Treść głównego artykułu
Abstrakt
A preserved register of items is an interesting and valuable source for research into everyday life of the 18th century nobility. The mentioned toys helped children to imitate everyday life activities as accurately as possible. Despite the fact that the items are a part of the magnate’s inventory, many of them showed signs of wear and tear while some were completely destroyed. The toys were often used but no particular attention was paid to regular repairs thereof. In the preserved source materials, we can easily find items for boys like military-related toys and play-horse heads on sticks. The typically girlish items included mostly dolls, dressed in costumes following the latest fashion. An interesting collection of toys consists of items that imitated various genre scenes, the nature of which may indicate the origin of the items. They created a miniature world, corresponding to the activities observed in everyday life. Unfortunately, the laconic nature of many entries in the register does not allow for more extended research based on the specific features of the items on the list. The problem of the representation of toys in the world of noble things requires an in-depth study of the preserved source materials, in order to recognize the specificity of this type of objects.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Archiwum Główne Akt Dawnych Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział IV, nr 624.
- Archiwum Główne Akt Dawnych Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział V, nr 13898/V.
- Archiwum Główne Akt Dawnych Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział XXIX, rkps 29.
- Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku: fond 694, opis 2, sprawa 193.
- Krajewski M.D., Gry nauk dla dzieci. Służące do ułatwienia ich edukacyi. Przez które łatwo nauczyć się mogą: poznawania liter, syllabizowania, czytania w polskim i francuskim języku. Formowania charakteru, pisania, języków ze zwyczaiu, historyi, geografii i początków arytmetyki, Kraków 1771.
- Kabacińska K., Od grzechotki do… – słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne” 2010, nr 11, s. 125–138.
- Kajdańska A., Kajdański E., Jedwab. Szlakami dżonek i karawan, Warszawa 2007.
- Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1747). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000.
- Klim-Klimaszewska A., Historyczny kontekst zabawki, w: Zabawki dziecięce – wybrane konteksty teoretyczne, badawcze i praktyczne, red. M. Kiełbasa, M. Socha, Nowy Sącz 2019, s. 41–81.
- Kolendo-Korczakowa K., Działalność gospodarcza Anny z Sanguszków Radziwiłłowej. Manufaktury hafciarskie w świetle nowych znalezisk, w: Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, red. T. Kostkiewiczowa, A. Roćko, Warszawa 2005, s. 193–202.
- Lachowska A., Przebieg turniejów rycerskich w Polsce XV wieku, „Studia Redemptorystowskie” 2015, nr 13, s. 475–488.
- Lesiak A., Kobiety z rodu Radziwiłłów w świetle inwentarzy i testamentów (XVI–XVIII w.), w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI–XVIII wieku, red. U. Augustyniak, Warszawa 2009, s. 113–194.
- Penkała A., Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.
- Penkała-Jastrzębska A., Macierzyństwo w świetle korespondencji Karoliny Teresy z Radziwiłłów Jabłonowskiej do matki Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, „Horyzonty Wychowania” 2019, t. 18, nr 45, s. 69–82.
- Penkała-Jastrzębska A., Rzeczy codzienne, rzeczy świąteczne. Świat kultury materialnej na magnackim dworze na przykładzie rejestrów majątkowych kanclerzyny litewskiej Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej z lat 1738–1741, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” [artykuł w druku].
- Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Warszawa 2020.
- Ryś J., Zabawki militarne w okresie staropolskim, w: Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Poznań 2010, s. 137–147.
- Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000.
- Turnau I., Systematyzacja form organizacji produkcji europejskiego włókiennictwa odzieżowego w okresie od XIII do XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1985, R. 33, nr 3, s. 185–198.
- Zaborowska M., Edukacja artystyczna w dobrach bialskich Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2016, t. 6, s. 227–237.
- Żołądź-Strzelczyk D., „A cacek też dużo było”: zabawki dziecięce na ziemiach polskich w średniowieczu i w epoce nowożytnej, „Kwartalnik Historyczny” 2013, R. 120, nr 1, s. 5–30. https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.1.01 DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.1.01
Referencje
Archiwum Główne Akt Dawnych Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział IV, nr 624.
Archiwum Główne Akt Dawnych Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział V, nr 13898/V.
Archiwum Główne Akt Dawnych Archiwum Warszawskie Radziwiłłów, dział XXIX, rkps 29.
Narodowe Archiwum Historyczne Białorusi w Mińsku: fond 694, opis 2, sprawa 193.
Krajewski M.D., Gry nauk dla dzieci. Służące do ułatwienia ich edukacyi. Przez które łatwo nauczyć się mogą: poznawania liter, syllabizowania, czytania w polskim i francuskim języku. Formowania charakteru, pisania, języków ze zwyczaiu, historyi, geografii i początków arytmetyki, Kraków 1771.
Kabacińska K., Od grzechotki do… – słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne” 2010, nr 11, s. 125–138.
Kajdańska A., Kajdański E., Jedwab. Szlakami dżonek i karawan, Warszawa 2007.
Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1747). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000.
Klim-Klimaszewska A., Historyczny kontekst zabawki, w: Zabawki dziecięce – wybrane konteksty teoretyczne, badawcze i praktyczne, red. M. Kiełbasa, M. Socha, Nowy Sącz 2019, s. 41–81.
Kolendo-Korczakowa K., Działalność gospodarcza Anny z Sanguszków Radziwiłłowej. Manufaktury hafciarskie w świetle nowych znalezisk, w: Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, red. T. Kostkiewiczowa, A. Roćko, Warszawa 2005, s. 193–202.
Lachowska A., Przebieg turniejów rycerskich w Polsce XV wieku, „Studia Redemptorystowskie” 2015, nr 13, s. 475–488.
Lesiak A., Kobiety z rodu Radziwiłłów w świetle inwentarzy i testamentów (XVI–XVIII w.), w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI–XVIII wieku, red. U. Augustyniak, Warszawa 2009, s. 113–194.
Penkała A., Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.
Penkała-Jastrzębska A., Macierzyństwo w świetle korespondencji Karoliny Teresy z Radziwiłłów Jabłonowskiej do matki Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, „Horyzonty Wychowania” 2019, t. 18, nr 45, s. 69–82.
Penkała-Jastrzębska A., Rzeczy codzienne, rzeczy świąteczne. Świat kultury materialnej na magnackim dworze na przykładzie rejestrów majątkowych kanclerzyny litewskiej Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej z lat 1738–1741, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” [artykuł w druku].
Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Warszawa 2020.
Ryś J., Zabawki militarne w okresie staropolskim, w: Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Poznań 2010, s. 137–147.
Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000.
Turnau I., Systematyzacja form organizacji produkcji europejskiego włókiennictwa odzieżowego w okresie od XIII do XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1985, R. 33, nr 3, s. 185–198.
Zaborowska M., Edukacja artystyczna w dobrach bialskich Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2016, t. 6, s. 227–237.
Żołądź-Strzelczyk D., „A cacek też dużo było”: zabawki dziecięce na ziemiach polskich w średniowieczu i w epoce nowożytnej, „Kwartalnik Historyczny” 2013, R. 120, nr 1, s. 5–30. https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.1.01 DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2013.120.1.01