Treść głównego artykułu

Abstrakt

The aim of the paper is an analysis of a broadly understood legislation of general councils which took place in an important period for the development of the then educational system and culture – at the height of the Middle Ages (12th–13th c.). While analysing the written records of synodal and council acts, several interesting aspects can be considered: the regulations related to the education of clergy (the diocesan ones, as the same issues concerning monastic orders were regulated by the inner legislation of general chapters), the organization of schools and teaching programmes, the records telling about the moralizing influence on the community of the faithful, and finally, the attitude of the Church toward the question of general access to education, including the functioning of universities. The presented study demonstrates a significant role of ecclesiastical school legislation for the development of the educational system in mediaeval Poland. Also, it can be noticed that all changes in this matter were the result of legislative activity of the Church but also responded to the educational needs of the contemporary society. The latter, in turn, stemmed from a general civilizational development of Latin Europe, the part of which were the lands being under the rule of the Piast dynasty.

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Ratajczak, K. (2018). School Legislation of Ecumenical Councils from the 12th to the First Half of the 14th Century and the Beginning of its Reception in Medieval Poland – the Outline of the Problem. Biuletyn Historii Wychowania, (38), 37–52. https://doi.org/10.14746/bhw.2018.38.21

Referencje

  1. I. Sources
  2. ABRAHAM, W., Statuta synodu prowincjonalnego w Kaliszu z r. 1420, Kraków 1888.
  3. Admonitio generalis, ed. A. BORETIUS, [in:] Monumenta Germaniae Historica, Capitularia rerum Francorum, vol 1, ed. G.H. PERTZ, Berlin 1835.
  4. Constitutiones Jacobi Archiepiscopi Gnesnensis anno 1285 in Lanciciensi synodo editae, publ. A.Z. HELCEL, [in:] Starodawne prawa polskiego pomniki, vol. 1, Warszawa 1856.
  5. Dokumenty soborów powszechnych, vol. 1: Nicea I, Konstantynopol I, Efez, Chalcedon, Konstantynopol II, Konstantynopol III, Nicea II, ed. A. BARON, H. PIETRAS SJ, Kraków 2001
  6. Dokumenty soborów powszechnych, vol. 2: (869–1312) Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II, Vienne, ed. A. BARON, H. PIETRAS SJ, Kraków 2002.
  7. Epistola et privilegia, [in:] Patrologiae cursus completus, ed. P. MIGNE, series: Latina, vol. 200, Paris 1879.
  8. HELCEL, A.Z., Ustawodawstwo Kościoła polskiego, [in:] Starodawne prawa polskiego pomniki, vol. 1, Kraków 1856.
  9. Kazania gnieźnieńskie, [in:] Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, publ. W. WYRWA, W.R. RZEPKA, Wrocław 1984.
  10. Kazania tzw. świętokrzyskie, publ. and ed. J. ŁOŚ, W. SEMKOWICZ, Kraków 1934.
  11. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, vol. 1, Poznań 1877.
  12. Kronika Wielkopolska, ed. B. KÜRBIS, [in:] Monumenta Poloniae Historica, series nova, vol. 8, Warszawa 1970.
  13. Monumenta Germaniae Historica, legum sectio III: Concilia, vol. 2: Concilia aevi Karolini I, pars 1, part 2, ed. A. WERMINGHOFF, Hannover–Leipzig 1908.
  14. Monumenta Germaniae Historica, legum sectio III: Concilia, vol. 2: Concilia aevi Karolini I, pars 1, ed. A. WERMINGHOFF, Hannover–Leipzig 1906.
  15. SAWICKI, J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, vol. 5: Synody archidiecezji gnieźnieńskiej i ich statuty, Warszawa 1950.
  16. SAWICKI, J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, vol. 7: Synody diecezji poznańskiej i ich statuty, Poznań 1952.
  17. Schlesisches Urkundenbuch, Bd. 2, ed. W. IRGANG, Wien–Köln 1978.
  18. Statuta synodalia Andrae Episcopi Posnaniensis saeculo XV-mo confecta, ed. U. HEYZMANN, [in:] Starodawne prawa polskiego pomniki, vol. 5, Kraków 1878.
  19. Synody i kolekcje praw, vol. 1: Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, ed. A. BARON, H. PIETRAS SJ, Kraków 2006
  20. II. Studies
  21. ABRAHAM, W., Studia i materiały do historii ustawodawstwa synodalnego w Polsce, Kraków 1915.
  22. ABRAHAM, W., Studia krytyczne do dziejów średniowiecznych synodów prowincjonalnych Kościoła polskiego, Kraków 1917
  23. BARAN-KOZŁOWSKI, W., „Skład polskiej delegacji na obrady Soboru Laterańskiego IV”, Kwartalnik Historyczny, 2003, 110.
  24. BARAN-KOZŁOWSKI, W., Arcybiskup gnieźnieński Henryk Kietlicz (1199–1219). Działalność kościelna i polityczna, Poznań 2005.
  25. BOBOWSKI, K., Szkoły klasztorne w średniowiecznym Wrocławiu, [in:] Kultura edukacyjna na Górnym Śląsku, ed. A. BARCIAK, Wrocław 2002
  26. BRACHA, K., Teolog – intelektualista i duszpasterz w społeczeństwie średniowiecznym, [in:] Kolory i struktury średniowiecza, ed. W. FAŁKOWSKI, Warszawa 2004.
  27. BRACHA, K., Wokół łysogórskich kolekcji kazań z XV w. przypisywanych Piotrowi z Miłosławia. W kręgu małżeństwa i rodziny, [in:] Klasztor na Świętym Krzyżu w polskiej kulturze narodowej, ed. D. OLSZEWSKI, R. GRYZ, Kielce 2000.
  28. DOWIAT, J., Historia Kościoła katolickiego w Polsce (do połowy XV wieku), Warszawa 1968.
  29. FAŁKOWSKI, W., Admonitio generalis Karola Wielkiego – zapowiedź tworzenia państwa idealnego, [in:] Ludzie, Kościół, wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecze – wczesna epoka nowożytna), ed. W. IWAŃCZAK, S.K. KUCZYŃSKI, Warszawa 2001.
  30. GROMNICKI, T., Synody prowincjonalne oraz czynności niektórych funkcjonariuszy apostolskich w Polsce do r. 1357, Kraków 1885.
  31. KACZMAREK, K., „Dla dobra konwentu i świeckich. Szkoły w norbertańskim opactwie św. Wincentego we Wrocławiu w okresie średniowiecza”, Nasza Przeszłość, 1998, 89.
  32. KACZMAREK, K., Studia uniwersyteckie cystersów z ziem polskich w okresie średniowiecza, Poznań 2002.
  33. KĘTRZYŃSKI, W., Synod łęczycki 1287 r., [in:] Sprawozdanie Narodowego Zakładu im. Ossolińskich we Lwowie, Lwów 1888.
  34. KIELAR, P., „Organizacja szkolnictwa dominikańskiego w Polsce w XIV w.”, Studia Philosophiae Christianae, 1969, 1.
  35. KNOWLES, M.D., OBOLENSKY, D., Historia Kościoła, vol. 2: 600–1500, Warszawa 1988
  36. Kultura Polski średniowiecznej X–XIII w., ed. J. DOWIAT, Warszawa 1985.
  37. KUMOR, B., Historia Kościoła, part 3: Złoty okres średniowiecza chrześcijańskiego, Lublin 1976.
  38. MAYENOWA, M.R., Walka o język w życiu i literaturze staropolskiej, Warszawa 1955.
  39. MINNERATH, R., Sobory, Warszawa 2004.
  40. NOWACKI, J., „Arcybiskup gnieźnieński Janusz i nieznany synod prowincjonalny roku 1258”, Collactanea Theologica, 1933, 14.
  41. RICHÉ, P., Edukacja i kultura w Europie Zachodniej (VI–VIII w.), Warszawa 1995.
  42. SEREJSKI, M., Karol Wielki na tle swoich czasów, Warszawa 1959.
  43. SILNICKI, T., Sobory powszechne a Polska, Warszawa 1962.
  44. SILNICKI, T., Z dziejów Kościoła w Polsce, Warszawa 1960.
  45. SKIERSKA, I., Pleban w późnośredniowiecznej Polsce, [in:] Kolory i struktury średniowiecza, ed. W. FAŁKOWSKI, Warszawa 2004.
  46. SKRZYNIARZ, R., Nauczanie średniowiecznego Kościoła polskiego w świetle kazań świętokrzyskich i kazań gnieźnieńskich, [in:] Średniowieczny Kościół polski. Z dziejów duszpasterstwa i organizacji kościelnej, ed. M.T. ZAHAJKIEWICZ, S. TYLUS SAC, Lublin 1999.
  47. TASZYCKI, W., Obrońcy języka polskiego, Wrocław 1953.
  48. TAUBENSCHLAG, R., Z badań nad znajomością prawa kanonicznego w Polsce XIII wieku, Warszawa 1949.
  49. TAZBIROWA, J., „Początki organizacji parafialnej w Polsce”, Przegląd Historyczny, 1963, 54, vol. 3.
  50. UMIŃSKI, J., Henryk arcybiskup gnieźnieński zwany Kietliczem (1199–1219), Lublin 1926.
  51. VETULANI, A., Historia źródeł powszechnego prawa kanonicznego w zarysie, Kraków 1937.
  52. VETULANI, A., Statuty synodalne Henryka Kietlicza, Kraków 1938.
  53. VETULANI, A., Z badań nad kulturą prawniczą w Polsce piastowskiej, Wrocław 1976.
  54. WIŚNIOWSKI, E., Rozwój organizacji parafialnej w Polsce do czasów reformacji, [in:] Kościół w Polsce, vol. 1: Średniowiecze, ed. J. KŁOCZOWSKI, Kraków 1966.
  55. WOLNY, J., „Materiały do nauczania wiary w Polsce średniowiecznej”, Analecta Cracoviensia, 1995, 27.
  56. WOLNY, J., Kaznodziejstwo, [in:] Dzieje teologii katolickiej w Polsce, vol. 1: Średniowiecze, ed. M. RECHOWICZ, Lublin 1974.
  57. WOLNY, J., Łaciński przekład kazań Peregryna z Opola i ich związek z tzw. „Kazaniami gnieźnieńskimi”, [in:] Średniowiecze. Studia o kulturze, Warszawa 1961.
  58. WOLNY, J., Przekłady łacińskich kazań Peregryna z Opola, [in:] Benedyktyńska praca. Studia historyczne ofiarowane O. Pawłowi Sczanieckiemu w 80 rocznicę urodzin, ed. J.A. SPIEŻ OP, Z. WIELGOSZ, Kraków 1997.