Słowa kluczowe
język urzędowy
obywatel
Szwecja
metoda porównawcza
Jak cytować
Abstrakt
Język urzędowy, podobnie jak język naturalny, którego część stanowi, ulega ciągłym zmianom, zgodnie z tendencjami właściwymi dla języka jako takiego. Przykładem takiej tendencji jest prosty język, którego pionierem jest Szwecja z tradycją klarspråk. Postulat upraszczania języka w przestrzeni publicznej nie bez powodu stał się przyczynkiem do wprowadzania podobnych inicjatyw w innych krajach, w tym w Polsce. Daje to niepowtarzalną okazję do sprawdzenia, czy zbieżny w założeniach teoretycznych postulat jest tak samo realizowany w Szwecji i w Polsce. W poszukiwaniu ewentualnych podobieństw i różnic teoretycznych warto przyjrzeć się podstawom prawnym dla użycia prostego języka w kontakcie z administracją w Polsce i w Szwecji, do czego zostanie wykorzystana metoda dogmatyczna. Następnie, zgodnie z metodą porównawczą, zestawiono polskie i szwedzkie przykłady zastosowania prostego języka w praktyce. Celem opisanych porównań jest ustalenie, czy sposób realizacji teoretycznych założeń klarspråk jest zbieżny w obu krajach oraz w jaki sposób wpływa on na zrozumiałość tekstów, które trafiają do ostatecznego adresata. To bowiem jego perspektywa czyni przedmiotowe badanie szczególnie istotnym, ponieważ zrozumiałość języka urzędowego codziennie przekłada się na sytuację niebagatelnej liczby obywateli, a zaproponowane w artykule niewielkie zmiany mogą znacząco ułatwić ich interakcję z administracją.
Bibliografia
Benson, R.W., Kessler, J.B. (1987). Legalese v. Plain English: An Empirical Study of Persuasion and Credibility in Appellate Brief Writing. „Loyola of Los Angeles Law Review” 20(2): 301–322.
Choduń, A. (2004). Język prawny a język potoczny, [w:] E. Malinowska (red.), Język – prawo – społeczeństwo. Opole: 77–86.
Czarnik, Z., Posłuszny, J. (2011). Zakład publiczny, [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wrobel (red.), System Prawa Administracyjnego, t. 6, Podmioty administrujące. Warszawa: 415–500.
Gizbert-Studnicki, T. (1986). Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej. Warszawa–Kraków.
Hadryan, M. (2012). Demokratyzacja języka urzędowego. Współczesne tendencje polityki językowej w Szwecji i w Polsce. Poznań.
Jakubowski, A. (2020). Kontrola sądowoadministracyjna odmowy dopuszczenia do usług zakładu administracyjnego. „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 4(91): 9–28.
Kocowska-Siekierka, E. (2016). Prawo do dobrej administracji – w kierunku upraszczania języka urzędowego w Polsce i w Czechach. „Przegląd Prawa i Administracji” 107: 145–163. DOI: https://doi.org/10.19195/0137-1134.107.8
Lizisowa, M.T. (2018). Komunikacyjna teoria języka prawnego. Poznań.
Malinowska, E. (1995). Styl urzędowy, [w:] S. Gajda (red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Opole: 431–448.
Malinowska, E. (1999). Język w urzędach, [w:] W. Pisarek (red.), Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci. Kraków: 75–96.
Płóciennik, I., Podlawska, D. (2004). Słownik wiedzy o języku. Bielsko-Biała.
Raszewska-Skałecka, R. (2007). Statut i regulamin zakładu administracyjnego jako źródła prawa. Wrocław.
Starościak, J. (1967). Studia z teorii prawa administracyjnego. Warszawa.
Wojtak, M. (1993). Styl urzędowy, [w:] J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. 2, Współczesny język polski. Wrocław: 147–162.
Wróblewski, B. (1948). Język prawny i prawniczy. Kraków.
Zieliński, M. (2004). Język prawny, język administracyjny, język urzędowy, [w:] E. Malinowska (red.), Język – prawo – społeczeństwo. Opole: 9–18.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Zuzanna Skurzak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.