowiedzialność. Lublin: TN KUL.

Zdybicka, Zofia Józefa. 1982. “Religia.” In Katolicyzm A-Z. 325-330. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.

Znaki tajemnicy: sakramenty w teorii i praktyce Kościoła. 2018, edited by Krzysztof Porosło, and Robert J. Woźniak. Kraków: WAM.