Kształtowanie regionalnej i lokalnej sieci osadniczej w Polsce w świetle idei zrównoważonego rozwoju
PDF

Słowa kluczowe

zrównoważony rozwój
sieć osadnicza
policentryzm
planowanie przestrzenne
regionalna sieć osadnicza
lokalna sieć

Jak cytować

Mierzejewska, L. (2017). Kształtowanie regionalnej i lokalnej sieci osadniczej w Polsce w świetle idei zrównoważonego rozwoju. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 79(4), 203–214. https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.4.16

Liczba wyświetleń: 305


Liczba pobrań: 275

Abstrakt

Zrównoważony rozwój jest w Polsce zasadą konstytucyjną, stąd przyjmowany być powinien za podstawę wszelkich działań. Z tego między innymi powodu należałoby oczekiwać, że znajdzie swoje odbicie w regulacjach prawnych, dotyczących polityk rozwojowych na różnych szczeblach organizacji terytorialnej, w tym w polityce przestrzennej. O możliwości realizacji zrównoważonego rozwoju w różnych skalach przestrzennych decyduje między innymi sposób rozmieszczenia ludności na danym obszarze, znajdujący swoje odbicie w sieci osadniczej. Celem artykułu jest określenie tego, jaka sieć osadnicza w skali regionalnej i lokalnej sprzyjać będzie realizacji założeń rozwoju zrównoważonego, a następnie analiza tego, czy w obowiązujących w Polsce regulacjach prawnych w zakresie polityki przestrzennej oraz zadań samorządów terytorialnych znajdują się odniesienia co do kształtowania takiej, zgodnej z zrównoważonym rozwojem, sieci. Z przeprowadzonej analizy wynika, że osiąganiu celów takiego właśnie rozwoju sprzyjać będzie przede wszystkim policentryczna struktura osadnicza, i to zarówno w skali regionalnej, jak i lokalnej. W obowiązującej w Polsce ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym brakuje odniesień do zasad kształtowania sieci osadniczej, co może być jedną z przyczyn formowania nieefektywnych, niezrównoważonych struktur przestrzennych, a polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju przyjęty w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 nie w pełni służy realizacji celów zrównoważonego rozwoju.
https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.4.16
PDF

Bibliografia

Bachtler, J. (ed.), (2001), Where is Regional Policy Going? Changing Concepts of Regional Policy, European Policies Research Centre, University of Strathclyde, www.eprc.strath.ac.uk/eorpa-/Documents/EoRPA_01_Papers/EoRPA_01-5.pdf [dostęp: 25.03.2011].

Brundtland, G.H. (1987), Our Common Future, WCED, Oxford University Press, Oxford.

Christaller, W. (1933), Die zentralen Orte in Süddeutschland. Eine ökonomisch-geographische Untersuchung über die Gesetzmäßigkeit der Verbreitung und Entwicklung der Siedlungen mit städtischen Funktionen, 66, Jena.

Dale, V.H., Efroymson, R.A., Kline, K.I., (2011), The land use-climate change – energy nexus. Landscape Ecology, 26: 755-773.

Delladetsima, P.M. (2012), Sustainable development and spatial planning: some considerations arising from the Greek case, European Journal of Spatial Development 46.

Fiedor, B. (2010), Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki, Ekonomista 4: 453-466.

Fogel, P. (2014), Wskaźniki zrównoważonego rozwoju przestrzennego miasta, file:///E:/e_czasopisma/policentryzm/Fogel_artykul.pdf [dostęp: 8.07.2017].

Fujita, M., Krugman, P., Venables, A.J. (1999), The Spatial Economy: Cities, Regions and International Trade, MIT Press, Cambridge, MA.

Haughton, G. (1997), Developing sustainable urban development models, Cities 14(4): 189-95.

Horx, M. (2002), Die acht Sphären der Zukunft, Signum, Wien-München.

Kołodko, G.W. (2003), Nowa gospodarka– szanse i wyzwania, [w:] Piątkowski, M. (red.), Nowa gospodarka a transformacja, Wyd. WSPiZ im. L. Koźmińskiego w Warszawie, Warszawa.

Kozłowski, S. (2002), Ekorozwój: wyzwanie XXI wieku, WN PWN, Warszawa.

Krugman, P. (1991), Geography and Trade, Leuven University Press, Leuven.

Lösch A., (1962), Die räumliche Ordnung der Wirtschaft. Jena 1940, New edition: Fischer. Stuttgart.

Markowski, T. (2003), Warunki osiągania megaładu przestrzennego a system planowania przestrzennego, Biuletyn KPZK PAN, 205: 9-24.

Mierzejewska, L. (2004), Przyrodnicze aspekty rozwoju zrównoważonego, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.

Mierzejewska, L. (2009), Rozwój zrównoważony miasta: zagadnienia poznawcze i praktyczne, WN UAM, Poznań.

Mierzejewska, L. (2015), Miasto zwarte, rozproszone, zrównoważone, Studia Miejskie 19: 9-22.

Myrdal, G. (1957), Economic Theory and Underdeveloped Regions, Duckworth, London.

Nordic Centre for Spatial Development, ESPON 1.1.1. Potentials for polycentric development. Final Report, NORDREGIO, Sweden 2005.

Office of the Deputy Prime Minister – ODPM (2006), A common approach to creating sustainable communities: “The Bristol Accord”, Document 05 EUPMI 03656/A, [w:] UK

Presidency. EU Ministerial Informal on Sustainable Communities. Policy Papers, ODPM Publications, London, UK.

Olazabal, M., Urzelai, A., Garcia, G., Herranz, K., Abajo, B., Feliú, E., Santa Coloma, O., Aspuru, I. (2007), OIKOS: an integrated approach towards sustainable spatial planning and management, [w:] Horner, M., Hardcastle, C., Proce, A., Bebbington, J. (eds.), International Conference on Whole Life Urban Sustainability and its Assessment, Glasgow.

Parysek J., (2006), Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, WN UAM, Poznań.

Parysek, J. (2015), Rola lokalnego samorządu terytorialnego w rozwoju społeczno-gospodarczym i przestrzennym gmin, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny. 77(2): 27-46.

Perroux, F. (1955), Note sur la notion du pôle de croissance, Économie appliquée 8: 307-320.

Petriṣor, A.I., Petriṣor, L.E. (2013), The shifting relationship between urban and spatial planning and the protection of the environment: Romania as a case study, Present Environment and Sustainable Development 7(1): 268-276.

Petriṣor, A.I., Sȃrbu, C.N. (2010), Dynamics of geodiversity and eco-diversity in territorial system, Journal of Urban and Regional Analysis 2(1): 61-70.

Piontek, F., Piontek, B. (2012), Zarządzanie rozwojem niszowym dla zapewnienia spójności społeczno-ekonomicznej, [w:] Woźniak, M.G. (red.), Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, z. 24.

Rakowska, J. (2011), Praktyczne znaczenie zastosowania wyrównawczego lub polaryzacyjno-dyfuzyjnego modelu rozwoju regionalnego dla obszarów wiejskich w Polsce po 2013 roku, Wieś Jutra, Nauka Doradztwo Praktyka 11-12(160-161): 26-27.

Shipworth, D. (2002), Environmental Impact Mitigation is not sustainable development, Building Research and Integration 30: 139-142.

Strategy for a Regional Polycentric Urban System in Central Eastern Europe Economic Integrating Zone RePUS. NTERREG III B, http://www.espon-interstrat.eu/admin/attachments/ZL_dsresource.pdf [dostęp: 8.07.2017].

Szlachta, J. (2011), Strategiczne programowanie rozwoju regionalnego, w kierunku krajowego systemu myśli strategicznej w sferze polityki regionalnej, [w:] Nowy paradygmat rozwoju – najnowsze trendy i perspektywy rozwoju polityki regionalnej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.

Wegener, M. (2013), Polycentric Europe: more Efficient, more Equitable and more Sustainable? Paper presented at the seminar Welfare and Competitiveness in the European Polycentric Urban Structure: Which Role for Metropolitan, Medium and Small Cities? at the Istituto Regionale Programmazione Economica dellaToscana (IRPET), Florence, 7 June 2013.

Wosiek, M. (2013), Uwarunkowania rozwoju regionów peryferyjnych w Polsce w czasach kryzysu finansów publicznych – wnioski dla spójności społeczno-ekonomicznej, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 31: 318-333.

Woźniak, M.G. (2012), Teoretyczne i praktyczne kwestie budowy spójności społeczno-ekonomicznej dla gospodarki innowacyjnej, [w:] Woźniak, M.G. (red.), Gospodarka Polski 1990-2011. Transformacja. Modernizacja. Spójność społeczno-ekonomiczna, t. 3: Droga do spójności społeczno-ekonomicznej, WN PWN, Warszawa.