Słowa kluczowe
Gilles Deleuze
Lewis Carroll
Honoriusz Balzac
teoria literatury
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł jest próbą analizy perspektyw obejmowanych przez teorię poststrukturalną w analogii do konstrukcji dzieła filmowego. Zgodnie z myślą Gilles’a Deleuze’a, wspieraną interpretacją dzieł Lewisa Carrolla, najważniejszym elementem każdego systemu jest funkcjonalny brak, który ów system aktywizuje i dynamizuje, motywując odbiorców do czynności poznawczych. Tym samym dzieła fabularne i towarzyszące im akty analizy i interpretacji działają na podobnej zasadzie – okazują się „ściganiem sensu”. Hipoteza ta wzbogacona zostaje przez obserwację – dokonaną na podstawie nowofalowego filmu Jacques’a Rivette’a Out 1 – dotyczącą zwrotnego „detekstocentryzowania” i „materializowania” teorii przez dzieła kinowe.
Finansowanie
Praca finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach 2018–2022 jako projekt badawczy w ramach programu „Diamentowy Grant” nr DI2017/008947: „Nowy autotematyzm? Metarefleksja w poezji polskiej po roku 1989”.
Bibliografia
Balzac, Honoré de, Historia trzynastu: Urzędnicy. Komedia ludzka: studia obyczajowe. Sceny z życia paryskiego. Przetłumaczone przez Tadeusz Żeleński, Julian Rogoziński. Warszawa: Czytelnik, 1959.
Balzac, Honoré de, Fizjologia małżeństwa. Przetłumaczone przez Tadeusz Żeleński-Boy. Warszawa: Czytelnik 1957.
Bergson, Henri. Materia i pamięć. Esej o stosunku ciała do ducha. Przetłumaczone przez Romuald J. Weksler-Waszkinel. Przekład przejrzał, poprawił i posłowiem opatrzył Marek Drwięga. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006.
Bińczyk, Ewa. Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2012.
Carroll, Lewis. Wyprawa na żmirłacza. Męka w ośmiu konwulsjach. Przetłumaczone przez Robert Stiller. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982.
Deleuze, Gilles. Kino. Przetłumaczone przez Janusz Margański. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
Deleuze, Gilles. „Les trois cercles de Rivette”. Cahiers du Cinéma, nr 416 (1989): 18–20.
Deleuze, Gilles. Logika sensu. Przetłumaczone przez Grzegorz Wilczyński. Przekład przejrzał Mikołaj Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Frappat, Hélène. „Mise en scène”. Przetłumaczone przez Elżbieta Lubelska. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 37–51. Kraków: EKRANy, 2017.
Humphrey, Robert. Strumień świadomości – techniki. Przetłumaczone przez Stefan Amsterdamski. Pamiętnik Literacki 61, nr 4 (1970), 255–283.
Irzykowski, Karol. Dziesiąta muza: zagadnienia estetyczne kina. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1924.
Kłys, Tomasz. „Narodziny filmu z ducha teatru”. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 19–37. Kraków: EKRANy, 2017.
Liandrat-Guigues, Suzanne. „Geniusz melancholii”. Przetłumaczone przez Elżbieta Lubelska. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 71–85. Kraków: EKRANy, 2017.
Markowski, Michał Paweł. „Interpretacja i literatura”. Teksty Drugie, nr 5 (70) (2001).
Marks, Laura U. „Workshipping for Ideas: Jacques Rivette’s Out 1: Noli me tangere. The Cine-Files 10 (2016). Udostępniono 2 stycznia 2020. http://www/thecine-files.com/marks2016. (dostęp: 15.05.2021)
Martin, Adrian. „Wielki manipulator”. Przetłumaczone przez Miłosz Stelmach. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 51–63. Kraków: EKRANy, 2017.
Maurois, André. Prometeusz, czyli Życie Balzaka. Przetłumaczone przez Julian Rogoziński. Warszawa: Czytelnik, 1970.
Ménil, Alain. „Miarka za miarkę. Teatr i kino u Jacques’a Rivette’a”. Przetłumaczone przez Maria Żurowska. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 159–175. Kraków: EKRANy, 2017.
Pavese, Cesare. Le Métier de vivre. Paryż: Gallimard, 1958.
Rivette, Jacques. „L’art. de la fugue”. Cahiers du Cinéma nr 26 (1953): 49–52.
Rosenbaum, Jonathan. Sedofsky, Lauren. Adair, Gilbert. „Widmowe rozmowy z Rivette’em”. Przetłumaczone przez Miłosz Stelmach. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 91–109. Kraków: EKRANy, 2017.
Schor, Naomi. „Eugenia Grandet. Lustra i melancholia”. Przetłumaczone przez Agata Zawiszewska. Pamiętnik Literacki 4, (2009). Udostępniono 30 grudnia 2020. https://fbc.pionier.net.pl/details/nnrd81W. (dostęp: 15.05.2021)
Séginger, Gisèle. „Wpisanie polityki w przestrzeń: Stracone złudzenia i dwuznaczność Balzakowskiej topografii”. Przetłumaczone przez Piotr Śniedziewski. Rocznik Komparatystyczny 3 (2012).
Syska, Rafał. „Światy wewnętrzne”. W Sekretne światy Jacques’a Rivette’a. Zredagowane przez Rafał Syska, 63–71. Kraków: EKRANy, 2017.
Valente, Donatella, Stevens, Brad. Jacques Rivette’s Out 1: From First to Last – Senses of Cinema. Udostępniono 30 grudzień 2020. https://www.sensesofcinema.com/2016/jacques-rivette/out-1-from-first-to-last/. (dostęp: 15.05.2021)
Waligóra, Agnieszka. „Autotematyzm – antyrealizm? Na przykładzie jednego wiersza Tomasza Pułki”. Forum Poetyki 15–16 (2019). Udostępniono 30 grudzień 2020. http://fp.amu.edu.pl/autotematyzm-antyrealizm-na-przykladzie-jednego-wiersza-tomasza-pulki/. (dostęp: 15.05.2021)
Wysłouch, Seweryna. „«Nieznane arcydzieło» Balzaca – rzecz o granicach «mimesis»”. W Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki. Zredagowane przez Elżbieta Nowicka i Zbigniew Przychodniak, 277–287. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2008.
Żeleński, Boy Tadeusz. „Od tłumacza”. W Balzac, Honoré de, Blaski i nędze życia kurtyzany. Komedia ludzka. Studia obyczajowe. Sceny z życia paryskiego. Przetłumaczone przez Tadeusz Boy-Żeleński, 6–17. Warszawa: Czytelnik, 1959.
Žižek, Slavoj, Patrząc z ukosa: do Lacana przez kulturę popularną. Przetłumaczone przez Janusz Margański. Warszawa: KR, 2003
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.