Słowa kluczowe
zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
penitent
spowiednik
wsparcie duszpasterskie
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie mechanizmów działania zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego w kontekście sakramentu pokuty i pojednania oraz wskazań dotyczących pożądanego przebiegu tego sakramentu w przypadku osób z tą jednostką chorobową. Wierni Kościoła katolickiego, podobnie jak pozostałe grupy społeczne, są narażeni na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, a sama spowiedź może, oprócz skutków duchowych, przynieść także korzyści psychiczne. Artykuł analizuje podstawowe cechy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego oraz poszczególne etapy spowiedzi i prezentuje adekwatny sposób podejścia spowiednika do penitenta. Tekst podkreśla też konieczność przygotowania merytorycznego i praktycznego spowiedników. Dzięki temu spowiedź osób z omawianym zaburzeniem może być duchowym uzdrowieniem i spotkaniem z Bogiem bogatym w miłosierdzie, a nie kolejnym doświadczeniem lęku.
Bibliografia
Adamowski, Tomasz i in. 2005. „Spektrum zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych – nowa kategoria diagnostyczna?”. Advances in Clinical and Experimental Medicine, 14: 369-373.
Bachanek, Grzegorz. 2015. “Psychologia a teologia. Miejsca spotkania w antropologicznej refleksji J. Ratzingera”. Studia teologii dogmatycznej, 1: 31-47.
Barbaro de, Bogdan. 2004. „Najlepiej pomoc równoległa”. Więź, 544 (2): 21-22.
Buksik, Dariusz. 2007. „Sakrament przebaczenia i pojednania: rola spowiednika i penitenta na drodze ku dojrzałości religijnej i osobowościowej”. Seminare. Poszukiwania naukowe 24(1): 49-67.
Butcher, James i in. 2017. Psychologia zaburzeń DSM-5. Sopot: GWP.
Całun-Nadulska, Paula i Justyna Sikora. 2019. „Terapia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego w podejściu poznawczo-behawioralnym”. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 19(2): 210-215. DOI: https://doi.org/10.15557/PiPK.2019.0021
Damazyn, Michał. 2007. „Psychoterapia a spowiedź”. Życie duchowe, 52: 53-60.
Derdziuk, Andrzej. 2016. „Tajemnica spowiedzi świętej”. Teologia i moralność, 11(19): 179-191. DOI: https://doi.org/10.14746/tim.2016.19.1.15
Dziewiecki, Marek. 2023. „Formacja sumienia”. Zeszyty Formacji Katechetów, 90(2): 15-24.
Glaza, Michał. 2018. „Zaburzenia lękowe w kontekście duszpasterskim”. Studia Pelplińskie, 52: 141-155.
Grochowska, Natalia. 2017. „Tajemnica spowiedzi w prawie kanonicznym”. Kościół i prawo, 6(19): 115-131. DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2017.6.1-8
Hajduk, Ryszard. 2021. „Terapeutyczna rola benignitas pastoralis”. Polonia Sacra, 25(1): 55-75. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.3908
Heszen-Niejodek, Irena i Ewa Gruszczyńska. 2004. „Wymiar duchowy człowieka, jego znaczenie w psychologii zdrowia i jego pomiar”. Przegląd Psychologiczny, 47(1): 15-31.
Hollander, Eric, “Obsessive-compulsive and spectrum disorders: Overview and quality of life issues.”Journal Clinical Psychiatry, 57(8): 3-6.
Jan Paweł II. 1994. Reconciliatio et penitentia. Wrocław: TUM.
Jan Paweł II. 1993. „Przemówienie do Penitencjarii Apostolskiej”. L’Osservatore Romano, wyd. polskie, 5-6(153): 44.
Jańczak, Monika. 2018. „Mentalizacja w praktyce klinicznej – perspektywa psychodynamiczna”. Psychoterapia, 4(187): 5-17.
Kacprzyk-Straszak, Agnieszka i in. 2016. „Zaburzenia lękowe – rzeczywistość obok nas”. W: Beskidzkie Dziedzictwo V, red. Stanisław Cader i Stanisław Ciupka, 95-114. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Klimek, Jan. 2021. „Spowiedź osób z zaburzeniem psychicznym”. Polonia Sacra, 25(63): 5-21. DOI: https://doi.org/10.15633/ps.3905
Krzanowska, Eliza and Małgorzata Kuleta. 2017. “From anxiety to compulsivity – A review of changes to OCD classifi cation in DSM-5 and ICD-11.” Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 19(3): 7-15. DOI: https://doi.org/10.12740/APP/76150
Krzyszkowiak, Waldemar i in. 2019. „Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD) i zaburzeń powiązanych (ORCD)”. Psychiatria Polska, 53(4): 825-843. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/105130
Kubiak, Kamil. 2022. „Skrupuły i nerwica eklezjogenna jako podtyp zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych – dynamika i problemy terapeutyczne”. Studia Gdańskie, 50: 149-160.
Libiszowska-Żółtowska, Maria. 2007. „Wokół defi nicji i kategoryzacji nowych ruchów religijnych”. Kultura i Społeczeństwo, 51: 199-217.
Matuszewski, Krzysztof. 2017. „Problemy duchowe a psychiczne. Różnicowanie między problemami natury demonicznej a zaburzeniami psychicznymi”. W: Praktyczna psychologia dla teologów, tom II, red. Monika Guzewicz i Jarosław Czerkawski, 213-248. Kielce: Jedność.
Młynarczyk, Marcin. 2018. „Techniki pracy z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym w terapii poznawczo- behawioralnej”. Acta Universitatis Lodzensis. Folia Psychologica, 22: 33-54.
Morrison, James. 2016. DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów. Kraków: WN UJ.
Mrozowicz, Marta. 2011A. „Procesy poznawcze w zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych – prawdziwe wyzwanie dla nauk kognitywnych”. Rocznik Kognitywistyczny, 5: 137-143.
Mrozowicz, Marta. 2011B. „Badania nad procesami poznawczymi w zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych – zarys problematyki”. Rocznik Kognitywistyczny, 5: 137-142.
Przybyłowski, Jan. 2012. „Boska i ludzka tajemnica spowiedzi”. Warszawskie Studia Pastoralne, 16: 201-215.
Rabe-Jabłońska, Jolanta. 2007. „Diagnoza i leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego”, Psychiatria, 4: 160-174.
Radziwiłowicz, Wioletta. 2020. „Zaburzenia emocjonalne (internalizacyjne)”. W: Psychologia Kliniczna Dzieci i Młodzieży, red. Iwona Grzegorzewska, Lidia Cierpialkowska i Aneta Borkowska, 434-443. Warszawa: PWN.
Sarnacki, Andrzej. 2013. „Religia w koncepcji udanego życia: ruchy pentekostalne w Ameryce Łacińskiej”. Anthropos, 20-21: 36-47.
Selejdak, Ryszard. 2010. „Kapłan penitentem i szafarzem sakramentu pokuty i pojednania”. Częstochowskie Studia Teologiczne, 38: 187-205.
Sikora, Katarzyna. 2019. „Terapia poznawczo-behawioralna wrażliwa na religię i duchowość – refleksje etyczno-zawodowe”. Psychologia Wychowawcza, 15: 215-229.
Starzomska, Małgorzata. 2015. „Bóg w krzywym zwierciadle?”. Fides et ratio, 3(23): 129-137.
Tryburski, Ernest. 2013. „Neuropsychologiczna ocena pacjentów z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi”. Psychiatria, 10(1): 19-23.
Wąchol, Grzegorz. 2023. „Wybrane objawy zaburzeń psychicznych podczas spowiedzi i wspierająca reakcja spowiednika”. Teologia i Moralność, 18(1): 153-166. DOI: https://doi.org/10.14746/TIM.2023.33.1.10
Wąchol, Grzegorz. 2022. „Przypowieść o sieci (Mt 13,47-50) jako inspiracja dla duszpasterstwa”. Tarnowskie Studia Teologiczne, 40(2): 83-104.
Wolicki, Marian. 1994. „Duszpasterstwo a psychoterapia”. Wrocławski Przegląd Teologiczny, 2(2): 53-62.
Worbs, Marcin. 2016. „Leczniczy charakter sakramentu pokuty”. Sympozja, 88: 91-106.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Grzegorz Wąchol
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.