Abstrakt
This article deals with the issue of the role of a translator in translating specialized texts. It is theoretically assumed that a translator of that kind of texts is merely a transferor of information and should not intervene with the meaning of the given text. Numerous studies show, however, that a translator of specialized texts – subject to the nature of the given text – must employ a whole range of translation techniques which aim at explicating certain concealed or unknown messages being conveyed to the receiving party. In this article we strive to prove that these explanatory techniques can take on a totally different dimension when applied to scientific or pragmatic texts. Therefore it can be inferred that translating scientific texts provides for different interventions on the part of the translator than in the case of translating utilitarian texts. Nevertheless, each such intervention is to some extent creative from the point of view of the role of the translator in the process of the transfer.Bibliografia
Ballard, M. (1995). De Ciceron à Benjamin. Traducteurs, Traductions, Réflexions. Lille : Presses Universitaires de Lille.
Barańczak, S. (1992). Ocalone w tłumaczeniu. Poznań : Wydawnictwo a5.
Barczewska, A. (2014). La traduction des textes techniques sur l’exemple de la « Revue Technique Automobile ».Travail de maîtrise préparé sous la direction de Teresa Tomaszkiewicz, à l’Université Adam Mickiewicz à Poznań.
Bastin, G. L. et Cormier, M. (2007). Profession traducteur. Montréal : Les Presses de l’Université de Montréal.
Cabré, M.T. (1998). La terminologie. Théorie, méthodes, applications (trad. du catalan). Ottawa : Les Presses de l’Université d’Ottawa.
Charnock, R. (1999). « Les langues de spécialité et le langage technique : considérations didactiques », ASp [En ligne], 23-26 | 1999, mis en ligne le 09 novembre 2011, consulté le 26 juin 2015. URL : http://asp.revues.org/2566; DOI: 10.4000/asp.2566, pp. 281-302.
Dąmbska-Prokop, U. (1997). Śladami tłumacza. Szkice. Kraków : Edukator-Viridis.
Dąmbska-Prokop, U. (2000). Mała encyklopedia przekładoznawstwa. Częstochowa : Edukator.
Delisle, J., Lee-Jahnke, H. & Cormier, M.C. (1999). Terminologie de la traduction. Amsterdam – Philadelphia : John Benjamins Publishing Company.
Frandsen, F. (1998). « Langue générale et langue de spécialité – une distinction asymétrique ? » In Y. Gambier (Éd.), Discours professionnels en français, Frankfurt/M, Peter Lang, pp.15-34.
Guidère, M. (2010). Introduction à la traductologie : penser la traduction : hier, aujourd’hui, demain. Bruxelles : De Boeck.
Hrehorowicz, U. (1993). Savoir trahir. Kraków : C&D, p. XIII.
Kaufman, S. (2009). „Przypisy tłumacza tekstu specjalistycznego: od mediacji do współuczestnictwa”. In E. Skibińska (Éd.), Przypisy tłumacza. Wrocław – Kraków : Księgarnia Akademicka.
Kocourek, R. (1991). La langue française de la technique et de la science. Vers une linguistique de la langue savante. Wiesbaden : Branstetter.
Kozłowska, Z. (1995). O przekładzie tekstu naukowego (na materiale tekstów językoznawczych). Warszawa : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kuźba, D. (2015). Techniques explicatives dans la traduction du texte scientifique sur l’exemple de „La psychologie de l’enfant” de J. Piaget et B. Inhelder. Travail de maîtrise préparé sous la direction de Teresa Tomaszkiewicz, à l’Université Adam Mickiewicz à Poznań.
Lerat, P. (1995). Les langues spécialisées. Paris : Presses Universitaires de France.
Lerat, P. (1997). « Approches linguistiques des langues spécialisées ». Asp, 15-18, 1-10.
Lüdi, G. (1987). « Aspects énonciatifs de la traduction », Cahiers du Département des Langues et Sciences du Langage 5, 53-71.
Mortureux, M.-F. (1995). « Les vocabulaires scientifiques et techniques ». In J.-Cl. Béacco & S. Moirand (Éd.), Les enjeux des discours spécialisés. Cediscor/Paris 3, pp.13-26.
Quemada, B. (1978). « Technique et langage ». In B. Gille (Éd.), Histoire des techniques. Paris : Gallimard, pp. 1146-1240.
Sager, J. C., Dungworth, D., McDonald, P. F. (1980). English special languages. Principles and practice in Science and Technology. Wiesbaden : Brandstetter.
Skibińska, E. (2009). (Éd.), Przypisy tłumacza. Wrocław – Kraków : Księgarnia Akademicka.
Tomaszkiewicz, T. (2001). « Transfert des références culturelles dans les sous-titres filmiques ». In Y. Gambier & H. Gottlieb (Éds.), (Multi)Media Translation. Amsterdam – Philadelphia : John Benjamins Publishing Company, pp. 237-249.
Tomaszkiewicz, T. (2003). « Traduction des références culturelles dans les films sous-titrés ». In H.-J. Lüsebrink & K. Walter (Éd.), Interkulturelle Medienanalyse. St. Ingbert : Röhrig Universitätsverlag, 2003, pp. 190-211.
Tomaszkiewicz, T. (2009). „Granice przekładalności współczesnej literatury akadyjskiej w świetle myśli Olgierda Wojtasiewicza”. In K. Hejwowski, A. Szczęsny & U. Topczewska, 50 lat polskiej translatoryki. Warszawa : ILS, pp.163-174.
Tomaszkiewicz, T. (2010). „Areas of Untranslatability in Audiovisual Transfers”. In Ł. Bogucki & K. Kredens (Éd.), Perspectives on Audiovisual Translation, Frankfurt/M, Berlin – Bern –Bruxells – New York – Oxford – Wien : Peter Lang, pp. 93-106.
Varantola, K. (1986). « Special Language and General Language: Linguistic and Didactic Aspects», ALSED-LSP Newsletter, vol. 9, 2(23), 10-19.
Walkiewicz, B. (2013). O architekturze tekstów o architekturze w perspektywie przekładu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Wawrzyniak, Z. (1991). Praktyczne aspekty translacji literackiej na przykładzie języków niemieckiego i angielskiego. Warszawa : PWN.
BIBLIOGRAPHIE DU CORPUS
Piaget, J. & Inhelder, B. (1993). La psychologie de l’enfant. Paris : Presses Universitaires de France.
Piaget, J. & Inhelder, B. (1999). Psychologia dziecka. Wrocław : Siedmiogród.
Revue Technique Automobile (2002) exclusivement réservé aux Citröen Xsara essence Tu 1.4. et 1.6. 16V, publié par ETAI, No 646, et sa traduction polonaise.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).